Tíminn - 19.12.1987, Blaðsíða 16

16 Tíminn
Laugardagur 19. desember 1987
Betli-
drengurinn
Jugga finnur
Móður Teresu
Bókaútgáfan Landakot hefur
gefið út bókina „Betlidrengurinn
Jugga finnur Móður Teresu" eftir
Kirsten Bang. Hún er skreytt
fj'ölda teikninga eftir Kömmu
Svensson og Torfi Ólafsson hefur
þýtt hana á íslensku. Anna G.
Torfadóttir sá um útht bókarinnar.
Magnús Jónsson
Bær í
byrjun aldar
- Hafnarfjörður
Bókaútgáfan Skuggsjá,
Hafnarfirði, hefur gefið út bókina
Bær í byrjun aldar -
Hafnarfjörður, sem Magnús
Jónsson minjavörður í
Byggðasafni Hafnarfjarðar tók
saman. Þessi bók var fyrst gefin
út 1967 í litlu upplagi og seldist
strax upp og sama er að segja um
næstu útgáfu, sem út kom 1970.
Hér kemur bókin út í þriðja sinn,
og nú fylgir henni nafnaskrá yfir
þá sem í bókinni eru nefndir. í
skránni eru rúmlega 1300 nöfn.
Nafnaskrá var ekki í fyrri
útgáfunum tveimur.
Ævisaga
Blixen
tsafold hefur gefið út bókina
Karen Blixen ævisaga eftir
Permeniu Migel í þýðingu
Amheiðar Sigurðardóttur og
Eyglóar Guðmundsdóttur.
Bókin fjallar um líf
skáldkonunnar, gleðiogsorgir, og
byggir á viðtölum við
skáldkonuna sjálfa og
samferðamenn hennar, en
Parmenia Migel var góð vinkona
Karenar Blixen.
Þetta er saga af bækluðum
dreng í sveitaþorpi í Indlandi og
foreldrarnir neyðast til að selja
vegna fátæktar sinnar. Drengnum
er ætlað að verða betlari því að
meiri líkur eru til að fólk gefi
bækluðum börnum en
heilbrigðum. Drengurinn gengur
kaupum og sölum og lendir síðast
á götunni í Kalkútta þar sem hann
á ekki annað fyrir sér en að veslast
upp úr næringarskorti, en þá
kemur Móðir Teresa og systurnar
til sögunnar.
Sá hagnaður, sem verða kann af
sölu bókarinnar, rennur til
styrktar starfsemi Móður Teresu í
þágu bágstaddra barna í Indlandi
og víðar.
ísafold hefur áður gefið út tvær
bækur Karenar Blixen
Vetrarævintýri og Síðustu sögur
og koma þær nú út að nýju i
kiljuformi.

flNGELfl
Angela
Theresa Charles
Bókaútgáfan Skuggsjá hefur
gefið út nýja skáldsögu eftir
Theresu Charles, sem nefnist
Angela. Eftir Theresu hafa áður
komið út margar bækur, sem enn
eru flestar fáanlegar.
Angela Smith kemur til
bæjarins Wheystone frá London. í
Wheystone ætlar hún að sækja um
læknissstarf og reyna að jafna sig
um leið í hreinu sveitalofti og
kyrrlátu umhverfi eftir slys, sem
hún hafði lent í.
Lea þroskast
ísafold hefur gefið út bókina
Enn er skrattanum skemmt...
sem er síðasta bókin af þremur um
Stúlkuna á bláa hjólinu eftir
Régine Deforges í þýðingu Þuríðar
Baxter. Nú líður að leikslokum og
söguhetjurnar sem við þekkjum
úr Stúlkunni á bláa hjólinu og 1
blíðu og stríðu hafa nú tekið
afstöðu. Timi reikningsskilanna er
kominn. Lea hefur þroskast.
Illlllllllllllllllllll MINNING lllilllllllllllll^ ■ .r:.■ ■ á.■ -i.-:. ,L v ■',>
Þuríður
Guðnadóttir
fyrrverandi ijósmóðir, Akranesi
Fædd 1. september 1904
Dáin 12. desember 1987
Þuríður Guðnadóttir f. Ijósmóðir
andaðist í Reykjavík 12. des. s.l.
eftir þráláta vanheilsu á þessu ári.
Útför hennar verður gerð frá hinni
nýju Seljakirkju í Breiðholti mánu-
daginn 21. des. kl. 13.30. Þar kveður
gagnmerk kona, sem skilað hefur
miklu dagsverki og gifturíku.
Þuríður var Vestfirðingur að ætt
og uppruna. Fædd að Kambi í Mýr-
arhreppi í Dýrafirði 1. september
1904. Foreldrar hennar voru hjónin
Guðni Jónsson bónda á Læk í Dýra-
firði Bjarnasonar og Kristín Páls-
dóltir bónda í Stapadal í Arnarfirði
Snæbjörnssonar. Guðni faðir hennar
stundaði einkum sjómennsku. enda
var Kambur ekki venjuleg jörð með
hefðbundnum búskap. Hann flutti
síðan til ísafjarðar og þaðan til
Reykjavíkur um 1920. Þar eyðir
Þuríður unglingsárum sínum og
gekk í alla algenga vinnu, sem
konum stóð þá til boða. Skólar voru
þá fáir og nám í þeim nánast forrétt-
indi þeirra, sem höfðu sæmileg efni.
Það lét Þuríður þó ekki á sig fá og
leitaði menntunar á námskeiðum í
ýmsum hagnýtum greinum, sem
konum kom vel að læra og notaðist
þeim vel síðar á lífsleiðinni. Þannig
sótti hún saumanámskeið, mat-
reiðslunámskeið og námskeið
Rauða kross íslands í heimahjúkrun
og hjálp í viðlögum 1926. Vafalaust
hefur það orðið kveikjan að því að
hún hóf nám í Ljósmæðraskóla ís-
lands 1927 og lauk þar prófi vorið
1928. Þar með hófst heillaríkt ævi-
starf Þuríðar sem ljósmóður, er stóð
í tæp 40 ár eða til vorsins 1965.
Ljósmóðurstarfi gegndi Þuríður í
Reykholtsdal og Hálsasveit í Borg-
arfirði 1928-’33, á Landsspítalanum
og víðar 1933-’35 og á Akranesi
1935-’65 eða í 30 ár. Á þeim árum
fjölgaði íbúum Akraness úrca. 1400
i 4000. Þuríður var lengst af eina
ljósmóðir bæjarins á þessu tímabili.
Þar til Sjúkrahús Akraness tók til
starfa 1952 fóru allar fæðingar fram
í heimahúsi, en færðust á skömmum
tíma eftir það inn á sjúkrahúsið. Þar
naut hún aðstoðar lækna, eftir því
sem þörf var á, en fæðingarlæknir
var ekki ráðinn á sjúkrahúsið fyrr en
1969. Á síðustu árum Þuríðar voru
fleiri Ijósmæður ráðnar þangað og
vaktir teknar upp.
Saga Ijósmæðra og héraðslækna á
íslandi frá fyrstu tíð og fram yfir
miðja öld er hetjusaga margra ein-
staklinga, við björgun mannslífa.
Það var ekki á færi nema hinna
hraustustu manna og kvenna að
bjóða vatnsföllum og síbreytilegri
veðráttu birginn fótgangandi eða á
hestum lengst af. Grímur Thomsen
hlaut mikla hylli þjóðarinnar fyrir
kvæði sitt um Svein Pálsson og Kóp
og þar var skyldunum lýst þannig:
„ Væri ei nauðsyn næsta brýn,
náttstað yrði ég feginn,
en kona í barnsnauð bíður mín
banvæn liinuinegin. “
Því varð að stíga krappan dans við
ólgandi jökulvatnið. Þegar skyldan
býður verða persónulegar þarfir að
víkja. Slíkur garpskapur heyrir nú
sögunni til. Starfsaðstaða Þuríðar
Guðnadóttur verður heldur aldrei
endurtekin hér á Akranesi. Hún
þurfti oft að leggja nótt við dag og
gegna kalli hvenær sólarhringsins
sem var. Eina ljósmóðirin í 3000-
4000 manna byggðarlagi og eftir að
sjúkrahúsið tók til starfa kom fjöldi
mæðra af Vesturlandi og fæddi börn
sín þar. Fæðingar komust sum árin
upp í 160. Af þessu má nokkuð
marka hversu umfangsmikið starf
Þuríðar var. Þá voru barneignir í
tísku og eftirsóknarvert að eiga
marga afkomendur. Mörg dæmi um
10-12 börn í fjölskyldum. Ekki veit
ég fyrir víst, hversu mörgum börnum
hún tók á móti í umrædd 30 ár á
Akranesi, en einhverntíma heyrði
ég nefnda töluna 2600. En hvað sem
því líður er alveg ljóst, að Þuríður
vann hér gífurlegt starf, oft við hinar
erfiðustu aðstæður, áður en sjúkra-
húsið tók til starfa.
Aldrei mun Þuríður hafa kvartað
yfir kjörum sínum, hvorki vinnuá-
lagi né launum. Það var henni ekkert
mál. Hún hafði ánægju af ljósmóður-
starfinu og gegndi því af einstakri
skyldurækni og samviskusemi. Eftir
tarnir í marga daga og nætur var hún
oft þreytt, en með hverju barni sem
fæddist hvarf þreytan og hún fór
mjúkum höndum um hvítvoðunginn
og fagnaði honum með sínu sérstæða
og fallega brosi, sem var einkenni
Þuríðar. Hver ný fæðing heilbrigðs
barns var hamingjustund í lífi Þuríð-
ar, sem hún tók jafnframt innilega
þátt í með hverri fjölskyldu. Gilti
þar einu, hvort búið var í höll eða
hreysi. Með æðruleysi og hógværð
sinnti hún störfum sínum og öllum
leið vel í návist hennar. Það duldist
engum að Þuríður átti miklum vin-
sældum að fagna í starfi sínu og
konur sem nutu hennar mátu hana
mikils. Bar þar margt til. Hún var
ákaflega vel gerð kona, dugleg og
skyldurækin. Góðvildin og hæversk-
an geisluðu frá henni. Hún var vönd
að virðingu sinni og hreinskiptin.
Föst fyrir ef því var að skipta.
Þuríður var hin dæmigerða ljósmóð-
ir, með reisn og myndarbrag, eins og
þær birtast í Ijóðum og sögum frá
liðnum tíma.
Á undan Þuríði var Ijósmóðir á
Akranesi í tæp 40 ár önnur öndvegis
ljósmóðir - Guðrún Gísladóttir frá
Stóru-Fellsöxl - og raunar störfuðu
þær saman í 3 ár, en þá hætti Guðrún
vegna aldurs. Nokkru eftir að hún
hafði tekið á móti 1000 börnum var
hún kjörin heiðursborgari á Akra-
nesi og þótti vel að þeim sóma
komin.
Vorið 1982 fagnaði Sjúkrahús
Akraness 30 ára starfsafmæli sínu
með fjölbreyttri dagskrá í sjúkrahús-
inu. Þuríður var þar heiðursgestur
og hlaut sérstaka viðurkenningu fyr-
ir störf sín. Á eftir var fjölmennt
samsæti í Hótel Akranes. Er eftir-
minnilegt hversu konur á Akranesi
fögnuðu Þuríði þar og sýndu henni
alla þá ástúð og góðvild, sem unnt
var að láta í ljós, svo henni tókst
ekki fyrr en seint og um síðir að
komast frá mannfagnaði þessum.
Þarna var margt góðra gesta, en það
leyndi sér ekki, hver átti hug flestra.
Þá voru 17 ár liðin frá því Þuríður
lét af störfum og hafði flutt til
Reykjavíkur. Afmælishátíð þessi
varð Þuríði til mikillar ánægju og
mat hún mikils þá vináttu, sem
forráðamenn sjúkrahússins sýndu
henni.
Þuríður Guðnadóttir naut ekki
aðeins giftu í störfum heldur og
hamingju í einkalífi. Hún giftist 14.
ágúst 1937- Bjarna Th. Guðmunds-
syni frá Skagaströnd, miklum af-
bragðsmanni, sem lengi var fram-
kvæmdastjóri Sjúkrahúss Akraness
og bæjarfulltrúi á Akranesi. Farsælt
hjónaband þeirra stóð í meir en
hálfa öld. Störf þeirra beggja fyrir
Sjúkrahús Akraness á frumbýlisár-
um þess voru unnin af einstæðri
trúmennsku. Sonur þeirra er Páll,
cand. mag. menntaskólakennari í
Reykj avík, kvæntur Álfheiði Sigurg-
eirsdóttur hússtjórnarkennara frá
Granastöðum í Köldukinn, S.-Þing.
Börn þeirra eru fjögur. Auk þess
gekk Þuríður í móðurstað ungum
sonum Bjarna frá fyrra hjónabandi.
Sumarið 1965 sagði Þuríður starfi
sínu lausu og flutti fjölskyldan til
Reykjavíkur. Bjarni gerðist gjald-
keri og bókari hjá versluninni Víði í
Reykjavík, en Þuríður helgaði heim-
ilinu upp frá því starfskrafta sína.
Þangað var ánægjulegt að koma og
öllum vel fagnað. Gestrisni var þeim
hjónum í blóð borin. Alúðin brást
aldrei og umræðuefnin voru næg.
Starf Þuríðar Guðnadóttur í 30 ár
er merkur þáttur í sögu Akraness.
Hún hverfur af þessum heimi með
þakklæti og virðingu bæjarbúa al-
mennt fyrir frábær störf í þágu
þeirra, sem lengi munu minnast
mannkosta hennar og mikillar giftu.
Matthías dró upp mynd af merkri
konu á liðinni öld. Sú lýsing gæti
einnig átt við:
„Ástrík kona,
elskuleg móðir
guðhrædd, góðsöm
og gáfum prýdd.
Hugljúf öllum
með hjartans þíðu,
hlíð og hógvær
til banadægurs. “
Við hjónin kynntumst Þuríði og
heimili hannar fyrir 33 árum og
síðan hafa vináttuböndin aldrei
rofnað, þrátt fyrir nokkra fjarlægð
hin síðari ár. Sönn vinátta góðra
manna er gulli betri. Því skulu
fluttar þakkir að leiðarlokum fyrir
öll hin góðu kynni. Bjarna Th. og
fjölskyldunni eru fluttar einlægar
samúðarkveðjur. Blessuð sé minn-
ing mætrar konu.
Daníel Agústínusson.
Afmælis- og
minningargreinar
Þeim, sem óska birtingar á afmælis- og
eða minningargreinum í blaðinu, er
bent á, að þær þurfa að berast a.m.k.
tveim dögum fyrir birtingardag. Þær
þurfa að vera vélritaðar.