Tíminn - 06.05.1986, Blaðsíða 10
10 Tíminn
MINNING
Kristján Birnir
Sigurðsson
Fæddur 2. mars 1937
Dáinn 5. apríl 1986
/ daga og nœtur
skiftist skákborð eitt.
Af skapavöldum er þar
manntafl þreytt.
Þœr fœra oss til og fella oss,
gera oss mát.
Og frú og kóngi er loks
í stokkinn þeytt.
M.Á.
Laugardaginn 5. apríl sl. að
afliðnu hádegi. Ég var úti staddur.
Það var komin hláka og hvöss sunn-
anátt kembdi regnþrungin og
óheillavænleg kólguský um fjalla-
brúnir og veðurhljóðið blandaðist
þungum sjávardyn neðan frá strönd-
inni. Pá barst flugvélahljóð til mín
utan úr sortanum og um mig fór
ónota hrollur. Ogmeðan vélarhljóð-
ið fjarlægðist til suðurs og dó loks út,
hugsaði ég um hvað við Vestfirðingar
höfum alist upp við og vanist á að
tefia á tæp vöð í samgöngum, komist
nauðulega undan snjóflóðum og
grjóthruni, hrakist að landamerkj-
um lífs og dauða í válegum fjallveg-
um sem nóg er af hér, kjölrekið á
bátkænum tímum saman í hríð og
skammdegismyrkri. Allt þetta og
margt fleira af svipuðum toga er
reynsluheimur fólks hér um slóðir
svo fremi við viljum komast leiðar
okkar. Og svo, að fljúga í næstum
hvaða veðri sem er. Og oftast slamp-
ast þetta - en ekki alltaf. Tæknin
bregst, árveknin dottar eða höf-
uðskepnurnar koma aftan að okkur.
Og þá verður höggið þungt.
Síðdegis þennan sama dag barst
sú fregn um sveitina að flugvélar á
leið suður væri saknað og að ná-
granni minn Kristján Sigurðsson
bóndi á Ármúla hefði verið meðal
farþega.
Pað kvöld og sú nótt sem í hönd
fór var ömurleg bið eftir fregnum
sem varla gátu orðið nema á einn
veg við þessar aðstæður.
Það voru nú á páskum rétt 4 ár
síðan kynni okkar Kristjáns hófust,
en hann hafði þá fest kaup á jörðun-
um Ármúla 1-2 og fjölskyldan kom
inneftir að dvelja þar hátíðisdagana.
Það kom í minn hlut að verða
fyrsti gestur Kristjáns og Gerðar
Kristinsdóttur konu hans á þeirra
nýja heimili.
Þetta var á skírdag 1982 sem þá
bar uppá 8. apríl.
Ég ók þeim síðan frammundir
landamerki Ármúla og Skjaldfannar
og greindi þeim frá staðháttum og
örnefnum einsog til sást, en veturinn
hafði verið snjóþungur og miklar
fannir í hlíðum.
Þetta kvöld var fagurt veður og
vor í lofti og þau vildu ganga til baka.
Ég hélt heim gagntekinn þeirri
tilfinningu að hér hefði sveitin og þá
ekki síst við nágrannarnir hreppt
stóra vinninginn við komu þessarar
fjölskyldu aðÁrmúla.
Þetta snöggsoðna mat mitt átti svo
sannarlega ekki eftir að verða sér til
skammar.
Betri, hjálpsamari og elskulegri
nágranna en Kristján og Gerði og
stóra barnahópinn þeirra er naumast
hægt að hugsa sér.
Þeir sem búa í sveit, eða hafa alist
þar upp, vita, hvað gott nágrenni og
góð samvinna er mikilvæg og ekki
hvað síst á þetta við á einangruðum
og strjálbyggðum stöðum.
Hér hagar svo til, að Ármúli, sem
stendur niður við sjó og Skjaldfönn
fram í dalnum, eru nokkuð sé á
parti, milli jökulvatnanna Mórillu í
Kaldalóni og Selár í Skjaldfannardal
og góð samvinna því mikilvæg um
smalamennsku, heyskap og að-
drætti. Á þessum sviðum sem og
öðrum góðra granna sat hlutur
Kristján aldrei eftir.
Þær eru ótaldar ferðirnar sem
hann kom hingað frameftir óbeðinn,
færandi hendi, póst og vörur sem
komið hafði með Djúpbát eða bílum
og gjarnan lét hann þá í veðri vaka
að hann hefði bara verið að skoða
færðina.
Mikil og góð samvinna var milli
heimilanna um heyskap og smala-
mennsku, og oftar en einu sinni kom
Kristján inní Kaldalón að hyggja að
mér ef ég lenti í myrkri við fjárleitir
eða rjúpna stúss.
Þannig nágranni var Kristján og
um hann mátti vissulega segja að ef
þú baðst hann að fara með þér
dagleið þá fór hann með þér tvær hið
minnsta.
Á ísafirði hafði Kristján verið
umsvifamikil! í verslun og útgerð, en
var, að því er hann sagði, orðinn
dauðþreyttur á pappírsvinnu og vildi
breyta til.
Þau hjónin höfðu verið með
hænsnabú í Hnífsdal og gengið vel.
Nú var fyrirhugað að eggiafram-
leiðsla yrði megin búgrein á Armúla.
Það fór þó saman, að þegar búið var
að koma upp stóru hænsnabúi á
vestfirskan mælikvarða og það kom-
ið í fullan rekstur, féll eggjaverðið
og það svo mjög að afraksturinn var
lítill eða enginn umfram tilkostnað.
Samt var þraukað með hænsnin í
von um betri tíð sem enn er ekki
komin, en samhliða unnið að því að
skjóta fleiri stoðum undir afkomu,
svo sem með kálfaeldi, angórakan-
ínu rækt og heysölu. Einnig keyptu
þau hálfan þriðja tug lamba haustið
1983 og fengu strax fyrsta haustið
fáheyrðar afurðir eftir þau. í haust
skilaði svo tvævetluhópurinn að
meðaltali um 33 kg. kjöts hver ær,
og mætti það vera mörgum fordæmi
um hvaða afurðum er hægt að ná
með góðri fóðrun og umhirðu, enda
hugði Kristján á fjölgun fjár næsta
haust.
Ármúli við ísafjarðardjúp er um
margt sérstæð og kostarík bújörð,
og í þjóðbraut. Víðsýni er þar mikil
af bæjarhlaði inn og út allt Djúp og
til Snæfjallastrandar. Þar rís sól
snemma og sest seint. Sumarfagurt
og heillandi umhverfi hið næsta,
lyng og birkivaxinn Múlinn sem rís
þverbrattur ófan við túnið. Inni í
Kaldalóni og fram í Skjaldfannar-
hlíð falla klingjandi bergvatnslindir
niður grösugar og kjarrivaxnar
hlíðar.
Síst er því að undra að Sigvaldi
Stefánsson læknir, sem sat á Ármúla
frá 1911-1921, en varð þá að flytjast
þaðan vegna heilsubrests, samdi
mörg af sínum fegurstu lögum þar
og kenndi sig síðan við Kaldalón.
1 bókinni um Sigvalda Kaldalóns
hefur höfundur hennar Gunnar M.
Magnúss þetta eftir tónskáldinu:
„Ég veit ekki hvað hefði lyft undir
mig sem listamann ef örlögin hefðu
ekki leitt mig vestur á þessum bestu
árum ævinnar."
Tvö íbúðarhús eru á Ármúla, hið
eldra að hluta til frá árum Sigvalda
þar, og hafði að mestu staðið
ónotað undanfarið.
í fyrravetur gerðist Kristján aðili
að „Ferðaþjónustu bænda“ og var
ráðist í mikla lagfæringu á „Kalda-
lónshúsi" og þar komið á fót vistlegu
gistiheimili fyrir ferðafólk og einnig
sett upp bensínstöð, en hvort
tveggja þessa þjónustu hafði sárlega
vantað hér. Kom enda á daginn að
fjöldi næturgesta á síðasta sumri fór
frammúr björtustu vonum Ármúla-
fólks og er ekki að efa að sem
sumargististaður á „Kaldalónshús“
framtíðina fyrir sér.
En fleiri járn hafði Kristján í
eldinum. Snemma árs 1983 hafði
hann forgöngu um það að stofnað
var félag, sem í voru bæði heima-
menn og einstaklingar syðra, um
kaup á ylræktarbýlinu Laugarási í
Skjaldfannardal af þeim hjónum
Jóni F. Þórðarsyni og Margréti
Magnúsdóttur, sem af miklum dugn-
aði og harðfylgi höfðu byggt þar
nýbýli og rekið gróðurhús í rúma tvo
áratugi. Er af því brautryðjenda-
starfi þeirra mikil saga sem ekki
verður rakin hér, aðeins fullyrt að
slík starfsemi er ekki heiglum hent
eins og veðurguðirnir haga sér á
stundum hér í dalnum.
Eftir að áðurnefnt félag, Laugarás
h/f, keypti jörðina hefur starfræksla
gróðurhúsanna verið með svipuðum
hætti og áður.
Á árunum uppúr 1980 var sú
fiskræktaralda að rísa sem nú ber við
himinn og hvað helst er litið vonar-
augum til, með framtíðaratvinnu-
uppbyggingu í sveit og við sjó, þar
sem heitt vatn er í boði.
Aðaltilgangur Kristjáns og félaga
með kaupunum á Laugarási voru
þau heitavatnsréttindi sem þar
fylgdu með og þá að nýta vatnið til
fiskeldis. Hefur síðan verið unnið að
undirbúningi og frumhönnun á stórri
eldisstöð að Armúla í samráði og
félagsskap við norska aðila. Nú í
ársbyrjun var stofnað hlutafélagið
Dragás sem er að meirihluta í eigu
íslendinga og var Kristján ráðinn
framkvæmdastjóri þess. Það er
óhætt að segja að við sveitungar
Kristjáns og raunar fleiri fylgdumst
af miklum áhuga og velvild með
hinum fyrirhuguðu framkvæmdum
Ármúlabóndans ogfélaga hans. Þeg-
ar hann er allur spyr maður mann,
hvað nú?
En vona verður að merkið standi
þó maðurinn falli.
Ég hef hér farið fljótt yfir sögu urn
athafnir Kristjáns á Ármúla þau 4 ár
sem þetta sveitarfélag naut krafta
hans og hæfileika.
Ég hika ekki við að fullyrða að
koma Ármúlafjölskyldunnar hafi
verkað sem vítamínsprauta á ná-
grennið og eflt bjartsýni og tiltrú á
framtíð og tilvist byggðarinnar.
Strjálbyggðri sveit má líkja við
grjótvörðu. Steinarnir í vörðunni -
einstaklingarnir - eru mis mikilvæg-
ir, sumir eru bara til uppfyllingar,
aðrir binda hleðsluna saman. Síðast
en ekki síst eru svo horn eða undir-
stöðusteinarnir. Ef þeir skreppa úr
skorðum er allri vörðunni hætt. Nú
er hart sótt að hinum dreifðu
byggðum. Fjármagnið sogið suður,
framkvæmdir hins opinbera nánast
engar, kvóti til sjávar og sveita,
t
Maðurinn minn
Pétur Lárusson
Suðurgötu 15-17, Keflavík,
lést í sjúkrahúsinu í Keflavík þann 4. apríl.
Fyrir hönd aðstandenda.
Kristín Danivalsdóttir
t
Eiginmaður minn
Þórarinn Helgi Jónsson
lést í Borgarspítalanum þann 23. apríl. Jarðarförin hefur farið fram.í
kyrrþey.
Fyrir hönd aðstandenda.
Jenný O. Jónsson
Frá Fjölbrautaskólanum
í Breiðholti
Fullt starf á skrifstofu skólans er laust til umsóknar.
Vélritunarkunnátta áskilin.
Upplýsingar í síma 75600 frá kl. 8.00-12.00 næstu
daga.
Skólameistari
LATTU
Tímatitf
EKKl FLJÚGA FRÁ PÉR
ÁSKRIFTARSIMI 686300
Þriðjudagur 6. maí 1986
íbúðir ill eða óseljanlegar í sjávar-
plássunum, bújarðir gerðar verð-
lausar með skerðingu á framleiðslu-
rétti og forustumenn bænda löngu
hættir að standa undir nafni.
Á tímum slíkra gerningaveðra,
sem vafalaust eiga eftir að harðna að
mun á komandi árum, er vörðunum
á útjöðrum byggðarinnar hætt, ekki
síst þegar hornsteinunum er svift
burt með svo skjótum og sorglegum
hætti sem hér er orðinn.
Kristján á Ármúla sóttist ekki
eftir vegtyllum eða nefndarmennsku
hér, reyndi þvert á móti að hliðra sér
hjá slíku eftir föngum. Benti rétti-
lega á að hann þyrfti fyrst og fremst
að kynnst mönnum og málefnum,
hefði auk þess nóg á sinni könnu.
Okkur sveitungum hans duldist þó
ekki að hér var kominn maður sem
var vel til forustu fallinn, skarp-
greindur, veraldarvanur og með víð-
tæka starfs og félagsmálareynslu.
Kristján var hamingjumaður í
einkalífi, umhyggjusamur og nær-
gætiiin fjölskyldufaðir, mjög orðvar
og laus við dómgirni og ég man
aldrei til að hann legði að fyrra
bragði illt orð ti! nokkurs manns.
Jafnan var hann glaður og reifur
með glettnisblik í augum og gaman-
yrði á vör, enda sjálfsagður kynnir
og veislustjóri á skemmtunum og
mannamótum. Söngvin var hann og
tónelskur, og tók, við komu sína
hingað, strax að sér organistastörf
við Melgraseyrarkirkju og fleiri
kirkjur hér í Djúpinu, þegar þess
þurfti með, hann æfði kirkjukór
Melgraseyrarkirkju og kom honum
til furðanlegs þroska miðað við að í
litlum söfnuði er auðvitað takmark-
að úrval söngfólks. Ég minnist
margra glaðra og góðra stunda við
söngæfingar á Ármúla með hús-
bóndann uppörfandi og gamansam-
an við orgelið.
Og við orgelið í Melgraseyrar-
kirkju, á annan dag páska, sá ég
hann síðast. Ég þurfti að hraða mér
á fund að messu lokinni, hann á
flugvöllinn áleiðis suður til funda-
halda vegna fiskeldisstöðvarinnar.
Það átti ekki fyrir honum að liggja
að koma heim úr þeirri ferð. Tónar
útgöngusálmsins fylgdu mér sem
öðrum útí bjartan og heiðan útmán-
aðardaginn. Þessi sama birta og
heiðríkja einkenndi öll mín kynni af
Kristjáni Sigurðssyni, frá fyrsta degi
til hins síðasta.
Hans mun ég jafnan minnast þeg-
ar ég heyri góðs manns getið.
Indriði Aðalsteinsson
Skjaldfönn
Kristján á Ármúla, hví þurfti
hann að kveðja svo í skyndi, elskað-
ur virtur og dáður. Það veit enginn,
nema sá sem öllu ræður.
Er öllum fyllilega ljóst hvað það
er, sem gerir menn vinsæla? Vafa-
laust er það líkamleg hreysti, dugn-
aður og sem mest umsvif í öllum
athöfnum. - En skyldi það duga til
að syrgja Kristján svo mjög, var
hann búinn að sýna á sér verri
hliðina þann skamma tíma sem við
kynntumst honum? Fáir held ég
klæðist svo fallegu reyfi að ekki
smjúgi úlfshárin ut, og því síður svo
illum úlfsham að ekki finnist ylríkt
þelið sem inni býr. Þó ekki sé nema
fjögur ár.
Það skyldi þó aldrei hafa verið
meðal annarra dyggða hans „bara“
þetta kærleiksríka og drengilega
viðmót, sem hann átti erfitt með að
dylja.
Það er nú svo þegar ábúendaskipti
verða á einhverjum bæ, að beðið er
með fögnuði og kvíða hvort sá næsti
reynist eins góður nágranni og sveit-
ungi sem sá er burtu fór. Auðvitað
var kvíðinn fljótur að hverfa og
fögnuðurinn því fy’llri þegar Kristján
var kominn að Ármúla með fjöl-
skyldu sína, en hans vera var þar of
stutt, eða ef til vill er það mín
eigingirni.
Ég minnnist varla að hafa harmað
meira fráfall annars manns vanda-
lauss og skammast ég mín ekki að
gráta þennan dreng hátt eða í hljóði.
- En hvað er ég að kveina, hvað um
fjölskyldu hans konu og börn og
aðra nánustu.
Ég bið almáttugan Guð að gefa
þeim styrk til að bera sinn þunga
harm í Guðs friði.
Engilbert Guðmundsson,
Hallsstöðum.