Tíminn - 23.12.1944, Blaðsíða 11

Tíminn - 23.12.1944, Blaðsíða 11
T í M I N N 11 ÓLAFUR JÓH. SIGURÐSSON: Reistir pýramídar Það var Friðmundur Engiljón, vitrasti smiður í heimi, sem afhjúpaði leyndar- dóma pýramídans og kenndi mér að skilja dularfyllstu byggingarlist jarðarinnar. Hann steig út úr heitri lognmóðu júlídags- ins, klyfjaður alls konar verkfærum og tólum, sneri fyrirmanníega upp á rauð- leitt yfirskeggið og dvaldi hjá okkur um rösklega tveggja mánaða skeið. Við höfð- um reyndar búizt við honum miklu fyrr, þar sem hann hafði lofað fóstra mínum bréflega að koma hingað í síðasta lagi um Jónsmessuna til þess að smíða nýja hlöðu og nýtt fjós. En Jónsmessan leið, — dagarnir á eftir henni liðu einnig og skip- uðu sér í viku, hálfan mánuð, þrjár vikur, án þess að Friðmundur Engiljón léti nokk- uð frá sér heyra. Hvað hugsaði maðurinn? Hafði hann kannski gleymt hinu skriflega loforði sínu? Hafði hann kannski látið aðrár byggingar í öðrum sveitum sitja í fyrirrúmi? Fóstri hristi höfuðið áhyggju- fullur og gat ekki sofið á næturnar. Hann sagðist hvorki botna upp né niður í svona- orðheldni og ekki gera sér neinar vonir um, að hlaðan kæmist undir þak, fyrr en einhverntíma í haust, þaðan af síður fjós- ið. Hann þuklaði á timbrinu með stóra hnykla í augnabrúnunum, gekk kringum tætturnar hvern hringinn af öðrum og horfði fram á veginn þrjátíu sinnum á dag, en allt kom fyrir ekki: Friðmundur Engil- jón var hvergi sjáanlegur. Veggirnir biðu eftir honum, nýhlaðnir og vandaðir, stoð- irnar biðu eftir honum, langar og digrar, sömuleiðis bárujárn og tjörupappi, rúðu- gler, saumur og lamir, en Friðmundur Eng- iljón hélt stöðugt áfram að negla og saga einhversstaöar lengst úti i fjarlægðinni. Hann lét sér ekki ailt fyrir brjósti brenna, maðurinn sá! Honum virtist sannarlega ekki umhugað að standa við orð sín! Svo var það einn kyrrlátan sunnudag á miðjum túnaslætti, að ég dundaði við ryðg- aða tunnugjörð vestan undir bæjarveggn- um og horfði á puntinn í óslægjunni og fyrsta töðugaltann í heygar'ðinum bak við nýju hlöðutóttina, en áhyggjur fósturfor- eldra minna bægðu frá mér altri gleði. Ég var einmitt að brjóta heilann um Frið- mund Engiljón og vandaði honum ekki kveðjurnar í huganum, þegar hann steig skyndilega út úr heitri, umhjúpandi logn- móðunni, lágvaxinn, þybbinn og hjólbein- óttur, klyfjaður áhöldum sínum og föggum. Hann hraðaði sér heim traðirnar, furðulega léttur í spori, vingsaði öðrum handleggnum í samræmi við gongulagið, leit hvorki til hægri né vinstri og nálgaðist mig óðum. Hvílík dæmalaus heppni, að ég skyldi vera úti! Hvílíkur fengur, að ég skyldi sjá hann á undan öðrum! Ég tók viðbragð, fleygði frá mér ryðguðu tunnugjörðinni, þaut eins og elding inn í baðstofuna og hrópaði tíð- indin á miðju gólfi. Loksins var Friðmundur Engljón kominn! Já, hann var þá reyndar kominn, bráð- lifandi og fjörugur, enda hafði ég ekki augun af honum, meðan hann sneri upp á rauðleitt yfirskeggið, strauk svitann af skallanum og tróð gulbrúnu tóbaki í bognu, hausbrenndu pípuna sina. Hann flutti heill- andi lykt inn í baðstofuna, lykt af sagi og hefilspónum, reykingum og ferðalögum, en hendur hans voru eins og óyggjandi skírteini um hagleik og þekkingu, gefið út af sjálfum skaparanum. Hann hló sjald- an með opnum munni, heldur skríkti hann lágt og hristist allur innvortis eða kipraði bara hrukkótta hvarmana kringum blá- dökk augun, skær og tindrandi, unz geislar þeirra spegluðust framan í öllúm viðstödd- um. Og þegar hann talaði, þræddi rödd hans eitthvert lokkandi einstigi milli gáska og alvöru, en orðin brugðu sér i líkingar, spakmæli og ráðgátur, iem eggjuðu mig til skilnings og lögðu mér í sama vetfangi spurnir á tungu. Hann bað margsinnis fyrirgefningar á óáreiðanleik sínum, — það var ljóta klúðrið. Öann hafði verið að byggj a baðstofu í annarri sýslu, en allt gekk á tréfótum og dróst á langinn: viðurinn reyndist bæði illur og ónógur, kötturinn hafði líklega étið .slatta af nöglunum, því að einn góðan veðurdag sáust þeir ekki framar. Alltaf vantaði eitthvað og alltaf var verið að senda í kaupstaðinn. Fólkið hýrðist úti í fjárhúsi, hripleku og óvistlegu fjárhúsi, sem komst ekki í neinn samjöfnuð við hliðstæð mannvirki austur í Betlehem: ungbörnin hrinu, amma skalf, húsmóðirin barmaði sér án afláts — og Friðmundur Engiljón gat ekki fengið af sér að hlaupa á brott, fyrr en hann hafði lokið við baðstofuna. Jæja, nú var ekki til setunnar boðið, nú var betra að láta hend- ur standa fram úr ermum. Hann tók strax til óspilltra málanna, mældi planka, stoðir og sperrutré, tautaði langar og flóknar tölur í hálfum hljóðum, skrifaði ekkert hjá sér, skrifaði ekki staf í vasabókina. en hafði allt í kollinum eða bak við eyrað, hafði sérhvert smáatriði þessa vandasama verks ýmist í kollinum eða bak við eyrað. Hvílíkur snillingur! Hann átti ógrynni tóla og tækja: sagir, hamra, nafra, hefla, sporjárn, naglbíta, tengur og hallamæli, en öll þessi verkfæri léku svo öruggt og fimlega í höndum hans, að það var engu líkara en hann væri göldróttur. Mér er enn í minni, hvað ég varð glaður og hamingjusamur, þegar fóstri minn skip- aði mér að vera honum til aðstoðar, rétta honum nagla og áhöld, snúast fyrir hann og færa honum sýrublöndu að drekka í miðdegishitanum, þar sem ég var of ungur og veimiltítulegur • til þess að geta orðið að nokkru liði við heyskapinn. Og ég sner- ist eins og ofurlítill fylgihnöttur kringum Friðmund Engiljón, meðan sumarið ók gegnum heiðríkjuna á leið sinni til hausts- ins. Ég þreyttist aldrei að dást að tilburð- um hans, virða fyrir mér glampandi skall- ann í sólskininu, blikið i hýrlegum aug- unum, glettnar hrukkurnar á andlitinu og kyrfilega uppsnúið yfirskeggið með við- loðandi sagkornum og tréspónum. Hann var alltaf í góðu skapi og reiðubúinn að tala við mig um fjarskyldustu málefni, eins og ég væri fullorðinn maður, en svör hans og athugasemdir líktust ósjaldan tor- ráðnum gátum eða dulrænni speki, sem gerði mig ýmist framúrskarandi gáfaðan eða óttalega heimskan. Ég hefi oft nagað mig í handarbökin út af því, að ég skyldi ekki hafa vit á að hagnýta mér vizku hans betur en ég gerði eða festa rækilegar i minni sum tilsvör hans og heilræði; en * sérstaklega blygðast ég mín fyrir hinar ójjroskuðu og kjánalegu spurningar, sem ég hellti yfir hann fyrstu dagana, áður en vísindin skárust í leikinn og ráðagerð- irnar um byggingu pýramídans gagntóku hug minn. Ég sagði: Af hverju heitirðu svona skrítnu nafni? Af hverju heitirðu Frið- mundur Engiljón? Margur er smjörs voðinn, anzaði hann og velti vöngum yfir sperrunni. Nú væri gaman að fá eina fírtommu, drengur minn! Ég rétti honum naglann, en tók upp þráðinn á ný, jafnskjótt og höggunum linnti. Hélt presturinn kannski. að þú værir engill? spurði ég. Það er gott að vera prestur um páska, svaraði hann. Og engill í ofviðri. Ég þagði dálitla stund og horfði forvit- inn á nauðsköllótt höfuð hans, unz ég gat ekki setið á mér lengur. Varstu ljóshærður eða dökkhærður? spurði ég. Hvorugt, svaraði hann samstundis. Hvernig varstu? Líklega eins og Guð skapaði mig, sagði hann kímandi og lét höggin dynja á sperr- unni. Mér kæmi ekkert á óvart, drengur minn, að ég hafi verið nákvæmlega eins og Guð skapaði mig. Ég sætti mig ekki fyllilega við þessa af- greiðslu málsins og vildi fá einhverja vit- neskju um, hvernig hárið hefði dottið af honum og hvort honum fyndist ekki leið- inlegt að vera svona sköllóttur og koll- -húfulegur. Hann svaraði mér þannig, að ég bað fóstru mína að snoðklippa mig síðar um daginn og linnti ekki tátunum, fyrr en hún hafði gert eins og ég vildi. En það var ekki nóg. Þegar ég var háttaður, grúfði ég mig undir sængina, spennti greipar og sárbændi skaparann að gefa mér skalla í nótt, hvítan, gljáandi skalla, svo að ég yrði álíka gáfaður og Friðmundur Engiljón, álíka fróður og hagur. Hann sagði nefni- lega: Jafnan er heimskinginn hárprúður, — og leit spotzkur upp frá vinnu sinni, leit eitthvað út í bláinn og sneri virðulega upp á yfirskeggið, en mér fannst sem augu hans hvíldu á hrokkna lubbanum mínum og kafroðnaði af sneypu. Það var alveg óbærilegt að hafa ekki skalla. Daginn eftir urðum við að bíða eftir sólskininu framundir nón. En varla hafði fyrsti geislinn náð til okkar á balann hjá tóttunum, þegar Friðmundur Engiljón lagði frá sér sögina og strauk flötum lóf- anum um bert höfuðið, áður en hann greip sporjárn og hamar. Hvað er þetta? sagði hann og lézt vera hissa. Þú hefir aldeilis látið kalúna þig! Já, sagði ég og reyndi að gera mig full- orðinslegan í málrómnum. Það er miklu betra að vera snoðklipptur.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.