Ísafold - 30.11.1918, Blaðsíða 2

Ísafold - 30.11.1918, Blaðsíða 2
2 IS AFOLD honuin hafa fundist steinarnir úr kenninga-veggjunum lenda á sín- um innra manni og stofna lífi sál- ar sinnar í voða. Bn út úr þessum rústum hefir hann komið með sína andlegu dýrgripi: eilífðarvissuna, þekkinguna á veruleik annars heims, vitneskjuna um framhalds- lífið eftir dauðann og ábyrgðina, sem fylgir þessu jarðneska lífi, og óhagganlega sannfæring um, að til- veran lúti óendanlega vitru og ó- endanlega ástríku valdi. Það eru þessir dýrgripir andans, auðvitað samfara alveg óvenjulegum hæfi- leikum, sem hafa gert hann að því stórmenni, sem hann er nú orðinn í prédikunarstólnum. Menn hlusta hugfangnir á fegurð og þrótt orða- lagsins, margbreytileik og auðlegð hugsananna, öruggleik og hug- prýði sannleikselskandi sálarinn- ar og djúpsettan, heitan fögnuðinn út af því að geta boðað mönnum, meö verulegum rökum, mikilvægi tilverunnar og dýrð og gæzku föður vors á himnurn. Menn finna, að hann talar eins og sá, sem vald hefir. Eg veit ekki, hvort kirkja þessa lands ber gæfu til þess að færa sér það fyllilega í nyt, að eiga nú annan eins mann og Harald Ní- elsson. Eg veit ekki nema hún geri tilraunir til þess að hrista hann af sér. Og eg veit ekki nema hún kunni að ypta öxlum svo kuldalega við starfsemi hans, að girt verði fyrir alla samvinnu hennar við hann. Eg veit ekki, hvort hennar óhamingju verður alt að vopni. Víst er um það, að óhamingja hennar og niðurlæging er nú svo mikil, að mönnum getur komið til hugar, að hún sé dæmd til dauða og útskúfunar. Og mörgum kemur það áreiðanlega til hugar. En hitt veit eg, að nú eru þeir margir orðnir á þessu landi, sem líta til síra Haralds sem síns andlega leið- toga. Sjón er sögu ríkari hér í bæn- um. En mér er líka nokkuð kunn- ngt um þær sveitir, sem hann hefir ferðast um og talað í undanfarin sumur. Það er meira en lítill fögn- uður, sem mönnum hefir verið að því að fá að sjá hann og hlusta á hann. Mér finst nærri því eitthvað táknkent við það, að fimtugsaf- mæli hans skyldi lenda innan um mestu sorgar- og hörmungadagana, sem liðið hafa yfir þennan bæ. Þessa dagana hefir fólkið streymt til hans til þess að leita sér hugg- unar í sínum þunga og sára harmi. Það er nú hans afmælisfagnaður. Ser.nilega er sá fögnuður öllum veizlum betri, þegar vel er að gáð. EINAE H. KVAEAN. + Gestur Einarsson bóndi á Hæli lézt ór infldenzu- lnngnabólgu þ. 23. þessa mán. Þar hefir drepsóttin höggvið svo stórt skarð, að mikill héraðsbrestur er að, því Gestur átti fáa sína líka um stórhug, fjör og framtakssemi. Innan skamms mun ísafold flytja minningarorð um Gest eftir Sig. Guð- mundsson magister. ———— + Þeir, sem féllu i valinn. Úti heyri eg næðinga nætnr nóttin er ísköld og dimm. Við hlustir mér helfregnin lætur höfug og grimm. H. H. Þessi orð úr einhverju fegursta og tilkomumesta saknaðarljóði á tungu vora — hefir margur maðurinn mátt taka sér í munn undanfarið og margur mun og hafa fundið til hins sama og skáldið, er það heldur áfram: Hvert stynjandi næturhljóð nístir mig gegn hver næðandi gjóstur og þetta kalda regn. Eg skil þetta eigi. Eg skil það enn þá eigi. Hverjum vininum á fætur öðrum fylgjum vér til grafar og »skilj- um þetta eigic. Æskan og þróttmesta þroskakynslóðin brotnar eins og reyr fyrir átökum drepsóttar-dauðans. Teljum vér mannslátin stendur oss ógn af tölunni einni saman. En skygnist maður bak við tölurnar og leiði gætur að hvað mikið fram- tiðarstarf virtist fólgið í höndum þessa fjölmenna skara, ef alt hefði farið með feldu, þá verður erfitt að gera npp reikning þess þjóðartjóns, sem orðið er. Fátækleg hljóta minningarorðin að verða borin saman við tilefnið sem fyrir hendi er. En um leið og farið verður hér í blaðinu að minn- ast nokkurra þeirra er látist hafa, sérstakiega, vill ísafold í sínu nafni og og sinna lesenda og alþjóðar — mun óhætt að segja — votta öllum þeim, sem hart eru leiknir nú af hörmungum og dauða — einlæga sam- hygð. Áfallið sem orðið er, má telja sameiginlegt þjóðarböl, sem allir finna til og taka þvi — miklu meira en ella — þátt í sorginni, sem fjölskyldur og einstaklingar hafa fengið að reyna nú — svo langt um venju fram. Mætti sá samúðarandi, sem hið sameiginlega skipbrot nú hefir vakið lifa og verka áfram í þjóðlífi voru. Þd mun lika hlýinda- og heilnæmis- gróður risa upp eftir á af þjáningaöldu þeirri, sem nú riður yfir. Tvær systur. Elín og Herdís Matthiasdætur. Þegar vér, sem uppi stöndum heilir á húfi, eftir þessar skelfilegu skammdegishörmungar, er lagst hafa eins og nær óbærilegt farg á höfuðstað vorn hinar síðustu vikur — lítum yfir hinn fjölmenna val, sem Inflúenzu-drepsóttin hefir eftir sig skilið — svellur oss þungur harmur í brjósti', að hafa mist úr hópnum í skjótri svipan svo marga nýta menn og konur óvænt og löngu, löngu um örlög fram. En hverjum einstaklingi fer að sjálfsögðu svo, að hann finnur mis- jafnlega sárt til, er hann festir hug- ann við fráföllin. Vanda-bönd og vináttu- sérstök og samúðarstrengir skera úr fyrir hverjum einstakling, hver gangan þyngst reynist suður 1 grafreit. Svo mun fleirum en mér úr hinum fjölmenna vinahóp þeirra systra, Elínar Laxdal og Herdísar Matthíasdóttur, hafa farið, að af óvandabundnum hafi þeim þótt hvað sárast að þurfa að bera þær látnar til legstaðar. Þær áttu báðar svo mikið í fari sínu af því, sem bjart er og hlýtt, Og því sem heyrir til vori og sumri, að vér eigum bágt með að sætta oss við, að til þeirra skuli kallið hafa komið, er kaupir sig enginn fri, einmitt nú í svartasta skammdeginu og undan köldum rifjum ömurlegr- ar farsóttar. Endurminningarnar um þessar systur eru allar sama eðlis: List- næmi, ljúf viðkynning, söngsins mál óvenjulegt, glaðlyndi og gæði héld- ust þar í hendur og breiða faðminn móti oss, er vér rennum huganum yfir viðkynningarskeiðið íburðarmiklir lofkestir skulu þeim eigi hlaðnir látnum. Það mundi nvorki að þeirra skapi, né ástvina þeirra. En sammæli hygg eg allra þeirra, er af þeim kunnu að segja, að þar fóru engar miðlungs konur. Hæfileikarnir voru bæði fjölbreyttir og alveg sérstakir og þá lund höfðu þær þegið í vöggugjöf, að vera það ljúft og eðlilegt að láta aðra njóta góðs af. Söngkonur voru þær t. d. meðal hinna fremstu hér á landi, enda á þvi sviði bezt kunnar út á við. Frú Elínu var einkarsýnt um í söng sínum að láta kvæðin, sem hún fór með njóta sin, svo að með réttu var orð á gert og einkenni raddar hennar var svo þægilegur þýðleiki og látleysi, að ylur lék um þá, er hlýddu. Frú Herdís hafði bæði mikla, háa og alveg klukku- hreina söngrödd, svo unun var að heyra. Hún lagði stund á »músík«-nám við söngháskólann í Kaupmannahöfn um nokkur ár og kendi hún söng og pianóspil hér í bæ, eftir að hún settist hér að. Er eigi nema einn dómur um hve ein- staklega vel henni hafi látið það starf og mikið skarð og vandfylt í því efni er orðið við lát hennar. A öðru listasviði hefði frú Elín Laxdal og getað staðið i fremstu fylkingu, ef hún hefði gert það að starfi sinu, því leiklistargáfur hennar voru ótvíræðar. Þess sáust glögg merki við þau einstöku tækifæri, er hún lét sjá sig á leiksviði. Svo glæsilegar sem þessar hliðar á þeim systrum, sem út á við snúa, voru, þá eru það þó ekki þær, sem verða minnisstæðastar oss sem kyntust þeim það náið, að lífþeirra blas- ir við þeim frá innilegu samúðarleiti. Nei, v i ð nemum staðar og hugsum til þeirra með hinum hlýjustu og ánægjulegustu endurminningum fyrir sakir þess, sem þær voru sjáljar. — Við finnum til skarðsins, sem orðið er inn á við. Við vitum bezt hver harmur er kveðinn að mönnum Dauðinn rífu'r. Yfir haustgráan, hnípinn bæinn himininn steypir fossum. Svíður i enni, vanga og vör af vindsins isnöpru kossum. Geng eg um auðar götur. — Grúfir þögn yfir rönnum. Dauðinn heldur í húsunum vörð yfir helsjúkum konum og mönnum. Dauðinn er daglegur gestur — dapur og kaldur að vanda. Nætur og daga er herfangið hans á heimleið til Grafarstranda. — Geng eg um auðar götur. — Hvað ghttir á þaina niðri? Dauðann, — dauðann með sína sigð sveiflandi á götunni miðri 1 Hann er að merkja húsin. — Héðan á síðar að bera náklæðum reifaðan svanna eða svein. — Svona er kongur að veral Dauðinn drottnar í bænum. — Döpur er jörð og himin. Kalt ertu, lif, þessa Hðandi stund með löðrandi harmabriminl 13. nóv. Jón Björns8on. Egill Jacobsen Reykjavík. — Sími: 119. Útibú i Hafnarfirði. Simi: 9. Útibú i Vestmannaeyjum. Simi: 2. Land8ins fjölbreyttasta VefnaBarvöruverzlun. Prjónavörur, Saumavélar, Islenzk flögg. Regnkápur, Smávörur, Drengjaföt, Telpukjólar, Leikföng. Pantanir afgreiddar gegn eftirkröfu ef óskað er. Öllum fyrirspurnum svarað greiðlega. VandaBar vörur. Ódýrar vörur Arni Eiríksson Heildsala Tals. 265. Pósth. 277. Smásala. Vefnaðarvörur, Prjónavörur mjög flölbreyttar. Saumavélar með hraðhjóli og 10 ára verksmiðjuábyrgð Smávörur er snerta saumavinnu og hannyrðir. þvotta- og hreinlætisvörur, beztar og ódýrastar. ©y Tækifærisgjafir. “fHI þeirra. Við skiljum viðbrigðin á heimilum þeirra. Við tökum undir ekki sem innantóm orð, heldur af einlægum huga, það sem oft er sungið við jarðarfarir: »Margs er að minnast, margs er hér að sakna*. Mætti eg reyna að binda saman í einn lítinn, látlausan sveig, það sem eg hygg vinahópinn allan munu taka undir, um leið og hann sendir mönn um þeirra, föður þeirra, skáldjöfrin- um aldna og öðrum ástvinum hjart- anlega samúðarkveðju — þá yrði það eitthvað á þessa leið: Góða geymum við minningu Elin- ar og Herdísar, þvi það sem þær voru og gerðu, er fyrir hugskots- sjónum okkar eins og fagurt, vel sungið, ljúft og þýtt lag. Erú Elín Laxdal var fædd 7. des. 1883, í Odda, en frú Herdís 1886. Foreldrar þeirra eru, eins og kunn- ugt er: síra Matthías og kona hans Guðrún Eunólfsdóttir. Frú Elín giftist Jóni Laxdal stór- kaupmanni 26. okt. 1912, og lifir ein dóttir þeirra, Guðrún, og einn fóstur- sonur, Björn að nafni. Frú Herdís giftiat Vigfúsi Einars- syni eand. jur., 1914. Systurnar dótt með 6 daga millibili. Elín þ. 13. nóv. og Herdís þ. 19. nóv. 6. B.

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.