Tíminn - 16.02.1983, Blaðsíða 7

MIÐVIKUDAGUR 16. FEBRÚAR 1983
sem miðað er við að dekki_
rekstrarkostnað íbúðanna og'
viðhald. Ríkið leggur fram að
láni 99% byggingakostnaðarins
á móti þessu eina prósenti leigj-
andans. Eini gallinn sem hefur
komið fram á þessu fyrirkomu-
lagi er sá að eins og reglurnar
eru í dag geta menn selt íbúðar-
rétt sinn á frjálsum markaði með
hagnaði. Það er nauðsynlegt að
breyta þessu þannig að sameign-
arfélagið kaupi íbúðarréttinn
vilji handhafi þess selja og fái
hann þá tii baka það fé sem hann
hefur lagt fram verðtryggt að
sjálfsögðu, líkt og tíðkast hér á
íslandi varðandi verkamanna-
bústaðina.
Húsaleigustyrkir tíðkast í Sví-
þjóð til fólks sem hefur tekjur
undir ákveðnu lágmarki. Er það
almennt fyrirkomulag í þeim
löndum sem eiga aðild að Al-
þjóðasamtökum leigjenda?
Já, leigjendastyrkir í ein-
hverju formi tíðkast í flestum
löndum í Evrópu þar sem ég
þekki til, ísland er undantekning
í þessu efni eins og fleirum þegar
kjör leigjenda eru annars vegar.
í Svíþjóð hafa samtök leigj-
enda sett fram þá kröfu að
enginn greiði hærri leigu en sem
svarar 15% af launum sínum. í
dag er þetta hlutfall nálægt því
að vera 27%.
Nú eru leigjendasamtök í
Svíþjóð líklega þau sterkustu í
Evrópu. í hverju koma áhrif
þeirra fram?
Þau eru samningsaðili um
leigukjör. Húsaleiga er ákveðin
árlega í samningaviðræðum í
millum leigjendasamtaka og
samtaka leigusala. Hjá okkur
eru stærstu leigusalarnir opin-
berir aðilar, sveitarfélög og ríki
og þeir eru ákvarðandi um
upphæð leigu, einstakir leigusal-
ar geta ekki hækkað meir en
þéir, nema um betra húsnæði sé
að ræða.„
Okkar mottó er að maður á
ekki að þurfa að eiga til að hafa
áhrif á umhverfi sitt. Menn hafa
rétt til þess með því að vera.
JGK
■ ÞAÐ ER kunnara en frá
þurfi að segja, að byltingar hafa
verið og eru enn tíðar í flestum
löndum rómönsku Ameríku.
Stundum hafa margar stjórnir
farið með völd á sama árinu.
Síðustu þrjá áratugina hefur
þó eitt ríki Suður-Ameríku verið
alger undantekning í þessum
efnum. Það er Paraguay. Þar er
sami maðurinn búinn að fara
samfleytt með einræðisvald í
þrjá áratugi.
Einvaldurinn þar, Alfredo
Stroessner, lítur þó engan veginn
á sig sem einræðisherra. Hann
telur sig vera kjörinn á lýðræðis-
legan hátt.
Fyrra sunnudag var hann í
framboði við íorsetakosningar í
sjöunda sinn. Hann gekk með
glæsilegan sigur af hólmi, eins og
í hinum sex fyrri kosningunum.
Andstæðingar hans telja hins
vegar að lítill lýðræðisbragur
hafi verið á þessum kosningum.
Aðeins hafi verið að ræða um
málamyndaíramboð gegn Stro-
essner, sem hafi verið undirbúin
af fylgismönnum hans.
Allur aðdragandi kosninganna
og framkvæmd þeirra hafi verið
með þeim hætti, að hrein fjar-
stæða sé að tala um frjálsar
kosningar í þessu sambandi.
Það er þó mat fréttamanna,
sem hafa heimsótt Paraguay, að
■ S,troessner að greiða atkvæði
Stroessner fer með sigur
af hólmi f sjöunda sinn
Hann hefur verið forseti Paraguay í 29 ár
■ Nábúaríkin hafa oft ágimzt Paraguay.
Stroessner njóti talsverðra vin-
sælda. Hann gæti því sennilega
sigrað í frjálsum kosningum, en
ekki með slíkum glæsibrag og
úrslit í undangengnum sjö for-
setakosningum gefa til kynna.
Annars leggja ekki margir
erlendir blaðamenn leið sína til
Paraguay. Það er meðal af-
skekktustu landa í heirni og
hefur ekki upp á ntikið fréttaefni
að bjóða.
Þó hefur þetta breytzt nokkuð
í seinni tíð, því að síðustu árin
hafa orðið meiri verklegar fram-
farir en í öðrum löndum Suður-
Ameríku.
Ástæðan er m.a. sú, að Para-
guay og Brasilía hafa verið að
byggja þar í sameiningu eitt
mesta orkuver í heimi. í undir-
búningi er að tvö mikil orkuver
verði byggð í náinni framtíð í
samvinnu við Argentínu.
PARAGUAY er landlukt
land milli Argentínu, Brasilíu,
Uruguay og Bolivíu. Það er um
157 þús. fermílur að flatarmáli
og hefur um 3.5 milljónir íbúa.
Flestir íbúanna eru blandaðir,
komnir af Spánverjum og Indi-
ánum.
Þeir brutust undan yfirráðum
Spánverja á öðrum áratug síð-
ustu aldar. Mestalla síðustu öld
og framundir miðja síðustu öld,
hefur Paraguay átt í meiri eða
minni styrjöldum við nábúa sína.
Á áratugnum 1860-1870 geröu
Uruguay, Brasilía og Argentína
bandalag um að ná sem mestu
landi af Paraguay og helzt að
skipta landinu á milli sín. íbúarn-
ir vörðust hraustlega, en urðu að
láta úndan ofureflinu. Brasilía
innlimaði þá allstóran hluta af
Paraguay.
Á þessari öld átti Paraguay í
styrjöld við Bolivíu, sem stóð í
fjögur ár, eða á árunum 1932-
1935. Þessari styrjöld lauk með
sigri Paraguay, sem innlimaði
allstórt landsvæði, sem áður
heyrði undir Bolivíu.
Það var í þessan styrjöld, sem
stundum hefur verið nefnt
Chaco-stríðið, sem Stroessner
kom fyrst við sögu. Stroessner
var rétt tvítugur, þegar styrjöldin
hófst, og tók hann þátt í henni
allan tímann. Hann fékk mikið
lof fyrir hraustlega framgöngu
og hækkaði síðan stöðugt í tign
innan hcrsins.
Stjórnmáladeilur voru harðar
í Paraguay á þcssum árum, og
næstu árin á cftir. Á árunum
1934-1954 voru ekki færri en 22
forsetar í Paraguay. Herinn var
alltaf öðru hverju að grípa í
taumana og skipta um forseta.
Ý msar heimildir telja, að Stro-
essner hafi raunverulega ráðið
mestu í Paraguay síðan 1947, en
hafi fyrstu árin stjórnað á bak
við tjöldin. Fyrst á árinu 1954
kom hann opinberlega fram á
sjónarsviðið og var í framboði í
forsetakosningunum. Hann náði
auðveldlcga sigri og hefur verið
kosinn jafnan síðan.
STROESSNER er kynblend-
ingur, eins og flestir landa lians.
Faðir hans var þýzkur, en móðir
hans var af Indiánaættum. Stro-
essner lærði ungur mál hennar
og hcfur það komið honum að
góðurn notum cftir að hann varð
forseti. Stjórnsemi og atorku
þykir hann hafa crft af hinum
þýzku forfeðrum sínum.
Stroessner er sagður lifa hóf-
sömu lífi og berst ekki mikið á
að öðru leyti en því, að hann
hefur ferðazt mikið um landið og
temur sér þá alþýðlega fram-
göngu. Það er talið ciga þátt í
vinsældum hans. Hann er sagður
starfsmaður rnikill og fylgjast vel
með á flcstum sviðuni stjórnkerf-
isins. Vinnutími hans hefst jafn-
an klukkan sjö að morgni og er
vinnusemi hans viðbrugðið.
Stroessner er ekki talinn hafa
notfært scr aðstöðu sína til að
safna miklum auði, en hann er
þó sagður eiga í ýmsum fyrir-
tækjum. Hins vcgar er talið að
ýmsir samstarfsmcnn hans hafi
hagnýtt sér aðstöðu sína betur,
en einkum þó yfirmenn í
hernum, scm hafa átt kost á að
smygla ýmsum vörum til
landsins.
Andstæöingar Stroessners
halda því fram, að ntikil opinber
spilling þrífist undir verndar-
væng hans, eins og oft vill verða
þegar santi maður eða sami
flokkur fer lengi með völd.
Stjórn Stroessners hefur oft
verið kærð fyrir brot á mannrétt-
indunt. Pólitískir andstæðingar
hans þykja oft sæta fangelsunum
og harðri mcðferð. Stundum
hefur komið til illinda tnilli hans
og Bandaríkjanna um slík mál.
Stroessncr hefur látið slíka gagn-
,ýni Bandaríkjanna sig litlu
varða.
Stroessner er mikill andstæð-
ingur kommúnista, en yfirleitt
kallar hann alla andstæðinga
sína því nafni. Stroessner hefur
annað viðhorf til nasista, einkum
þó, ef þeir eru af þýzku bergi
brotnir. Margir fyrrverandi for-
ustumenn þýzkra nasista eru
sagðir hafa leitað sér skjólshúss
í Paraguay og verið þar vel tekið.
Paraguay er ekki ríkt land frá
náttúrunnar hendi, þegar vatns-
orkan er undanskilin. Mörgstór-
fljót renna um landið og hefur
verið hafizt handa um að virkja
þau, eins og áður segir. Náma-
auðæfi eru lítil og landbúnaður-
inn hefur verið aðalatvinnuvegur
landsmanna.
í kjölfar virkjananna hefur
iðnaður aukizt og þykir líklegt,
að orkan eigi eftir að bæta mjög
lífskjör í Paraguay.
Stroessner verður 71 árs á
þessu ári. Fréttaskýrendur spá
því, að ótryggt ástand geti skap-
azt í Paraguay, þegar hann fellur
frá, en ekki er talið, að hann hafi
fieitt undirbúið hver skuli taka
við af honum.
Þórarinn
Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar