Tíminn - 11.09.1980, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 11. september 1980
5
Septem-hópurinn „situr aö sumbli” á Kjarvalsstööum fyrir opnun sýningarinnar. A myndinni eru, taiift
frá vinstri: Guftmunda Andrésdóttir, Jóhannes Jóhannesson, Karl Kvaran, Þorvaldur Skiilason, Krist-
ján Davlftsson og Vaitýr Pétursson.
SEPTEM ’80
Tilboð óskast í
1. Flutningarvagn (tveggjahásinga) með 40
tonna burðagetu.
2. Dráttarstól. (dolly) á einum öxli.
3. Bedford vörubifreið árgerð 1972. (disel)
með sturtum.
Tækin verða til sýnis þriðjudaginn 16.
september
milli kl. 12.00 15.00 að Grensásvegi 9.
SALA VARNARLIÐSEIGNA
Hin árvissa SEPTEM-sýning stendur yfir í austur-
sai Kjarvalsstaða, dagana 6,—21. september, en ef ég
man rétt þá sagði Valtýr Pétursson f rá því í sjónvarp-
inu, að þetta væri í sjöunda sinn sem þessi sýning er
haldin, SEPTEM 80, en að þessu sýningafélagi standa
listmálararnir Karl Kvaran, Valtýr Pétursson, Þor-
valdur Skúlason, Jóhannes Jóhannesson, Guðmunda
Andrésdóttir, Kristján Davíðsson og myndhöggvarinn
Sigurjón ólafsson.
Stöku sinnum hafa þeir svo gesti.
Sagnfræftileg forsenda.
Þaft er ekki alveg á hreinu meft
hina sagnfræftilegu forsendu
þessarar sýningar, en flestir er
þarna sýna, stóöu aft svonefndri
Septembersýningu, eöa Septem-
bersýningum, er haldnar voru ár-
in 1947 og 1948 og siftan 1950 og
1951 i Listamannaskálanum, en
þá voru fleiri málarar meft en i
SEPTEM nútimans, enda sverja
Septem menn af sér alla sögulega
málamiftlun, telja þetta nýtt
sýningafélag og .vera alveg án
tengsla viö September sýningarn-
ar gömlu.
Þaft fer ekki hjá þvi aft þaö
rifjist upp aft þeir er þarna sýna
— sumir aft minnsta kosti, voru i
hópi brautryftjenda i abstraktlist.
Aft visu ekki alfyrstir hér á landi,
en meft þeim fyrstu og allir eiga
þeir þaft sameiginlegt aft hafa átt
verulegan þátt i aft móta nýjan
smekk og vifthorf til lista á
Islandi.
Þaö sem var óhugsandi fyrir 30-
40 árum er nú sjálfsagt og lifift
brúsari æftum myndlistarmanna.
Frjálsræöi hefur aukist á allar
hliftar.
Jónas Guðmundsson
MYNDLIST
Hitt er svo annaft mál, hvort
SEPTEM-menn eru lengur boft-
berar mikilla nýjunga i myndlist
þó er ávallt nokkur hátréablær
þegar þeir sýna saman, og sýn-
ingar þeirra eru meö þvi áhuga-
verftasta sem gerist i myndlistar-
sölum höfuftborgarinnar flest ár-
in.
Einstakar myndir.
Þeir félagar hafa þann háttinn
á, aft skipta meft sér salarkynnum
hússins, en blanda verkunum
ekki saman. A miftju gólfi eru siö-
an skúlptúrar Sigurjóns, fimm
talsins núna ef rétt er munaö.
Þeir setja svip á sýninguna, ekki
afteins vegna þess aft þær eru
áhugaverö myndlistarverk, held-
ur setja góftar höggmyndir ávallt
sérstakan svip á málverkasýn-
ingar og auka á unaftinn.
Karl Kvaran er meft fjórar
myndir. Stórar aft venju, og mér
þótti mynd hans Andstæftur eftir-
tektarverftust.
Valtýr Pétursson er meft 12
myndir og er nú aft mestu horfinn
aft figurativum myndverkum, en
stllfærftum þó. Hús viö hafift og
Raufta kannan þóttu mér bestar,
en Valtýr á þó vift vissa erfiftleika
aft strifta á Kjarvalsstöftum þvi
litaval hans er svo nærri vegg
litunum i húsinu, aft myndir hans
njðta sin ekki eins vel og t.d á
hvitum veggjum Norræna-húss-
ins.
Þorvaldur Skúlason er á sömu
miftum og siftast, en ein mynd,
Rautt form yfirskyggir þó hinar,
er hreint afbragft.
Jóhannes Jóhannesson hefur
tekift.nokkrum breytingum. Besta
myndhansaft vorumatier Dulúft,
sem er ákaflega sterk. Mynd eins
og Glaöur er of margbrotin (og
reyndar ýmsar aftrar) aft gerft
hálfgerft mósaik án sýnilegra
áhrifa. Ef til vill greinum viö
afturhvarf i mynd eins og Dúliíft,
aft þar sé málarann sjálfan meira
aft finna fremur en i öftrum mynd-
um. En örftugt er aft sanna þaft.
Guftmunda Andrésdóttir er meft
endurtekift þema I ýmsum til-
brigftum i sinum myndum en þaft
form er hún velur sér, rúmast
naumast á myndinni, þaft er eins
og allt hafi ekki komist fyrir.
Kristján Daviftsson er vift sama
heygaröshornift, nema i sumum
myndunum er ekki sá tærleiki er
oft eru bestu einkenni verka hans,
Fiæftarmál og Fjallaferöaieift-
angur eru indælar myndir og
bleik mynd vift inngang er
skemmtileg.
Skúptúrar Sigurjóns eru góftir
aft vanda. Hann tekur ekki fyrir
vitin á efniviönum og varnar hon-
um máls, heldur vinnuráfram vift
hina náttúrlegu sköpun og eykur
vift.
Yfir myndum hans er i senn
sterk ógn og upplifun.
SEPTEM í ferðalög
Einhver sagfti mér aft SEPTEM
hyggöist bregfta út af vananum
. næsta ár og halda næstu sýningu
slna norftur á Akureyri. Þaö er
ágæt hugmynd, þótt vitanlega sé
vont aft missa sýningar alfarift af
Stór-Reykjavikursvæftinu. En
þetta er I takt vift timann. Ferfta-
lög eru auftveldari nú, en þau
voru fyrir nokkrum áratugum.
Kannske ætti svona sýning ein-
mitt aft vera farandsýning, þvi
vifta um land eru nú til húskynni,
er hýst geta meft góftu móti sýn-
ingar af þessari stærft. Þaft væri
lyftistöng fyrir myndlistarlifift 1
landinu.
Jónas Guftmundsson.
Auglýsið í -r~'
* Tímanum
Pétur
Guðjónsson
áferðalagií
NEW YORK
í New York gefur aö líta alla heimsbyggðina í
hnotskurn. Þar eru öll þjóöerni, öll trúarbrögö, öll
form húsageröarlistar, öll þjóöerni matargerðar, allt
vöruúrval heimsins, mestur fjöldi skýjakljúfa, er
gefur borginni þann stórkostleik, er fyrirfinnst
aðeins í New York. Heimsókn á topp Empire
State-byggingarinnar, R.C.A.-byggingarinnar eöa
World Trade Center, 110 hæöir,
opinberar hvaö bezt þennan
einstæða stórkostleik.
World Trade Center, meö
heilu verzlunarhverfi neöanjarð-
ar, er syöst á Manhattan-eyjunni,
langri og mjórri, liggjandi frá
noröri til suðurs, en hjarta New
York-borgar er á henni. Hið
fræga Wall Street, sem er líka
samnafn fyrlr stærsta fjármagns-
markaö heimsins, er hér. Hér
rísa risabankarnir í eigin skýjakljúfum, og hér er
stærsta kauphöll heimsins, New York Stock
Exchange. Þar gefur aö líta, hvernig jafnvel
smæsti fjármagnseigandi getur oröiö eigandi og
þátttakandi í stórfyrirtækjum Bandaríkjanna.
Federal Hall er í Wall Street meö minjagripum frá
embættlstöku George Washington, fyrsta forseta
Bandaríkjanna. Trinity Church, ein elzta kirkja í
New York, er viö enda Wall Street.
China Town er nokkuð til austurs, kínverskt
hverfi í miöri New York meö austurlandamat og
austurlenzkt vöruúrval. Nokkuö til noröurs er Wash-
ington Square, aöaltorg i Greenwich Village, sem er
listamannahverfi New York. Þúsundir skapandi
listamanna eiga hér heimkynni, og hér eru haldnar
stórar og litríkar útisýningar. Stórkostleg listasöfn
eru í New York. Frægast er Metropoljtan Museum of
Art á 5. breiögötu í Central Park. Önnur listasöfn,
Frick Collection, Guggenheim, og Museum of
Modern Art eru meö stööugar farandsýningar.
Madison-breiögatan ofan viö 60. götu býöur upp á
fjölda lítilla sölusýninga (galleries). Central Park,
Miögaröur, er stór trjágaröur á miöri Manhattan-
eyju. Hann gefur aö deglnum í góöu veöri tækifæri til
skógargöngu í miöri stórborginni. í honum er
dýragarður. Rétt frá suö-vesturhorni Miðgarðs
er Lincoln Center meö Metropolitan-óperunnl,
leikhúsi og tónlistarhöll. Þar eru fluttar óperur og
haldnir hljómleikar og þar fara fram sýningar á
leikritum og listdansi samtímis.
Nú skal haldiö á 5. breiðgötu miöja og skoðuö
St. Patricks-dómkirkjan, gotneskt listaverk í
hæsta gæðaflokki. Við hliö hennar er hið fræga
vöruhús Sack’s 5th Avenue. En andspænis henni er
Rockefeller Center, samsafn stórbygainga byggðra
um 1930, neðanjarðar verzlunarhverfi og skrifstof-
ur Flugleiöa. Þetta eru áhugaveröir stoppistaðir á
leið okkar til aðalbyggingar Sameinuðu þjóöanna,
eins af fyrstu stórverkum hús-
agerðarlistar úr málmi og gleri.
Kynnisferðir eru farnar um að-
setriö og upplýsingar gafnar um
starfsemi SÞ.
Ekkert jafnast á viö ameríska
steik, þaö vita þeir, sem kynnzt
hafa. Pen and Pencil og The Palm
eru frægir steikarstaöir. í hádeg-
ismat er skemmtilegt að fara á
Sexurnar, 666, 5. breiögötu,
Rainbow Room í RCA-byggingunni
og Windows of the World í World Trade Center
(laugard. sunnud. og á kvöldin), allir staöirnir á
efstu hæö skýjakljúfa meö ógleymanlegu útsýni yfir
borgina. Einnig í Tavern on the Green, (Crystal room)
í Central Park. Snöggur lúxushamborgari á J.P.
Clark á 3. breiögötu. Á sunnudögum iðar allt af lífi
í verzlunargötunni Grant Street í gyöingahverfinu
á Lower Eastside. Þar má gera reyfarakaup.
Vöruhús eru Macy, Gimbles, og Alexanders. Hærri
gæöaflokkar eru í Bloomingdales, B. Altman,
Sacks 5th Avenue.
Til hvíldar frá stórborginni eru bátsferöir til
Liberty Island þar sem Frelsisstyttan er eöa
hringferð meö bát um Manhattan-eyjuna. Einnig
ganga fljótaskip upp Hudson-fljótiö. Viö þaö
stendur West Point Military Academy, sem er
frægasti herfræðiháskóli Bandaríkjanna. Fræg nöfn
nemenda: Mac Arthur, Patton, Eisenhower. í minja-
safninu er veldissproti Görings. Á austurbakka
árinnar í Hyde Park eru heimili Roosevelts og
Vanderbilts, sem eru áhugaverð söfn í dag.
Ef fara á aöeins stutta ferö í frið og kyrrð þarf
ekki út fyrir Manhattan-eyju aö fara, því í Fort Tryon
Park er The Cloisters, einstætt safn franskrar og
sþánskrar miöaldalistar. Þarna er safni upþruna-
legra herbergja meö upprunalegum listaverkum
komiö fyrir í byggingum sem minna á miðalda-
klaustur.
í sambandi viö New York-ferð væri tilvalin 3ja
daga ferö til Washington, einnar fegurstu og
sérstæöustu borgar heimsins.
FLUGLEIÐIR