Fréttablaðið - 17.02.2008, Blaðsíða 16

16 17. febrúar 2008 SUNNUDAGUR
„Ég hét áður Haraldur Óli Haraldsson
en árið 2002 lét ég breyta nafninu í Óli
Gneisti Sóleyjarson. Ástæða nafnbreyt-
ingarinnar er af tvennum toga – annars
vegar dó mamma mín þegar ég var
ungur og hefur mig alltaf langað til að
kenna mig við hana. Svo hef ég aldrei
verið kallaður annað en Óli og mér hafði
alltaf þótt það óþægilegt, í skóla til
dæmis þegar lesið var upp og slíkt, að
ansa í raun aldrei því nafni sem ég taldi
mig fyrst og fremst bera. Til að losna
við þann rugling endanlega lét ég taka
Haralds-nafnið út. Mér fannst ég hins
vegar þurfa að aðgreina mig aðeins frá
öllum þeim Ólum sem til eru og þar
kemur nafnið Gneisti inn. Ég hafði rek-
ist á það nafn í Gísla sögu Súrssonar, en
þar er einn sem heitir Þorvaldur Gneisti
og svo í Njálu er að finna mann sem er
Gneistason. Nafnið vakti aðdáun mína
og ákvað ég að bæta því við. Ég er mjög
sáttur við breytinguna og enn sem
komið er er enginn annar sem heitir
Gneisti á landinu, sem veldur því að
maður týnist ekki svo auðveldlega í
fjöldanum.“
A
ð minnsta kosti
eru lögin þannig í
dag að ekki er
hægt að kaupa sér
nafn nema einu
sinni á ævinni.
Þjóðskrá segir þó að sjái fólk
mikið eftir mannanafnabreyting-
unni og vilji breyta aftur í gamla
nafnið síðar meir megi prófa að
sækja um með góðum rökstuðn-
ingi og er þá hvert tilvik metið
fyrir sig.
Samkvæmt Þjóðskrá er heimilt
að breyta eiginnafni, annað hvort
að taka sér nafn eða nöfn til við-
bótar því nafni sem einstaklingur
ber fyrir, eða fella niður nafn eða
nöfn sem hann ber. Að fella niður
nafn án þess að nýtt sé tekið upp
kostar ekki en kostnaðurinn við
að bæta inn nýju nafni er sem
fyrr segir 4.400 krónur og Þjóð-
skrá skráir og fylgist með öllum
breytingum sem gerðar eru á
nöfnum fólks.
Vilji fólk breyta kenninafni
sínu, kenna sig til móður eða bæta
við ættarnafni sem verið hefur í
fjölskyldunni, kostar slíkt ekkert
og fólk af erlendum uppruna, sem
varð að taka sér íslenskt nafn á
sínum tíma til að fá ríkisfang hér,
getur í dag fellt niður þau íslensku
nöfn sem því var gert að taka sér,
sér að kostnaðarlausu.
Árið 2005 skilaði eftirlitsnefnd
með mannanafnalögum skýrslu
til dómsmálaráðherra þar sem
meðal annars má sjá að síðustu
rúm 10 árin hafa um 100 manns
látið breyta eiginnafni sínu ár
hvert. Að meðaltali eru það um 57
manns sem hafa tekið upp nýtt
eiginnafn til viðbótar öðru sem
fyrir er ár hvert frá árinu 1997 og
35 til viðbótar hafa svo tekið upp
nýtt eiginnafn og látið fella annað
niður. Mun færri hafa hins vegar
bara látið fella niður nafn án þess
að bæta nýju við, eða um 5 á ári.
Að kaupa sér nafn
Ríflega hundrað manns láta breyta eiginnafni sínu ár hvert og algengast er
að nýju nafni sé bætt við annað sem fyrir er. Júlía Margrét Alexandersdóttir
komst að því að langi hana til að breyta nafni sínu og heita Rakel Sif eins og
hana dreymdi um í nokkur ár, kostar það hana 4.400 krónur og eins gott að
vera alveg viss því ekki er í boði að breyta aftur.
HVER VEIT HVAÐ VERÐUR Þótt foreldrarnir ráði nafngift barna sinna oftast og flest þeirra sitji sá
sem síðar meir ákveða að hafa áhrif á nafngift sína sjálfir og breyta nafni sínu.
„Ég var skírður Ágúst Þórgnýr
Thoroddsen þannig að sú breyting
sem átti sér stað var sú að ég lét
fella niður nafnið Ágúst. Ég var
alltaf kallaður Gústi og er reyndar
enn kallaður Gústi af fjölskyldu
og nánustu vinum þótt ég kynni
mig sjálfur sem Þórgný, en það
hef ég gert frá því að ég var tíu
ára gamall. Þegar ég var fjórtán
ára hvæsti hún amma mín ein-
hvern tímann á mig af hverju ég
færi ekki bara og skipti um nafn,
orðin langþreytt á að heyra mig
kynna sjálfan mig sem Þórgný,
þannig að ég tók hana á orðinu og
hljóp niður á Hagstofu og lét
breyta þessu. Ég man nú ekki
alveg af hverju ég tók upp á því að
vilja láta kalla mig Þórgný fremur
en Ágúst en ætli það hafi ekki
verið að mér hafi fundist nafnið
meira spes og fólk dáðist jafnan að
því. Ég var hins vegar nefndur
Ágúst í höfuðið á góðum vini hans
pabba og þegar ég var sextán ára
sagði ég honum að ég hefði breytt
um nafn og skiljanlega var hann
sár yfir því, því hann kom suður
og bað eiginlega um nafnið.“
Eiginnafnsbreytingar eftir aldri á árunum 1997 til 2005
Breyting gerð
Á
1. ári
Eins
árs
2-4
ára
5-14
ára 15-24 ára 25-44 ára 45-64 ára
65 ára og
eldri Alls
Nafnbreyting
við ættleiðingu
52 89 22 7 3 1 0 0 174
Eiginnafn tekið
upp til viðbótar
öðru eiginnafni
24 25 38 115 98 98 51 7 456
Eiginnafn fellt
niður
4 2 4 8 6 13 6 1 44
Eiginnafn tekið
upp og annað
fellt niður
12 14 15 36 36 77 32 5 227
Alls 92 130 79 166 143 189 89 13 901
HEIMILD: ÞJÓÐSKRÁ
ALGENGAST AÐ NÝJU EIGINNAFNI SÉ BÆTT VIÐ
EINI GNEISTINN Á LANDINU
AMMA RAK MIG Í ÞETTA
„Ég var skírður Halldór Vésteinn
Sveinsson og breytti nafninu í
Halldór Tinni Sveinsson fyrir
þremur árum. Ástæðan er sú að
þegar ég var lítill byrjaði bróðir
minn að kalla mig eftir eftirlætis
teiknimyndapersónunni sinni –
Tinna sjálfum. Nafnið festist við
mig og varð ég vitaskuld sjálfur
mikill aðdáandi Tinna og á í dag
mikið og flott safn af Tinnadóti.
Ég starfa sem blaðamaður og það
að ég kallaði sjálfan mig Tinna en
var í þjóðskrá skráður sem Hall-
dór Vésteinn var farið að valda
miklum misskilningi. Ég sá mér
því leik á borði og ákvað einn dag-
inn að láta fella niður Vésteinn og
skrá Tinna inn í staðinn. Ég vildi
ekki gefa Halldórs-nafnið upp á
bátinn þar sem börnin mín eru
NÝTT NAFN TIL HEIÐURS TEIKNBÆTTI VIÐ NAFNI SEM ER EKKI Í NOTKUN Í DAG
„Ég er skírð Björk Bjarkadótt-
ir en þegar ég var tvítug lét ég
bæta nafninu Nína framan við
Björk og er því í dag skráð sem
Nína Björk Bjarkadóttir í þjóð-
skrá. Þegar ég var unglingur bjó
ég lengi í Svíþjóð og þar kvikn-
aði hugmyndin fyrst, og seinna,
þegar ég flutti til Frakklands
eftir stúdentspróf, var ég farin
að finna fyrir því að það var erf-
itt að heita Björk á franskri
grundu. Vinkonur mínar byrjuðu
því að kalla mig Nínu í gamni og
svo festist það bara við mig. Á
sínum tíma fannst mér því mjög
mikilvægt að láta breyta þessu í
þjóðskrá en í dag er ég bara köll-
uð Nína af frönskum vinum
mínum og þar sem ég bý nú í
Noregi kalla ég mig Björk.
Þannig hefur Nínu-nafnið dottið
upp fyrir en ég hef ekkert farið
út í að láta breyta því aftur.“