Fréttablaðið - 30.07.2008, Blaðsíða 12

MARKAÐURINN 30. JÚLÍ 2008 MIÐVIKUDAGUR12
T Í M A V É L I N
Tryggvi Þór Herbertsson hagfræðingur var ráðinn til forsætisráðuneytisins í
sex mánuði til að sinna ráðgjöf í efnahagsmálum, einkum á sviði peninga-
og fjármálamarkaðar. Tryggvi Þór var forstöðumaður Hagfræðistofnunar í
15 ár og var oftar en ekki leitað til hans eftir áliti á stöðu efnahagsmála og
hvaða úrbætur væru mögulegar. Það verður forvitnilegt að heyra hvaða til-
lögur til úrbóta Tryggvi Þór kemur með en hér er upprifjun á athugasemd-
um frá honum í gegnum tíðina. Guðný Helga Herbertsdóttir rýndi í fortíðina.
Ég sagði ykkur það
TRYGGVI ÞÓR HERBERTSSON hefur reynst sannspár um íslenskt efnahagslíf.
FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
„Seðlabanki gæti því byggt upp
gjaldeyrisvarasjóð og breytt krónu í
dollara. Þá gæti ríkið rekið ríkissjóð
með myndarlegum afgangi með því að
skera niður útgjöld.“
Morgunblaðið, 22. ágúst 2002.
„Ég held að algjörlega sé ljóst að
ríkisstjórnin verður að koma fram með trúverðugt útspil núna til að ná
tökum á verðbólgunni. Þó svo að peningamálastefna Seðlabankans
slái á þróunina með hækkun vaxta tekur það svo langan tíma að virka
að meira þarf til að koma. Því tel ég óumflýjanlegt að gera eitthvað í
skattamálum og reyna að draga saman útgjöldin.“
Fréttablaðið, 14. júní 2006.
Seðlabankinn
„Ég tel að athuga ætti vel kosti þess að reka hér fjármálastefnu sem
byggðist á að ríkisútgjöld yxu sem nemur langtímahagvexti og að
ef vikið yrði frá þeirri reglu þá þyrfti framkvæmdavaldið að útskýra
fyrir Alþingi og almenningi hvers vegna það væri gert, svipað og
Seðlabankinn þarf nú að útskýra frávik frá verðbólgumarkmiði sínu.
Þetta myndi hafa sveiflujafnandi áhrif og styðja peningamálastefnuna
mun betur en nú er. Jafnframt myndi reglan leiða til aukins gagnsæis
og aga í ríkisfjármálum.“
Morgunblaðið, 24. nóvember 2001.
„Aðilar vinnumarkaðarins og fjármálafyrirtækin verða að sýna ábyrgð
í nýfengnu frelsi og láta af þeim pilsfaldakapítalisma sem enn ein-
kennir Ísland. Það þýðir ekkert að hlaupa til og biðja hið opinbera
um hjálp þegar eitthvað bjátar á, menn verða að líta sér nær. Hlutverk
hins opinbera er að setja sanngjarnar leikreglur og skapa öryggisnet
fyrir þá einstaklinga sem fara út af sporinu af einhverjum ástæðum en
ekki að hjálpa einstökum fyrirtækjum vegna vanhugsaðra ákvarðana
stjórnenda þeirra.“
Morgunblaðið, 5. júní 2002.

„Ef ætlunin er að lækka skatta er nauðsynlegt að skera niður ríkisút-
gjöld að minnsta kosti sem skattalækkunum nemur. Að öðrum kosti
er hætt við ofþenslu í hagkerfinu.“
Fréttablaðið, 12. ágúst 2005.
Hagstjórn
Í skýrslu Hagfræðistofnunar um hag-
stjórnarumhverfið og sambýli atvinnu-
vega frá 2006 nefnir Tryggvi Þór að
breytingar á íbúðalánamarkaði hafi
verið mistök sem búið hafi verið að
vara sterklega við með ítarlegri skýrslu
Hagfræðistofnunar. „Atburðarásinni var
þar lýst svo nákvæmlega að hún hefði
eins getað verið skrifuð eftir á en stjórn-
málamenn skelltu algjörlega skollaeyrum
við þessu.“
Fréttablaðið, 21. desember 2006.
Tryggvi Þór hefur lengi talað fyrir sölu
á Íbúðalánasjóði til bankanna. „Þeir
gætu þá breytt honum í heildsölubanka
og ríkið gæti greitt bönkunum fyrir að
standa undir byggða- og félagslegum
markmiðum sem stjórnvöld vilja ná.“
Fréttablaðið, 28. júní 2006.
Þegar hámarkslán Íbúðalánasjóðs hækk-
uðu í 18 milljónir sagði Tryggvi Þór þetta
hafa verið kolranga aðgerð: „Bæði seðla-
bankastjóri og forsætisráðherra hafa
talað um það að draga saman í lánum og
því er þetta það sem maður átti síst von
á. Ég get ekki einu sinni ímyndað mér
hvernig þeim dettur í hug að gera þetta á
þessum tíma.“
Fréttablaðið, 18. apríl 2006.
Íbúðalánasjóður
Í kjölfar þess að fjárlagafrum-
varp var sett fram árið 2003 sagði
Tryggvi í viðtali við Fréttablað-
ið: „Heilbrigðismálin ættu að vera
létt á fóðrunum en það er greini-
lega einhvers konar vanskipulag í
þeim.“ Hann lagði jafnframt til að
stórframkvæmdum yrði frestað,
s.s. að tónlistarhús yrði ekki byggt
í Reykjavík á meðan mesta spenn-
an væri í efnahagslífinu. „Ef allir
leggjast á eitt mun góðærið skila
sér til almennings en ef menn fara
út af sporinu verða timburmenn-
irnir miklir. Verðbólga, samdrátt-
ur og sársauki. Þá fyrst brotlend-
um við.“
Í viðtali við Morgunblaðið 22.
nóvember 2004 benti Tryggvi Þór
á nauðsyn þess að sýna aðhald í
ríkisútgjöldum með tilliti til stór-
iðjuframkvæmda. „Það er sérstak-
lega brýnt að skattalækkunum,
sem ríkisstjórnin hefur ákveðið
á næstu árum, verði mætt með
samsvarandi niðurskurði ríkisút-
gjalda.“ Benti hann á ýmsa mögu-
leika á niðurskurði og sagði að
niðurskurðurinn þyrfti ekki endi-
lega að beinast að velferðarkerf-
inu eða menntamálunum. Fleiri
leiðir væru færar, til dæmis að-
hald hjá hinu opinbera í ríkisfram-
kvæmdum og að ígrunda vel hve-
nær skattalækkunum yrði komið
á og kynna þær með góðum fyr-
irvara. „Ef skattalækkanir eru til-
kynntar með góðum fyrirvara nær
hagkerfið og efnahagsstjórnin að
aðlaga sig og búa sig mun betur
undir neikvæðu áhrifin af slíkri
lækkun.“ Tryggvi benti einnig á
möguleika á niðurskurði í utan-
ríkisþjónustu og í framlögum til
atvinnuvega í viðtali við Morg-
unblaðið 10. september 2004. Í
Fréttablaðinu 17. júní 2006 taldi
hann að meðal framkvæmda sem
ætti að fresta væru hátækni-
sjúkrahús, Sundabraut og mislæg
gatnamót í Reykjavík. „Svo þarf að
skipuleggja hvernig framkvæmdir
koma inn aftur þannig að þær setji
ekki efnahagslífið úr skorðum.“
„Ég tel að ríkið verði að koma
mjög sterkt að samningum og
draga eins mikið úr ríkisútgjöld-
um og mögulegt er. Það er ljóst
að Seðlabankinn ræður tæpast við
þetta einn,“ hafði Fréttablaðið eftir
Tryggva 14. september 2005.
Í Fréttablaðinu 15. apríl 2006
hvatti Tryggvi íslenska ríkið til að
draga úr útgjöldum og almenning
til að halda að sér höndum í neyslu
og borga frekar upp skuldir sínar.
„Þetta eru samt eins og heilræði
til fermingarbarna. Það fara fæst-
ir eftir þessu nema þeim sé stillt
upp við vegg.“
Aðhald í
ríkisútgjöldum „Við [Gylfi Zoëga ritaði skýrslu Hagfræðistofnunar um framtíðarskipan gengismála ásamt Tryggva Þór] teljum mjög mikilvægt fyrir lítið hagkerfi
eins og Ísland með sínar sveiflur að hafa sjálfstæða peningamálastefnu.
Jafnframt teljum við að sveigjanleikinn í hagkerfinu sé meiri við núver-
andi fyrirkomulag heldur en við fastgengi.“
Markaðurinn, febrúar 2006.
„Miklar og hraðar fjármagnshreyfingar nútímans þar sem gjaldeyrir
streymir með ógnarhraða um heimshagkerfið rífa lönd eins og Ísland
með sér. Með háum stýrivöxtum og frjálsum fjármagnsflutningum inn og
út úr landinu er íslenska hagkerfið berskjaldað fyrir þessu brimróti hins
alþjóðlega fjármálamarkaðs. Evran býður upp á vörn gegn
þessu.“
Ráðstefna Alþjóðamálastofnunar 24. nóvember
2006.
„Ef menn hysja ekki upp um sig buxurnar
er evran eini kosturinn. En ég vil frekar
að menn hysji upp um sig buxurnar. Ef
samspil hagstjórnartækja verður ekki
þannig að hér verði eðlilegur hagvöxtur,
sem ekki leiðir af sér þenslu, getur verið
að hægt sé að neyða fram það umhverfi
með því að taka upp nýjan gjaldmiðil.“
Fréttablaðið, 21. desember 2006.
Krónan/Evran
„Það má
segja að við
séum komin
að eins
konar tíma-
bundnum
endimörkum
góðu áranna.
Þetta gengur
yfir á einu
eða tveimur
árum. Svo
byrjar ballið
aftur.“
Morgunblaðið, 13.
apríl 2006
„Ef ríkisstjórnin og Seðlabankinn
koma með trúverðuga áætlun
varðandi hagstjórn og hvernig
verðbólgu verði náð niður ætti
verkalýðshreyfingin að sitja hjá
og ekki gera kröfur um launa-
hækkanir við endurskoðun á
kjarasamningum.“
Fréttablaðið, 14. september 2005.
„Það þarf að létta á hagkerfinu
44 milljörðum með einhverjum
hætti á þessu ári. Fleiri leiðir
eru færar en niðurskurður á
framkvæmdum. Við gætum líka
hækkað skatta eða frestað
skattalækkunum. Ekki vænleg
leið að hækka aftur skatta á
fyrirtækin. Alls ekki, frekar á
einstaklingana.“
Fréttablaðið, 17. júní 2006.
Tryggvi Þór og Frederic
Mishkin tóku saman skýrsluna
og olli hún straumhvörfum í
umræðunni árið 2006. Skýrsl-
an hrakti mikið af þeirri nei-
kvæðu gagnrýni sem íslenskt
efnahagslíf hafði fengið. Nið-
urstaða skýrslunnar var að
hverfandi hætta væri á fjár-
málakreppu á Íslandi. Í skýrsl-
unni kom einnig fram að fjár-
málaeftirlit gæti orðið
sterkara ef það færi fram
innan vébanda Seðla-
banka Íslands. Ísland
sé lítið land með tak-
markað bolmagn og
þess vegna sé best
að ein öflug stofn-
un sjái um eftirlit
með fjármagnsmark-
aðnum, frekar en að
þeirri ábyrgð sé dreift
á tvær stofnanir.
Mishkin-
skýrslan