Ísafold - 26.01.1918, Blaðsíða 1

Kemur út tvisvar
( viku. VerSárg.
kr., erleudiw 7x/2
kr. eða 2 dollarjborg-
iat fyrir miðjau júlí
erlendis f yrirfram.
Lausasala 5 a. elnt
ísafoldarprentsrr ið ja.
Ritstjórl: Dlafur Björnssan
Talsimi nr. 455.
XLV. árg.
Reykjavík, laugardaginn 26. janúar. 1918.
Uppsögn tskrifl,
bundln við áramót,
er ógild nema kom- '
in sé til útgefanda |
fyrlr 1. oktbr. og |
sé kaupandl skuld |
laus vlð blaSið. >
4. tölublað
JTluttið!
Pið, sem eigið ógreiíí úísvar fgrir 1917, að greiða það í sið-
asía íagi á mánudag. TJnnars komisí þið ekki á kjörskrá.
M i n n i s 1 i s t i.
Alþýfcufél bókasatn Templaras. 8 bl. 7—9
borgar-jtjóraskrifst. opin dagl. 10—12 og 1—8
Bœjartógetaskrifstofan opin v. d. 10—12 og 1—B
Bsjarg.jaldkerinn Laufásv. B kl. 10—12 og 1—B
t«landLbanki opinn 10—L
K.F.U.M. Lostrar-og skrifstofa 8Ard.—10 sf.öd.
Alm. íundir fid. og sd. 81/* siód.
Landakotskirkja. öuósþj. 9 og 6 A helgum
■andakotsspítali f. sjdkravitj. 11—1.
£i indsbankinn 10—8. Bankastj. 10—12
Landsbókasafn 12—8 og B—8. Útlán 1—8
LandsbAnaBarfélagsskrifstofan opin frá 12—2
Ciandsí éhiróir 10—12 og 4—B.
Landsslminn opinn daglangt (8—9) virka daga
helga daga 10—19 og 4—7.
Listasafniö opiö á sunnudögum kl. 12—2.
ítúrugripasafniB opiö l*/a—21/* á sunnud.
Pó^thúsió opiö virka d. 9—7, sunnud. 9—1.
fcuitiAbvrgB Islands kl. 1—B.
MtjórnarrABsskrifstofurnar opnaivlO—4 dagl.
Talntrai Reykjavikur Pósth.8 opinn 8—12.
VUfllstaöahœliB. Heimsóknartimi 12—1
l>iöömenjasafnil!) opih sd., 121/* -l'/t
S>jóöskjalasafnih op\ó sunnud., þriójud. og
fímtulaga kl. J*-~2.
Bæjarstjórnarkosningin.
Næstkomandi fimtudag á að' kjósa
7 bæjari'ulltrúa h£r t höfuðstaðnum.
Tveir listar eru komnir fram, annar
frá hinu nýstofnaða félagi, *Sjdlf-
stjórtu, en hinn af hálfu »Alþýðu-
flokksins* svonefnda.
Á lista Sjálfstjórnar eru:
Sveinn Bjórnsson, yfirdómslögm.,
Inga L. Lárusdóttir, junqfrú,
Guðm. Ásbjarnarson, kaupm.,
Jón Olafsson, skipstjóri,
Jón Ofeigsson. kennari,
Guðm. Eirlksson, trésmiður,
Jón Kristjánsson, prófessor.
fTEn á lista Alþýðuflokksins eru:
Þorv. Þorvarðsson, prentsmiðjustj.,
Ólafur Friðriksson, ritstj.,
Jón Baldvinsson, prentari,
Sigurjón Ólafsson, sjómaður,
K]artan Ólafsson, verzlunarm.,
Guðm. Davíðsson, kaupm.,
Jónbjörn Gislason, verkstjóri.
Óhlutdrægir menn mnnu væntan-
lega ekki vera lengi að átta sig á
með hvorum listanum bærinn væri
betur settur. Á lista Sjálfstjórnar
eru menn af ýmsu«i stéttum bæj-
arfélagsins, viðurkendir dugraðar-
menn og nákunnugir högum bæj-
arins i heild sinni. En á hin-
um listanum et einhliða mark »Dags-
brunar«. Mundi bæjarstjórn litill
akkur i sumum þeim herrum, sem
nú hafa komið sér á »lista«. Og
vel verður þess að gæta, að úr bæj-
arstjórn ganga nú margir ágætlega
starfhæfir menn og verður að fá
góða og hæfa liðsmern í þeirra stað,
annars getur bæjarstjórnin ekki ann-
að þeim störfum, sem henni er ætl-
að að framkvæma og mjög eru áríð-
andi i venjulegu ári, en slík lífs-
nauðsynjamál á þessum hættulegu
timum, að það væri háskalegt og
óforsvaranlegt, ef nú ætti að leggja
kosningarnar undir einhliða merki
stéttarigs.
Þetta verða allir kjósendur að hafa
hugfast og ef þeir geta það er engin
hætta á öðru en að Sjálfstjórnar-
iistinn komi að flestum eða öllum
sínum mönnum.
---------i—
Bæjarstjórnaikjörskráin.
Nokkur deila hefir orðið um það
að kjörstjórnin við bæjarstjórnar-
kosningarnar hefir ekki að þessu
sinni tekið á kjörskrá aðra en þá,
sem hafa goldið útsvar siðastliðið ár.
Telur hún rétt að skilja lagaákvæð-
in um það, hverjir eigi á kjörskrá
að standa svo. En svo er fyrir
mælt, að skilyrði fyrir kosningarré’tt
manns fcé, að hann g r e i ð i gjald í
bæjarsjóð. Sumir vilja skilja þeita
ákvæði svo, að nægilegt sé að manni
sé af niðurjöfnunarnefnd gert að
greiða útsvar, hvort sem hann gretð-
ir það eða eigi.
Skilningur kjörstjórnar mun vera
í samræmi við fyrri lagaákvæði um
þetta efni. í löndum sem hafa lika
löggjöf okkur íslendingum á þessu
sviði, .t. d. Noregi og Danmörku
mun það jafnan vera gert að skyldu
að kjósandi til bæjarstjórnar h a f i
greitt skattgjald sitt. Eðlilega virð-
ist og úr því að skattgreiðsla er gerð
að kosningarskilyrði, að menn verði
að g r e i ð a skattinn til þess að hafa
kosningarrétt, og þá auðvitað að hafa
greitt hann þegar kjörskráin er sam-
in eða frá henni gengið að fullu.
»Dagsbrún« hefir reynt að gera
mál þetta að æsingamáli. Reynir að
telja »sinum mönnum* trú um að
þetta sé gert til þess að svifta Al-
þýðuflokksmenn kosningarrétti. Vill
með því reyna að afla lista sinum
fylgis. »Tilgangurinn helgar meðal-
ið«, mun ritstjóri Dagsbrúnar hugsa.
Því áreiðanlega mun mikið þutfa
við til þess að fá skynsama alþýðu-
menn til að kasta atkvæði sínu á
listi þar sem ritstjóri »Dagsbrún-
ar« er settur i annað sætið.
En hið sanna er, að það eru ekki
Alþýðuflokksmenn frekar en aðrir,
sem fylla hóp þann, sem ekki kemst
á kjörskrá vegna þess að þeir höfðu
ekki greitt útsvar sitt. Og enainn
vænir þvi kjörstjórnina um hlut-
drægni í þessum úrskurði sínum,
nema ritstjóri »Dagsbrúnar«.
Hitt er vist, að heiðarlegir menn,
jafnt Alþýðuflokksmenn sem aðrir,
munu ekki láta æsingarorð »Dags-
brúnar* verða sér hvatning til þess
að skorast undan þeirri borgaraskyldu
sinni að leggja fram skatt sinn til
almenningsþarfa. Enda mundi hagur
bæjarsjóðs fljótt standa völtum fæti,
ef fara ætti að helga það sem sér-
staka dygð, að standa eigi í skilum
með greiðslu útsvars, og gera óskila-
mennina að pislarvottum fyrir það,
að þeir komist ekki á kjörskrá, af þvi
að þeir hafa ekki i janúarmánuði 1918
greitt gjald, sem bar að greiða i april-
mánuði 1917 (fyrri helming útsvars-
ins).
Kjörstjórnin hefir haldið fast við
úrskurð sinn. Heyrzt hefir að hon-
um eigi 4ð áfrýja til æðri stjórnar-
valda. Liklega verða úrslitin þar
hin sömu. Og hvernig sem alt fer
fæst þó nú, fyrir ákvörðun kjör-
stjórnar, til fullnaðar skorið úr deil-
unni sem nú hefir risið um þetta
atriði. Og þ a ð er nokkurs virði.
Svar
til hr. Alexanders Jóhannessonar
Ekki óraði mig fyrir því, er eg
gaf út þetta bókarkríli »Sjöfn« nú
undir jólin, að neinn mundi endast
til að skrifa um hana ritdóm, er væri
öllu lengri en bókin sjálf, til þess
eins að telja það fram, er honurn
þætti áfellisvert, en geta hins að litlu
eða engu. En, sjá, hr. Alex. Jó-
hannesson hefir enzt til þessa. Nú
finna víst fleiri en eg til þess, sem
að eins i tómstundum mínum og
þá helzt á yngri árum hefi verið að
gamna mér að því að snúa einstaka
snildarkvæði erlendu á íslenzku, hví-
líkt vandaverk það er að gera þetta
svo, að ekkert megi að því finna,
og er ekki nema sjálfsagt að taka
réttmætum aðfinnirigum. En af því
að hér er sýnilega um meginregiu
að ræða, sem tekur meira eða minna
til hvers þýðara, langar mig til að
biðja yður, herra ritstjóri, fyrir fá-
einar athugasemdir við ritdóm þenna.
Spurningin er sú, hvort maður eigi
beldur að fylgja andanum en
o r ð u n u m, heldur að reyna að
finna hugsuninni svo eðlilegan bún-
ing, sem unt er, á því máli, sem
þýtt er á, eða streitast við að þýða
orði til orðs. Eg fyrir mitt leyti
hallast frekar að fyrri aðferðinni, að'
þýða eftir andanum, hugsuninni i
kvæðinu; hr. A. J. sýnilega að síð-
ari aðferðinni, að þrælþýða, hversu
ánaleg og amböguleg sem þýðingin
kann'að verða fvrir það.
En nú skal eg snúa mér að helztu
aðfinningum A. J., þeim sem prent-
aðar eru með stórkarlaletri, þessum
4 ritstöðúm i 24 k æðum, er hann
telur rangþýdda, ?vo og 2 aðfinn-
ingum öðrum, er spretta af athuga-
leysi hans sjálfs eða skilningsleysi,
og loks að 1 — eina — atriðinu
í öllum ritdóminum, þar sem hann
virðist hafa á réttu að standa. Hitt,
sem áhrærir smekkvísi mína og hans
verður auðvitað ekki deilt um okkar
i milli. Um það verða aðrir að
dæma.
Virðum þá fyrir okkur fyrsta kvæð-
ið, sem hr. A. J. finnur að, kvæði
Goethes: Til tunglsins. Hr.
A. J. ber mér á brýn, að eg sleppi
frumlaginu í upphafi fyrsta erindis.
Já, eg geri það. En Goethe gerir
það líka:
Fiillest wieder Busch und Tal,
Fyllir aftur fjöll og dal o. s. frv.
Goethe hefir sem sé hugsað það i
fávizku sinni, og það hugði eg líka,
að ekki þyrfti nétna meðalgreindan
mann tii þess að sjá, að þetta væri
ávarp t;l tunglsins og þvi mætti
sleppa fomafninu Du (þú). Hann
hefir sýnilega ekki látið sér til hugar
koma, nð hér risi upp ritdómara-
nefna no'ðnr á íslandi, er fyndi að
þessu. E'i ekki verður við öllu séð
og sizt v.ð grunnhygni manna eða
fljótfærni. \
Þá finst hr. A. J. það óhæfilegt,
að eg til þess að gera líkinguna i
þessu sama kvæði því áhrifameiri og
ná Tierkingunni í sögninni: ver-
rauschen (rjúka) breyti fljóti i foss:
Heyri’ eg niðinn. Hendist foss
hengiflugi af.
Svona rauk það, kæti og koss,
og hvarf i timans haf.
Hann hyggur sem sé, að lesend-
ur norður á íslandi hljóti að vera
að hugsa um einhverja smásprænu
suður á Þýzkalandi í stað þess að
festa hugann við þá stórfeldu líkingu,
er felst i kvæðinu, þar sem manns-
ævinni er likt við stórmóðu, er fell-
ur milli fjalls og fjöru og verður
fyrir ýmiskonar aðkasti á vegferð
sirini (sbr.: Mahomets Gesang). Hefði
A. J. verið vit- og smekkmaður á
listii, hefði hann heldur mátt finna
að þvi, að eg hefði ekki náð nógu
vel lokaerindinu í kvæði þessu, sem
orðið er heimsfrægt; að eg skyldi
ekki ná betur: durch das Labyrinth
der Brust en með því að þýða það:
hvarflar oft um hjartans r a n n,
því að »rannur« og »völundarhús«
er sitthvað. Eg gat þó ekki náð
þessu betur, en því finnur A. J.
auðvitað ekki að; þetta nálgast meira
orðaþýðinguna, þótt það fjarlægist
hugsunina.
Þá hefir hr. A. J. mörg orð um
það, að eg hafi vikið við merking-
unni í einni ljóðlínu i Mignon II
og gefur i skyn, að eg muni ekki
hafa skilið þetta. Eg held nú satt
nð segja, að eg skilji þýzku að
minsta kosti jaín-vel og hr. A. J.
En þarna breytti eg til af ásettu
ráði einmitt til þess, að það kæmi
betur heim við hugsunina í kvæð-
inu. Hugsunin er sú, að til séu þau
leyndarmál, sem ekki megi ljósta
upp (shr. orðin: »en eiður læsir
vörum munnsins míns«). Bein af-
leiðing af því er, að þótt lind geti
sprottið jafnvel úr hörðum klettinum,
þá lyki jörðin pó yfir dýpstu rensl-
iu, dýpstu leyndarmálin. Skilur hr.
A. J. nú?
Af líkum ástæðum leyfði eg mér
að vikja ofurlitið við líkingunni i
»Stefjum hörpuleikarans* I. A. J.
finst hún náttúrlega ágæt. En mér
finst hún satt að segja bæði óvið-
feldin og óeðlileg. Eða hyggur A.
J., að, það hefði verið viðfeldið á
islenzkunni að karlkenna hugraunina
(die Pein) og gera þá um leið hörpu-
leikarann að konu ? — Og finst
honum það eðlilegt, að maður kjósi
helzt að flýja undan elskhuga sín-
um ofan í gröfina? Mér líkaði þetta
hvorugt, og því kaus eg heldur að
láta hvort um sig halda sinu eðli-
lega kyni og hugsa mér hugraunina
sem einskonar hjúkrunarkonu rauna-
mannsins; en ekkert er tiðara en að
maður vilji losna bæði við hjúkrun-
ina og kvölina, sem henni fylgir
á stundum. Eða er ekki svor
Þá komum við að H e i n e. Við
þýðingajnar .á kvæðum hans hefir
A. J. einna minst að athuga, en
kemst þó svo klaufalega frá athuga-
semdum þeim, sem hann gerir, að
illviljaðir náungar gætu efast um,
að hann sjálfur skildi þýzkuna. Það
er sérstaklega þýðingin á einu erindi
í kvæðinu: V i ð s æ i n n, sem hann
finnur að:
Wir sprathen von Sturm und
Schiffbruch.
Sé nú erindi þetta tekið saman í
óbundið mál, mundu 3 fyrstu ljóð-
linurnar hljóða: Wir sprachen von
Sturm etc., vom Seemann etc. und
von allem zwischen Himmel und
Wasser.
Þetta hefi eg þýtt þannig:
Við ræddum um rok og skipbrot
og raunalif sjófarans,
um alt milli himins og heljar —
og get eg ekki annað séð, en að
þetta sé hárrétt þýðing; en svo náði
eg ekki síðustu ljóðlínunni nema
óbeint, með þvi að nefna það, sem
fær manni ýmist ótta eða unaðar,
sem sé:
hlutskifti dauðlegs manns.
' Eg get ekki séð, að þetta sé rang-
þýtt. Eða mundi hr. A. J. hafa
getað gert það betur?
Þá finnur þessi listaspekingur að
því, að eg hefi leyft mér að skifta
3. kvæðinu i »Fjallasæla« i tvent.
Hann segir það ástæðulaust. Jæja,
þetta getur nú verið. En mér fanst
nú eðlilegra, að þegar maður situr
eins og í draumi (und ich sitze wie
im Traum) eða einhverri leiðslu, þá
fari maður ekki strax að mæla, heldur
sé eins og andartaks bil á milli,
enda þá meiri áherzla á orðunum,
sem á eftir koma:
Nú eg finn það, nú er stundin.
Svo er þess að gæta, að þarna
hefst alveg nýr þáttur í kvæðinu.
Skáldið raknar við sér og fer að
leika töframanninn. Því leyfði eg
mér að setja þarna IV. Eg hélt
satt að segja, að flestir mundu telja
þetta heldur til bótar nema ef til
vill skilningslausir bókstafsþrælar.
Þá get eg ekki skilið að neitt geti
verið á móti því að segja um töfra-
gróður þann, er getur um í kvæð-
inu, að — »rósir eins og rauðar
glóðir renni fram um urð og grjót«,
úr þvi sagt er í frumkvæðinu: Rosen,
wild wie rote Flammen, sprtihn aus
dem Gewtihl hervor.
Þá kemur loks að einu fyllilega
réttmætu [aðfinningunni í öllum rit-
dóminum. Hr. A. J. bendir rétti-
lega á, aði Annabel Li stendur:
her highborn kinsm&n (eintala, i stað
fl. t.). Þetta er rétt og þvi ætti að