Tíminn - 03.10.1980, Page 9

Föstudagur 3. október 1980.
13
Strokkvartett
Kaupmannahaf nar
Fyrstu tónleika sina i vetur
hélt Kammermúsikklúbburinn
hinn 28. september i Bústaöa-
kirkju. Þar lék Strokkvartett
Kaupmannahafnar þrjá kvart-
etta, eftir Jósef Haydn, Carl
Nielsen og Ludwig van Beethov-
en. Kunnáttusamur smekkmað-
ur sagði við mig á eftir: „Þetta
var besti kvartettleikur, sem ég
hef nokkurn tima heyrt á Is-
landi”, sem var ekki litið upp i
sig tekið. En staðreyndin er, aö
hér fara finir listamennm sem
spila saman af miktlli fagun og
kunnáttu. Tónlistarunnendum
borgarinnar eru að sjalísögðu i
fersku minni tónleikar sama
kvartetts i Norræna húsmu íyrir
tveimur árum, þegar hann
frumflutti m.a. verk eftir Þor-
kel Sigurbjörnsson, sem hann
hafði skrifað sérstaklega fyrir
listafólkið, og hafði aö burðaras
hið kunna danska lag „Det bor
en bager i Nö'rregade '. Þaö lag,
og þó einkum textinn, hefur mér
ahtaf fundist danskast af öliu
dönsku — samnefnari danskrar
menningar. Og það hefur Þor-
katli liklega lundist lika.
TÓNLIST
Sigurður
Steinþórsson
Mér er sagt, aö menn seu að
„uppgotva Hayan a nyjan leik”
þessi árin a sama hatt og Stein-
grim Thorsteinsson. Haydn do
1809, en samói kvarienana sex
op. 76 a árunum 1797-99 — sa
þeirra, sem nú var fluttur, var
nr. 5 i D-dúr. Þa var riayan a
hápunkti þroska sins og sxopun-
argáfu, og þvi likast sem nann
sveiflaði sér á æöra tilverusng
kannandi áður ókunn retilstigu
tónlistarinnar. Sem betur fer
hélt hann samt aíram aö vera
Haydn, enda var þessi kvartett
léttastur hinna þriggja.
Þótt Isiand og Danmörk væru
eitt konungsriki a dögum Carls
Nielsens 11865-1931) var tatt
annað sameiginlegt með þjóð-
um landanna en kongurtnn.
Danir höfðu sina þrouöu borgar-
menningu, meö hefðar-ton-
skáldum etns og Kuhlau
og Gade, sem voru hluti af
Evrópumenningunnt, en Islend-
tngar kváðu rimur i torfkofum.
Þetta stafaði af landfræðilegrt
iegu Danmerkur htö næsta
Þýzkalandi, en auk þess naföt
rikt tónlistarheíö vtö dönsku
hirðina allt fra 16. óld. Aö visu
voru sigldtr ytirstéttarmenn a
Islandi sitthvað að bauka hver a
sinum bæ, eins og Magnus
Slephensen og Svetnbjorn Egtl-
son, með klavierspilt og flautu-
leik, en her vantaöt atla tonlist-
arlega hámenntngu. Carl Ntel-
sen er mestur htnna dönsku
kompónista, og htnn etnt petrra,
sem tahzt getur alpjoölegur.
Hann heyrist her alltot sjaldan.
en þá sjaldan hann neyrtst, er
hann mónnum til hinnar mestu
gleðt. Svo var urn htnn agæta
kvartett i K-dur op. 44, sem
fluttur var i Bustaðakirkju —
Nielsen samdt ails tjora strok-
kvartetta. I hitteðfyrra minmr
mig aö bæðt blásaraKvintett
hans og 5. stnfonia han vertð
flutt hér. Ug er þó margt oftutt
Ef Beethoven hefðt lilað, hefðt
hann orötö 210 ara 16. desember
nk. Þá vært hann eitt at ,,nti-
timátónskáidunum ", atomsKald
i tónlist, sem sifellt vært að
segja skilið vtð urelt torm, og
leita að nyjum. Þaö syna ntntr
siðustu kvartettar hans, etns og
óp. 131 i cis-moll. Þvi pesst jólur
mannlegs anaa ox, breyuist og
þroskaðist tti htnziu stundar
Þessi kvartett hlytur að vera
mjög ertiöur i flutningi, svo vel
sé, og Kftbenhavns StrygeKvart-
et geröi sjálfum ser og sKaidtnu
sóma á sunnudagsKvoldtð
1.10.
Sigurður Steinþórsson.
Haustsýning
með kjarna
llaustsýning Félags isienska
myndlistarmanna opnaöi að
Kjarvaisstöðum 27. september
siðastiiðinn, og mun hún standa
til 12. október næstkomandi.
Það er ekki ofsögum sagt, að
FIM sýningin hefur sett ofan á
undanförnum árum, eða
„Haustsýning FlM”. Þessi sýn-
ing, sem áður fyrr var einn
helsti myndlistarviðburður árs-
ins, var að breytast i einhvers
konar myndlistarlegar leifar.
Okkar bestu menn sendu
þangað ekkt lengur myndtr, og
menn með annarleg sjonarmtð
stóðu aö etnhverju safnaðar-
starfi sem er tangt tyrtr neöan
það hyggilega frjálslyndi er
rikja þarf a siikum syntngum
Það er þvi úr dálftið vöndu að
ráða fyrir KlM aö endurvekja
athuga almenntngs i tandtnu a
haustsýnmgunni og pa anuga
listamanna um letö, og nú nefur
verið reynd ný leið, að mynda
kjarna, eða sterkan stofn i
haustsýninguna, með þvi aö
velja ákveðinn hóp myndltstar-
manna fyrirfram og taka svo
við myndum af oörum, félags-
mönnum og utangarðsmonnum,
eftir þvi sem truarbrogðin
leyfa.
Formaður FtM um
sýninguna
Sigrún Guöjónsdóttir segtr
þetta berum orðum i tnngangs-
orðum i sýningarskra. Hun seg-
ir m.a.:
„Haustsýning Kétags is-
lenskra myndltstarmanna hefur
áratugum saman vertö nær ár-
legur viðburður i listalifi borg-
arinnar. Þesst syningarstarf-
semt og rekstur gamla Lista-
Treystu mér steint gter efttr
Letf Bretöfjörð.
mannaskalans var mtktö tram-
tak af hálfu myndltstarmanna,
og lengi var skáltnn atlt aö pvi
eina athvarl myndiistarsyninga
i Reykjavfk. A haustsymngum
KÍM gafst etnntg utanfélags-
mönnum tækiíæri til þess að
sýna verk sin, og heíur sa stður
haldist æ siðan.
A siðari árum hetur orðtð
mikil breyting á syntngarað-
stöðu i Keykjavik, þar sem syn-
tngarsolum, oæöt storum og
smáum, helur tjotgaö mjog.
Sýntngarhópar nata myndast,
þátttaka i erlendum sýningum
hefur aukist til muna, og miKtð
er um einkasýntngar. A undan-
förnum arum helur þvi orðtð
stöðugt erftðara aö koma upp
haustsýnmgu KiM, par sem
þungamtöja vært framiag ie-
lagsmanna sjaitra. Htns vegar
hefur borið metra a verkum
utanielagsmanna og panntg
raskast eðlilegt jainvægt.
Nú hafa orötö þáttaskii t syn-
ingarstarfsemt KlM og naust-
sýntngtn aö Kjarvalssioðum
meö ööru sniðt en tiðkast netur.
Sýntngarneind brydaar upp a
þeirri nýjung aö bjoöa nmm te-
lögum úr KiM að mynda etns
konar kjarna syntngartnnar
Sýningin er þó elttr sem aður
opin óllum lelagsmonnum og
einnig myndlistarmonnum utan
samtakanna. Með pessu nyggst
KlM standa að syntngu sem
Þorpeitir Vaity Helursson.
betur synt styrK tetagsins en
lekist helur a undantornum ar-
um''.
Siðar i þessum aötaraorðum,
segist tormaðurinn vona að
þetta marki limamot i syntng-
arstarfsemi leiagstns. Og von-
andt veröur nennt að osk stnnt,
en auðvtlað hijota alltr sem syn-
ínguna heimsæKja að sja, að
þarna vantar iilnnnaniega verk
eítir ýmsa ahugaverða mynd-
listarmenn, þoti eitt og annað
gleðji sannarlega augað
Haröi kjarninn og
hinir
Þeir, sem mynaa „Kjarnann '
i þessari syningu, eru lista-
mennirnir Asgerður Buauottir.
Guðmundur Benediktssun, t,eu-
ur Breiðtjörö, Valtyr Fetursson
og Þóröur Hail.
Þaö fer auövitaö eKKi nja p\ i
að slikur kjarm ytirsKyggi
nokkuö þessa symngu, en alts
munu þatttakendur vera 28
Að sjálfsögöu barsl KtM ara-
grúi mynda, sem ekki eru synd-
ar, og fer sem oftar aður að
maður hefur einhvern lumsKan
áhuga á þetm lika. Et til vill ætu
KlM að taka upp aðterðir
starfsbræðra sinna i Muncnen
ogsetja upp „horror room með
þeim verkum er hainað er a
hina raunverulegu synmgu
Getur það verið til umhugsun-
ar
Itvað viðvikur svo syningunni
sent heila, pa er þetta skemmti-
leg og tjorieg syning, þott vissan
nútiðarblæ og oreiad vanti. ei
maöur gefur ser pa sjansogðu
torsendu að KlM syningin eigi
aö sýna dalitinn, eöa viðunandi
þverskurö al listastariinu i
landinu.
Þaö þart ekki að ræða Kjarn-
ann. Hann er skipaður lolKi sem
við viöurkennum sem tæra
listamenn, og eru viö sama hey-
garðshornið og aður.
Aörar athyglisveröar myndir
eru et'tir eturtalaa menn, er
vöktu athygli þess er her ritar.
en þeir eru, tariö tljott ynr
sógu:
Agúst l’etersen sem er með
sterkar dulariutiar ntyndir \'nr
þessum myndum er serstaKur
biær og personulegt nandoragð
og úrvinnsla. Etanusborö Bald-
urs Edwins er vel gjört.
Bragi llannessoner meö tvær
skemmúlegar myndir, en þyrfti
Framhald á bls 19
Málfreyjur vinna aö gróöursetn-
ingu i Heiöntörk.
Málfreyjur í
„Freyjulundi”
BSt — Sl. sumar — á ári trésins
— var Alþjóðasamtökum mál-
freyja á Islandi úthlutað landi i
Heiðmörk til skógrækyar og var
fyrsta gróöursetningaríerðin
farin i júli.
Um 30 málfreyjur voru nýlega
staddar i Heiðmörk, ásamt eigin-
mönnum og börnum og var þá
þessum reit þeirra þar gefið nafn-
ið „Freyjulundur”. Sigrún Sig-
urðardóttir, forseti 1. ráðs mælti
nokkur orð i tilefni þeps, og m.a.
haföi hún yfir heitmálfreyja um
allan heim:
„Við i Alþjóðasamtökum mal-
freyja heitum þvi, að afla okkur
þjálfunar tilforystuog bæta tján-
ingu okkar i orði i þeirri von, að
með bættum samskiptum takist
okkur að efla skilning manna á
meðal um viöa veröld”.
Fyrsta málfreyjudeildin á Is-
landi var stofnuð i janúar 1973.
*