Fréttablaðið - 09.07.2008, Blaðsíða 16

16 9. júlí 2008 MIÐVIKUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Páll Baldvin Baldvinsson. VIÐSKIPTARITSTJÓRAR: Björn Ingi Hrafnsson og Óli Kr. Ármannsson. Fréttablaðið kemur út í
103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Um langt skeið hefur frétta-þulurinn Patrick Poivre
d´Arvor verið einn af vinsælustu
sjónvarpsmönnum Frakklands. Ef
einhverjum Íslendingum finnst
þetta nafn fulllangt og óþjált í
munni má það vera þeim nokkur
huggun að það finnst Fransmönn-
um líka, og því er það gjarnan
háttur þeirra, ekki síst í blöðum,
að kalla hann einungis „PPDA“;
fer þá ekkert á milli mála. En sem
sé, í eina tvo áratugi hefur þessi
fréttaþulur og fréttamaður, því
hann er hvort tveggja í senn, séð
um kvöldfréttir í þeirri sjón-
varpsstöð sem mest mun vera
horft á. Þar hefur látlaus rödd
hans og framkoma heillað
sjónvarps áhorfendur svo mjög að
honum hefur verið jafnað við
Walter Cronkite hinn bandaríska,
sem nú er nánast orðinn að
goðsagnaveru, og verður naumast
lengra gengið.
En fyrir skömmu þegar PPDA
var einu sinni sem oftar staddur á
íþróttavelli, að horfa á tennis-
keppni að sögn, fór hann í rælni
að skoða nýjustu tíðindi á netinu í
gemsa og rakst þá á frétt sem
kom honum í nokkurt uppnám,
enda var honum málið skylt: hann
las þar að búið væri að reka hann
frá sjónvarpsstöðinni, og fylgdi
með um leið nafn eftirmannsins.
Honum þótti þetta lítil kurteisi,
og því rauk hann af stað til að fá
staðfestingu og skýringu á þessu
öllu. En svörin voru vandræðaleg
og loðin: honum var sagt að tími
væri kominn til að endurnýja
ásjónu sjónvarpsstöðvarinnar,
hann væri búinn að vera sinn
tíma, auk þess væri hann að
verða full gamall í starfið (hann
mun nú standa á sextugu), og svo
væri áhorfendum fréttanna farið
að fækka (það var rétt en
áhorfendum hafði fækkað enn
meira annars staðar). Það var líka
ljóst að eftirmaðurinn var allt það
sem PPDA var ekki, ung og
glæsileg sjónvarpskona sem
þegar var búin að skapa sér
vinsældir annars staðar og hét
Laurence Ferrari. Það varð til
þess að blaðið Libération setti
þessa fyrirsögn á forsíðu: „Slys í
sjónvarpinu. PPDA lendir undir
Ferrari“.
Nú varð mikill hvellur, sam-
kvæmt skoðanakönnunum
harmaði meirihluti Frakka
brottrekstur PPDA, eða 55 af
hundraði. En ýmsir gerðu sig ekki
ánægða með skýringar yfirmanna
sjónvarpsstöðvarinnar, þeir fóru
að leita að annarri skýringu og
fundu hana fljótlega. Einhvern
tíma þegar Sarkozy fór á fund í
þeim heldri manna klúbbi sem
kenndur er við „G8“ og sat þar
við hlið vinarins Pútíns, hafði það
nefnilega skroppið upp úr PPDA í
beinni útsendingu að Nikulás
væri eins og lítill drengur sem
kominn væri til að leika sér í
skólaporti stóru strákanna. Þetta
átti víst að vera vingjarnleg
athugasemd í munni sjónvarps-
mannsins, og vék kannske að því
að Frakklandsforseti er fremur
lítill vexti.
En þetta gat Sarkozy aldrei
fyrirgefið, það var orðið „lítill“
sem fór fyrir brjóstið á honum.
Og eins og hjá einvaldskonungum
fyrri alda var þá hefndin vís, þótt
síðar yrði. Nánir stuðningsmenn
forsetans hafa að vísu mótmælt
því hástöfum að hann hafi
heimtað að PPDA yrði rekinn,
hann hafi einungis látið þau orð
falla, sem margir heyrðu, að hann
vildi gjarnan sjá Laurence
Ferrari lesa þessar kvöldfréttir.
En stundum var nóg fyrir Ríkarð
3. að láta fáein orð falla og þá
fuku hausarnir.
Stuðningsmennirnir segja einnig
að þetta sé varla nema smámál og
löngu kominn tími til að PPDA
færi á sinn reit í fílakirkjugarði
ljósvakans. Það er kannske að
nokkru leyti rétt, en nú hafa
rannsóknarblaðamenn bent á að
þetta smámál sé einnig hluti af
öðru máli mun stærra og alvar-
legra: hvernig Sarkozy sé hröðum
skrefum að leggja undir sig
franskan fjölmiðlaheim. Því hann
hefur sínar ákveðnu hugmyndir
um það hvernig fréttaflutningur
eigi að vera og hverjir eigi að
annast hann, og þeim hugmyndum
vill hann hrinda í framkvæmd.
Þegar hann tók nýlega á móti
fréttamönnum vikuritsins
„Marianne“ sagði hann, eins og
þeir hafa sjálfir greint frá: „Það
þarf að binda enda á baknags-
blaðamennsku og efla fræðandi
blaðamennsku sem útskýrir starf
stjórnarinnar.“ Í slíku samhengi
segir hann gjarnan við hvern sem
vill heyra: „Allt breytist, heimur-
inn breytist, Frakkland breytist, og
því verða sjónvarpsfréttirnar líka
að breytast.“ Og stuðningsmenn
hans taka undir í kór: „Sarkózism-
inn er stöðug ynging.“
Sarkozy lætur ekki sitja við
orðin tóm, hann hefur komið ár
sinni þannig fyrir borð að allir
helstu eigendur í fjölmiðlaheimin-
um eru vinir hans og kunningjar
sem hann er í stöðugu sambandi
við, og í lykilstöður eru nú settir
traustir stuðningsmenn hans. Eitt
lítið dæmi: þegar ákveðið var að
setja allar sjónvarps- og útvarps-
sendingar Frakka til útlanda undir
einn hatt, var Christine Ockrent
snarlega sett yfir það bákn. Hún
var vissulega þekkt sjónvarpskona
– en jafnframt eiginkona
Kouchners utanríkisráðherra.
Um þetta ástand, í enn víðara
samhengi, var nýlega búið til
stjórnmálahugtak sem kannske á
nokkra framtíð fyrir sér: það er
„sarkóberlúskónismi“.
PPDA í vondum málum
EINAR MÁR JÓNSSON
Í DAG | Fjölmiðlar
UMRÆÐAN
Karl Sigurbjörnsson skrifar um mál
Pauls Ramses
Í Biblíunni erum við enn og aftur hvött til þess að taka vel á móti útlendingnum. Við
Íslendingar höfum ekki staðið okkur vel að
því leyti, sérstaklega skerum við okkur úr
hvað varðar hælisleitendur. Þeim er nær án
undantekninga umsvifalaust snúið til baka.
Í fyrra var 24 hælisleitendum snúið við.
Aldrei hafa fleiri hælisleitendur leitað á okkar náðir
en nú og þeim mun áreiðanlega fjölga. Mér finnst
Rauði krossinn vinna aðdáunarlegt starf að málefn-
um þeirra. En við gætum gert miklu betur í að sinna
þessu fólki og létta því biðina, umfram allt þar sem
um börn er að ræða.
Erlendis heyrir maður enn og aftur gagnrýni á
það hve harða stefnu Íslendingar hafa í þessum
málum. Vafalaust erum við í viðkvæmri aðstöðu
vegna fámennis okkar, og sem útverðir þess sem
kallað hefur verið „evrópska virkið” sem verður
fyrir æ þyngri straumi flóttamanna og hælisleitenda.
Og þar virðist sem skýrum ákvæðum Mannréttinda-
sáttmála Sameinuðu þjóðanna um rétt
manna til griðlands erlendis gegn ofsóknum,
og eins flóttamannasamningi SÞ sé þröngt
stakkur skorinn.
Þær stofnanir og embættismenn sem falið
er að bera ábyrgð á þessum málum hér eru
sett í mikinn vanda. Ég tel þó að við hljótum
að verða að skoða einstök mál og leyfa mann-
úðarsjónarmiðum að komast að.
Í þessu tilviki er um að ræða fjölskyldu
með ungt barn. Samúð mín í þessu máli er
umfram allt með barninu. Það, eins og börn
hælisleitenda yfirleitt, ber þyngstu byrðarnar. Við
erum skuldbundin því að sjá til þess að fjölskyldum
sé ekki sundrað. Því miður var það ekki virt hér.
Höfundur er biskup Íslands.
Fjölskyldum skal ekki sundrað
Þær stofnanir og embættismenn sem falið er
að bera ábyrgð á þessum málum hér eru sett
í mikinn vanda. Ég tel þó að við hljótum að
verða að skoða einstök mál og leyfa mannúð-
arsjónarmiðum að komast að.
KARL
SIGURBJÖRNSSON
Traustvekjandi
Í hádegisfréttum RÚV í gær var Geir
H. Haarde forsætisráðherra spurður
út í lán til að auka gjaldeyrisforða
ríkisins, sem margir væru orðnir
langeygir eftir. Geir byrjaði á að taka
fram að sjálfur hefði hann unnið við
það að taka lán fyrir ríkið í fimm ár
og þekkti þetta mun betur en margir
sem hefðu tjáð sig um þetta
mál á undanförnum vikum.
Þetta hlýtur að vera hug-
hreystandi fyrir formann
Samtaka atvinnulífsins,
forstöðumann greiningar-
deildar Lands-
bankans og
aðra forkólfa í
viðskipta- og
atvinnulífi
landsins, sem hafa verið uggandi að
ástæðulausu yfir gjaldeyrisskortinum.
Hvílíkt lán að Geir veit betur.
Leiðin til siðblindu
Dáleiðslufræðingur nokkur auglýsir
í smáauglýsingum dagblaðanna
„frelsi frá sektarkennd og skömm
– hugarfarsbreytingu til betra lífs
með EFT og sjálfsdáleiðslu“. Og
er víst ekki vanþörf á í kreppunni.
Þegar harðnar á dalnum þarf oft að
gera meira en gott þykir til að verða
sér úti um skotsilfur; verra að
samviskan sé eitthvað að
væflast fyrir þegar amma
gamla skrifar upp á
víxil sem stendur
ekki til að greiða af.

Pottþétt orðaval
Í viðtali við Vísi sem birtist í gær-
morgun sagði Pétur Bergþór Arason,
formaður meistaraflokksráðs HK í
fótbolta, að ekki stæði til að reka
þjálfara liðsins, Gunnar Guðmunds-
son. „Eins og staðan er núna þá er
ekkert í spilunum að láta Gunnar
fara,” sagði Pétur við Vísi kl. 11.47 og
bætti við að það væri „pott-
þétt“ að Gunnar myndi stýra
næsta leik. Kl. 14.20 sama
dag birtust fréttir þess efnis
að meistaraflokksráð HK
hefði sagt Gunnari upp.
Ekki verður annað séð en
orðið „pottþétt“ hafi öðlast
nýja og opnari merkingu í
Kópavogi.
bergsteinn@frettabladid.is
Tilvalið í ferðalagið
Án viðbætts salts!Án viðbætts sykurs!
Kjarngóð næring í þægilegum umbúðum barnamatur.is
Í
slenska ríkið tekur ekki á móti hælisleitendum. Þetta er ekki
ný stefna núverandi ríkisstjórnar, heldur hefur þetta verið
grundvöllur stefnu íslenska ríkisins í málefnum flóttamanna.
Í því skyni er vísað til ýtrasta skilnings Flóttamannasamnings
Sameinuðu þjóðanna annars vegar og Dyflinnarsamningsins
hins vegar um fyrsta griðland. Það er að umsókn um hæli skuli
vera tekin fyrir í fyrsta landinu sem flóttamaður telst öruggur í.
Ísland er nánast aldrei fyrsti griðastaður. Undantekning frá því
er þegar flóttafólki er að fyrra bragði boðin landvist hér. Ísland
getur því ávallt skýlt sér á bak við samgöngur til landsins sem
liggja í gegnum örugg ríki og hafnað beiðnum um hæli. En það að
Íslendingar geti og það að Íslendingar vilji vísa hælisleitendum
nánast sjálfkrafa úr landi á þennan hátt er tvennt ólíkt. Þeir eru
margir þegnarnir sem telja Ísland ekki standa sig nægjanlega vel
í því að taka á móti flóttamönnum og að stefnu ríkisins í þessum
málum eigi að breyta. Tilvísun í fyrsta griðland eigi ekki að vera
algild.
Það geta verið margar ástæður fyrir því að flóttamenn vilji
fremur leita hælis í öðru landi en fyrsta griðlandi. Ein slík ástæða
er ef líkur eru á að hælisumsóknin fái ekki réttláta meðferð í því
landi. Önnur ástæða getur verið að flóttamenn vilji komast til lands
þar sem þeir þekkja einhvern fyrir. Aðstoð vina og kunningja við
slíkar aðstæður sem hælisleit er, er ómetanleg.
Það er skylda ríkisins að fylgja jafnræðisreglunni. Þegnar, sem
og aðrir sem leita til ríkisvaldsins, eiga rétt á að vera ekki mismun-
að, sama á hvaða grundvelli það er. Jafnræðisreglan er ein helsta
forsenda réttarríkisins. Það er hins vegar einnig skylda ríkisvalds-
ins, og aukin krafa almennings, að taka tillit til sérstakra aðstæðna.
Margar slíkar ástæður geta legið því að baki að sami úrskurður
gildi ekki um alla og tekur ríkisvaldið reglulega tillit til þessara sér-
stöku aðstæðna. Það á til dæmis við þegar veitt eru landvistarleyfi
af mannúðarástæðum, sem eru mun oftar veitt en hæli. Í fyrra var
þremur veitt dvalarleyfi af mannúðarástæðum, þrettán hælisum-
sóknum var hafnað og 24 voru endursendir á grundvelli Dyflinnar-
samkomulagsins. Enginn fékk stöðu flóttamanns.
Þau tíðindi urðu hins vegar í upphafi mánaðar að Reykjavíkur-
borg samþykkti að taka á móti tveimur pólitískum flóttamönnum
frá Srí Lanka. Staða pólitísks flóttamanns hafði fyrr á árinu verið
veitt á grundvelli þess að annar flóttamaðurinn hafði áður starfað
sem túlkur fyrir norrænu friðargæsluna, þar á meðal þá íslensku,
áður en friðargæslan var dregin til baka þegar vopnahlé var rofið.
Var því hægt að vísa til sérstakra tengsla við Ísland, þó svo að
flóttamennirnir ættu hér enga fjölskyldu.
Það hlýtur því að vera athugunarefni hvort sú hælisveiting sé
fordæmisgefandi fyrir aðra flóttamenn sem starfað hafa með
íslenskum aðilum í heimalandi sínu og sækja í framhaldinu um
hæli hér á landi vegna sérstakra tengsla við landið. Ekki nema mál
Srí Lankabúanna sé einungis fordæmisgefandi fyrir flóttamenn
sem starfað hafa sem túlkar friðargæsluliða í ríkjum þar sem
friðargæslan dregur sig úr verkefnum. Helst frá Srí Lanka.
Stefna ríkisins í málefnum hælisleitenda:
Umsókn um hæli
sjálfkrafa hafnað
SVANBORG SIGMARSDÓTTIR SKRIFAR