Ísafold - 20.07.1918, Blaðsíða 1

líemur ut 1—2 ;
í viku. Verðárg. ,
5 kr., erletifiis 7^/j ;
k r. eða 2 dollar;borg-
tst fyrir miðjan júlí
erlendls fyrirfram.
Lausasala 10 a. eint
XLV. árg.
Reykjavlk, laugardaginn 20. júlí 1918.
Ritstjórl: Dlafur BjörnssDn.
Talslmi nr.
ísafoldarprentsmiðja.
Uppsögn (skrifl.
bundln vlð áramót,
er óglld nema kom
In bó til ótgefanda
fyrir 1. oktbr. og
bó kaupandi skuld-
laus við blaðíð.
37. tölublað
M i n n i s 1 i s t i.
AJlþýöuféLbókasafn Templaras. 8 kl. 7—0
Lorgarstjóraskrifst. opin dagl. 10—12 og 1—8
Bœjarfógetaskrifstofan opin v. d. 10—12 og 1—6
Bœjargjaldkerinn Laufásv. 5 kl. 10—12 og 1—6
Íslandsbanki opinn 10^-4.
Lestrar-og skrifstofa 8érd,—10 ibd.
A.lm. fundir fid. og sd. 8*/a slöd.
Landakotskirkja. öubsþj. 9 og 6 á holgom
k.andakotsspitali f. sjúkravitj. 11—1.
uandsbankinn 10—3. Bankastj. 10—12
Su*.ndsbókasafn 12—8 og 6—8. Útlán 1—B
jmndsbúuaOarfólagsskrifstofan opin frá Lá ~8
LandsféhirOir 10—12 og 4—6.
Landssiminn opinn daglangt (8—9) virka daga
belga daga 10—19 og 4—7.
ListasafniO opiö á snnnudögum kl. 12—2.
NátbúrugripasafniO opiö 1»/*—2*/i á sunnud.
Póathúsib opiO virka d. 9—7, sunnud. 9—1.
Sumábyrgö Islands kl. 1—6.
8tjórnarrá0sskrifstofurnar opnar 10—4 dagl.
Talsimi Reyk,javikur Pósth.8 opinn 8—12.
Vifilstaftahælið. Heimsóknartimi 12—1
frjóðmiujasafnið opiö sd., þrd., fimtd. 1—8.
Þjóðskjalasafnið opió sunnud., þriðjnd. og
fimtudaga kl. 12—2.
Fullnað verk.
Fulltrúar Dana og íslendinga,
sem nú hafa setið, svo sem reg-
in á rökstóium, nær 3 vikur —
hafa lokið störfum sínum.
Og lokið þeim þann veg, að
fullnaðarsamkomulag hefir orðið
um sambandssáttmála milli ríkj-
anna Danmerkur og íslands. Með
það er í enga launkofa farið, enda
þótt dragast muni enn um nokkra
daga, að samkomulagssáttmdlinn
í heild sinni verði birtur.
Það er ekki heldur launungar-
mál, að 19/ao af öllu Alþingi hafa
goldið jákvæði við þessum sátt-
mála, en einir 2 þingmenn setið
hjá — af því þeir töldu sig ekki
hafa haft nægan íhugunartíma
til þess að gera sér úrslitagreín
fyrir öllum málavöxtum.
Það má vera þeim mönnum
til hugarhægðar, sem svo eru
gerðir, að tortryggja sifelt allar
gerðir vorra manna í sambands-
málefnum, að nú hafa einmitt
þeir menn, er rækilegast hafa
haldið fram hinum róttækustu
kröfum um sjálfstæðismál vor —
fundið svo mikla sanngirni af
hálfu hinna dönsku samnings-
• manna, að þeir hafa getað við
unað og orðið með af fúsum og
eindregnum vilja.
í fljótu bragði mun alþýðu
manna naumast Ijóst hvílik stór-
tíðindi, hve afdrifamiklir atburð-
ir hafa verið að gerast hér í höf-
uðstað landsins seinustu vikurn-
ar. Alt hefir gengið hljóðalítið,
en árangurinn sá, að nú hafa
Danir — eða fulltrúar þeirra —
tekið af skarið og viðurkent rétt-
lætiskröfu vor íslendinga um
eðlilegt sjálfstæði, sem vér höf-
um barist fyrir frá því er Jón
Sigurðsson gerðist talsmaður vor
og forvígishetja.
Að þetta samkomulag er fengið
fær öllum góðum íslendingum og
Dönum mikils og óblandaðs fagn-
aðar. öll Norðurlönd fagna því og
vafalaust að yngsta systkinið verði
fullveðja. Og því spáum vér, að
mikill og góður gróður muni þar
af fljóta í sameiginlegum Norður-
landamálefnum — bæði menning-
arlegum og öðrum.
Undarlegir durtar værum vér
íslendingar, ef eigi kynnum vér
að meta viðsýni og sanngirni hinna
dönsku sendimanna, sem við þetta
mál eiga skylt. Vissulega eigum
vér að meta verk þeirra að verð-
leikum og láta það á sjá. Peir
eru fulltrúamír fyrir nýjum sjón-
armiðum af danskri hálfu — þeir
haf reynst isbrjótamir út úr alda-
gömlum misskilnings- og aftur-
halds-hafís, sem fram að þessu
hefir átt mikinn þátt í því að
gera alt samband íslendinga og
Dana »kalið og kramt«.
Svo mikið teljum vér me§a
segja, áður en spilin eru lögð á
borðið, að ótrúlegt sé, að 38 af
40 þingmönnum játi nokkurum
þeim sáttmála, er eigi feli í sér
fult sjálfstæði íslands.
Og í því trausti — bíðum vér
allir öruggir opinberunar-bókar-
innar og þökkum þeim Íslend-
ingum og Dönum, sem um hana
hafa fjallað — af alúð og hrein-
skilni.
Frá Alþingi.
'Durftarvörurnar.
Tillöguna til þingsályktunar um að
landsstjóruin taki að sér heildsölu
á almennum þurrftarvörum fluttu
M. Torfason, Guðj. Guðl., Sig.
Stef., }ör. Br., Pét. Jónss., Guðm.
Ól., Sig. Sig., Sveinn Ól., Hjörtur
Sn., Sigurj. Friðj.s., Einar Arnason,
Stef. Stef. og hljóðaði hún svo:
Alþingi skorar á laDdsstjórnina að
taka í sínar hendur heildsölu á al-
mennum þurftarvörum, eins fljótt
og við verður komið.
Greinargerð. Það er nú þegar
orðið ljóst, að svo þröngt er um
skipakost, að takmarka verður að
mun aðflutninga á öllum vörum,
öðrum en brýnustu lífsnauðsynjum.
Við það skapast misrétti milli
kaupmanna og svo miklir örðug-
leikar á skiftingu slikra vara og
dreifing þeirra um landið, að til
fullra vandræða getur leitt. Þvi er
brýn og bráð nauðsyn á, að stjórn-
in taki einnig að sér innkaup á
almennum þurftarvörum, t. d. klæðn-
aði, skófatnaði, ljósfærum, hitunar-
tækjum, tóbaki, o. fl., o. fl.
Tillaga þessi var feld á mánud.
var i sameinuðu þingi með 20
atkv. gegn 14. Já sögðu: Ben.
Sv., Bjarni frá Vogi, Einar Árna-
son, Einar Jónsson, Guðm. Björns-
on, Guðm. Ólafsson, Hjörtur Sn.,
Karl Ein., Magn. Torfason, Pétur
Jónsson, Pétur Þórðarson, Sig. Sig-
urðsson, Stefán Stefánss., Sveinn
Ólafss. Nei sögðu: Jón. Jóh., Björn
Kristjánsson, Björn Stef., Eggert
Pálssou, Einar Arnórss., Gisli Sv.,
Guðjón Guðl., Halldór Steinsson,
HákonKristóferss., Jón Jóusson, Krist-
inn Dan., Magnús Guðm., Magnús
Pétursson, Matth. Ólafss., Ólafur
Briem, Pétur Otteseu, Sigurður Stef.,
Sigurjón Friðj., Þorl. Jónsson og
Þórarinn Jónsson. — Ráðherrarnir
og Magnús Kristjánsson greiddu
ekki atkvæði. Fjarverandi voru
Jörundur Brynjólfsson og Þorsteinn
M. Jónsson.
Dýrtíðaruppbót embættis-
og sýslunarmanna
landssjóðs.
Síðasta lagafrumvarpið, sem afgreitt
var frá þinginu, var um dýrtiðarupp-
bót embættis- og sýslunarmanna
landssjóðs, sem fjárveitinganefnd Ed.
bar fram í þinglokin í stað launa-
bótafrumvarpsins, sem samþykt hafði
verið í Nd.
Aðalbreytingar, sem með þvi eru
gerðar á gildandi lögnm, eru fólgn-
ar í 2. gr. frumvarpsins. sem er svo
hljóðandi:
»Dýrtiðarnppbótin reiknast af laun-
unum sem hér segir:
a. Af fyrstu þúsund krónunum eða
minna 6o°/0.
b. Af því, sem þar er fram yfir upp i
2000 kr., skulu þeir, sem hafa
undir 4500 kr. árslaun, fá 30%,
en þeír, sem hafa fá 4500 kr.
til 4800 kr., frá dýrtíðaruppbót
af öðru þúsundinu þannig, að
lannin og uppbótin samanlögð
verði 5400 kr.
c. Af því, sem fram yfir er 2000
kr. upp að 3500 kr., greiðist
10%.
Héraðslæknar og aðstoðarlæknar
fá sér i lagi 6o°/0 dýrtiðaruppbót af
aukatekjnm sinum og þingmenn
4O°/0 uppbót af daglegri þóknun
þeirra, og nær hvorttveggja til alls
ársins 19x8«.
En undantekningar eru gerðar frá
þessu í lok fyrstu gr., þannig:
Einhleypir menn, sem ekki hafa
dúk og disk, fá enga dýrtiðaruppbót
ef árslaun þeirra nema 3000 kr. eða
meiru. Ef laun þeirra ern lægri fí.
þeir tvo þriðju hlnta þeirrar uppbót-
ar sem ræðir um i 2. gr.
Þeir, sem hafa frá 2375 kr. ti
3000 kr. á ári, fá dýrtíðaruppbót
þannig, að launin og uppbótin sam-
anlögð verði 3000 kr.
Auk dýrtíðaruppbótar þeirrar, sem
talin er i 2. gr., fær dómstjórinn
landsyfirréttinum sérstaklega 500 kr.
dýrtíðaruppbót.
Ank þeirra, sem áður hafa notið
dýrtiðaruppbótar, skal einnig veita
hana þeim tveimur aðalmönnum,
sem vinna að samningn íslenzku
Orðabókarinnar.
CÞinglausnir. ÍÉÍ
Alþingi var ' slitið Ufyrradag, hálfri
stundn fjrir hádegi. Fjórðungnr
nngmanna var fjarverandi'; þeir höfðu
]:arið af stað heimleiðis i gærmorgun.
Forseti sameinaðs þings las upp
svohljóðandi yfirlit nm störf Al-
þingis 1918.
F u n d i r:
I neðri deild . ; 74
- efri deild 68
- sameinuðu þingi 8
Samtals 150
Mál:
I. Frumvörp:
Stjórnarfrumvörp lögð fyrir neðri
deild 7
Stjórnarfrumvörp lögð fyrir
efri deild 3
Þingmannafrumv. borin fram
í neðri deild 27
Þingmannafrumv. borin fram
i efri deild 12
Alls 49
Þar af: Lög frá Álþingi . . . . 25
Feld II
Tekin aftur 1
Ekki útrædd 12
Alls 49
n. Þingsályktunartillögur:
Bornar fram jo.
Þar af: Ályktanir afgr. til stjórnar-
innar 27
Um skipun nefnda 9
Feldar ro
Ekki útræddar 4
Alls SO
m. Fyrirspurnir: •
Komnar fram 8
Þar af svarað 5
Mál til meðferðar alls
í þinginu:
Frnmvörp 49
Þingsályktnnartillögnr . . . . 5o
Fyrirspurnir 8
Alls 107
Rökstnddar dagskrár
hafa verið bornar fram alls 13.
Þar af 5 samþyktar, en 8 feldar.
Sambandsmálið.
Að lokum mælti forseti á þessa
leið:
Þá skal eg siðast en ekki sizt
minnast á sambandsmálið.
Stjórn Dana og þing hafa sýnt
íslandi það bróðurþel og þann sóma,
að senda hingað 4 fulltrúa til þess
með óbundnn umboði að semja við
stjórn íslands og Alþingi sem jafn
réttháa samningsaðilja um samband
landanna í framtíðinni. Til þessarar
farar hafa Danir valið 4 af sinum
vitrustu, víðsýnustu og hleypidóma-
lausustu mönnum, enda er árangur-
inn af komn þeirra og samninga-
umleitunum orðinn sá, að þeir annars-
vegar og íslenzka stjórnin og Al-
þingi hinsvegar hafa orðið ásáttir
um frnmvarp til sambandslaga milli
Danmerkur og íslands, sem gera
má sér beztu vonir nm að báðar
þjóðir fallist á, og er það verður að
lögum má vænta þess að það verði
báðum þjóðum til sóma og gagns,
að ágreiningur sá, sem því miður
éC. tJlnóarsan & Son
Reykjavlk.
Landsins e 1 z t a klæðaverzlnn og
saumastofa. Stofnsett 1887.
AOalstrætí 16. Sími 32.
Stærsta úrval af alls-
. konar fataefnum .
. og öllu til fata. .
svo oft hefir verið milli bræðra-
þjóðanna, hverfi úr sögunni, en
bræðraþelið eflist og samvinnan auk-
ist tii gagns fyrir báðar þjóðir.
Þetta þing er orðið hið lengsta,
sem haldið hefir verið. Það hefir nú
staðið í 100 daga. En það er trúa
min, að það muni og lengi i minn
um haft, ekki vegna þess, hve lengi
það stóð, heldur vegna hins, að
það bar gæfu til að leiða tii lykta og
komast að niðnrstöðu um stórmál
það, sem eg mintist á, að því er
eg treysti, á viðunandi hátt.
Eg bið drottinn að blessa störf
þessa þings og að varðveita fóstnr-
jörðn vora á þessum mjög svo erfiðn
háskatimum.
t
Samningarnir.
Eftirfarandi tilkynningn hefir Frétta-
stofa íslands (Islands Telegrambnreau)
fengið leyfi til að birta og senda
út í gær:
Samningaumleitanir þær, sem hér
hafa fram farið milli dönsku sendi-
nefndarinnar og Alþingis og íslenzku
stjórnarinnar, hafa leitt til fnllkom*
ins samkomulags um frumvarp til
sambandslaga fyrir hin tvö lönd i
framtiðinni og þar með ætti öllum
hinum mörgu og gömlu deilumál-
nm að vera ráðið til lykta.
Frumvarpið, sem var nndirskrifað
í dag, hefir fengið samþykki islenzku
stjórnarinnar og nær allir þingmenn
hafa fallist á það.
Þegar danska sendinefndin kemur
til Kaupmannahafnar, sem sennilega
verður um miðja næstu viku, mun
frumvarpið fengið dönskn stjórninni
í hendnr ásamt tiilögn um, að það
verði borið undir samþykki danska
ríkisþingsins.
Alþingi íslendinga var siitið í gær,
en búist er við því, að það komi
saman aftnr i septembermánnði til
þess að ræða um frumvarpið. Og
þegar Alþingi hefir samþykt það,
mun það verða borið undir alþjóðar-
atkvæði.
Tilkynningu þessa hefir Fréttastof-
an sent fréttastofum á Norðnrlönd-
um til birtingar i blöðnm þar. Er
það hið einasta, sem birt verður
opinberlega um samningana, þangað
til danska sendinefndin er heim
komin.