Tíminn - 06.04.1994, Blaðsíða 7
7
Mi&vikiidagur 6. apríl 1994
Laxá í Leirársveit
Vatnakerfi sem auögar sveitir sunnan Skarösheiöar
Út Svínadal. Glammastabavatn og fjœr sést til Geitabergsvatns. Bærinn
Þórisstabir sést á mibri mynd.
íslensk vatnasvæði em misjöfn
að gæðum, ef á þau er litið með
veiðihlunnindi í huga. Eitt af
þeim Vatnakerfum, sem telja
má að flokkist meö þeim bestu
hér á landi, er Laxá í Leirársveit
í Borgarfjaröarsýslu.
Það, sem einkennir þetta
skemmtilega svæði, er hin fjöl-
breytta gerð þess. Víðáttumikið
ósasvæöi þess upp frá sjó, sex
kílómetrar að lengd, áin sjálf og
vötnin þrjú í Svínadal, sem em
eins og perlur á bandi: Eyrar-
vatn, Glammastaðavatn og
Geitabergsvatn. Efstu upptök
svæðisins em í noröanverðri
Botnsheiði. Þaðan til sjávar,
milli Súlueyrar og Hvítaness
gegnt Akrafjalli, em 40 km. Á
svæðinu em allir íslensku
vatnafiskamir með lax og silung
í öndvegi.
Laxastigi reistur
Laxá kemur fullsköpuð til sög-
xmnar, er hun fellur úr neðsta
vatninu, Eyrarvatni, og rennur
um þrettán km leið að Leirár-
vogi. Skammt neðan vatnsins er
Eyrarfoss, sem var lengst af
hindrun fyrir laxinn og annan
göngufisk. Laxastigi var reistur
hjá Eyrarfossi, fyrst árið 1950 og
endurbættur 1955. Gerður var
nýr fiskvegur þarna 1970 á veg-
um veiðifélagsins.
Fyrstu drög aö fisk-
vegagerö
Athyglisvert er, að fýrstu drög
VEIÐIMAL
EINAR HANNESSON
að fiskvegagerð hér á landi mun
líklegast vera áætlun eða upp-
dráttur frá árinu 1908 við að
sprengja Eyrarfoss, eins og það
var nefnt í þá daga. Það var Jón
Þorláksson, verkfræðingur og
síðar forsætisráðherra, sem
hannaði stigann eftir fyrirsögn
Útgáfustarfsemi á veg-
um Rannsóknarstofn-
unar Kennaraháskólans
Á undanfömum mánuðum
hefur Rannsóknarstofnun
Kennaraháskóla íslands staðib
að útgáfu tímarits auk bóka og
smárita. Hér fer á eftir stutt
lýsing á þeim.
UPPELDI OG
MENNTUN.
Tímarit Kennarahá-
skóla íslands
Nýlega kom út annað hefti
tímarits Kennaraháskóla ís-
lands, Uppeldi og menntun (159
bls.). Eins og mörgum er
kunnugt var fyrsti árgangur
tímaritsins afmælisrit, tileink-
að Jónasi l’álssyni sjötugum.
Afmælisritið hefur aö geyma á
þriðja tug greina um margvís-
leg efni, skrifabar afmælis-
baminu til heiðurs. Með því
hefti, sem nú lítur dagsins Ijós,
má segja að framtíðarstefna sé
mótuð um innihald og útlit
tímaritsins. Efni þess er fjöl-
breytt og skiptist í þrjá hluta: í
fyrsta hluta er fjallað um
fræöilegt efni, í öðmm em frá-
sagnir af skólastarfi og í þeim
þriðja eru umsagnir um bækur
og kennsluefni. Höfundar
fræðilegra greina fjalja m.a.
um rannsóknir á þroska bama
og aðstæöum nemenda í fram-
haldsskólum. Nokkrar frá-
sagnir em af nýjungum í
skólastarfi. Sem dæmi má
nefna greinar um tölvusam-
skipti nemenda bæði í grunn-
skólum og Kennaraháskóla ís-
lands.
Tímaritinu er ætlað aö vera
vettvangur fræðilegrar og hag-
nýtrar umfjöllunar um efni
tengt uppeldi og skólastarfi.
Stefnt ér að því að það höfbi
bæði til kennara og fræöi-
manna á sviði uppeldis- og
menntamála. Þar verði að
finna margvíslegan fróðleik og
upplýsingar, og einnig efni
sem er kennumm hvatning,
hugvekja og uppspretta hug-
mynda í starfi.
Telja má að tímaritið bæti úr
brýnni þörf, þar sem fram til
þessa hefur ekki verið sérstak-
ur vettvangur fyrir fræðilegt
efni um uppeldis- og mennta-
mál.
Fréttir af bókum
Fyrirhugað er aö tímaritiö
komi út að minnsta kosti einu
sinni á ári. Þeir, sem vilja ger-
ast áskrifendur, hafi samband
við skrifstofu Rannsóknar-
stofnunar Kennaraháskólans.
Aö fræöast um upp-
eldi og menntun
Síðastliðið haust kom út í ís-
lenskri þýðingu bókin Að
frœðast um uppeldi og menntun
eftir David Hamilton, sem er
prófessor í uppeldisfræði við
háskólann í Liverpool. í bók-
inni er tekist á við ýmsa
gmndvallarþætti menntunar-
og kennslufræöa. Höfundur-
inn vísar ítrekað til sögunnar
til að skýra tilurð og eðli þeirra
hugmynda og hefða sem móta
nútíma skólahald. Einnig lýsir
hann samhenginu milli skóla
og þjóbfélagshátta. Bjami
Bjamason, lektor viö Kennara-
háskóla íslands, og Ólafur
Proppé, prófessor við sömu
stofnun, þýddu bókina. Bættu
þeir við upplýsingum um þró-
un uppeldis og skólastarfs hér
á landi til að tengja efni bókar-
innar íslenskum aðstæðum.
Áhugamönnum um mennta-
og skólamál ætti að vera mikill
fengur ab þessari bók.
Leiösögn — liöur í
starfsmenntun
kennara
í bókinni Leiðsögn — liður í
starfsmenntun kennarn eftir
Ragnhildi Bjamadóttur, lektor
við Kennaraháskóla íslands, er
fjallað um leiðsögn sem teng-
ist kennslustörfum. Einkum
beinist athyglin að hlutverki
þeirra kennara sem taka að sér
leiðsögn kennaranema í vett-
vangsnámi eða nýliða í
kennslu. Fjallað er um mark-
mið með slíkri leiðsögn og þau
samskipti og aðferðir sem höf-
undur telur forsendu þess að
slík markmið náist. Bókin á er-
indi við kennara, kennara-
nema og kennara í framhalds-
námi.
Skráning heimilda og
tilvísanir í fræöilegum
ritgeröum
Ritið Skráning heimilda og til-
vísanir í frceðilegum ritgerðum
kom út fyrir skömmu í endur-
skoðaðri útgáfu. Höfundar em
Baldur Sigurðsson, lektor við
Kennaraháskóla íslands, og
Indribi Gíslason, fyrrverandi
prófessor við sömu stofnun.
Þar setja höfvmdar fram reglur
um skráningu og meðferð
heimilda í fræðilegum ritgerð-
um. Rit þeirra Baldurs og Ind-
riða ætti því að koma öllum
stúdentum að góðum notum
og einnig þeim sem fást við
rannsóknir og fræðistörf.
Tímaritib ásamt öðmm bók-
um og ritum, sem Rannsókn-
arstofnun Kennaraháskólans
hefur gefið út, fást í öllum
stærri bókaverslunum og hjá
Rannsóknarstofnun Kennara-
háskóla íslands, sími 633827,
símsvari utan skrifstofutíma,
fax 633833. ■
Eyrarfoss í Laxá í Leirársveit.
Bjama Sæmundssonar fiski-
fræðings fyrir Bjama Bjarnason,
bónda á Geitabergi. Enn síðar,
1924, er aftur hugað ab stiga-
gerb, en þá gerði Benedikt Jóns-
son verkfræðingur teikningu að
stiga, hvort tveggja samkvæmt
upplýsingum Vegagerðar ríkis-
ins, en í hennar fómm era til
riss og teikningar þessara
manna að stiga við Eyrarfoss.
Ekkert var nú aðhafst frekar en
áður, og það er loks 1950 ab
laxastigi kemur við Eyrarfoss,
sem fyrr segir.
Fjórir meö formennsku
á 60 árum
Þá er ekki síður athyglisvert að
líta á hina félagslegu þróun á
svæbinu. Fiskræktar- og veiðifé-
lag var stofnað árið 1934 um
ána frá Leirárvogi að Eyrarfossi.
Síðar var félagssvæðið fært út,
netaveiði aflögð á ósasvæöinu,
jarðir þar teknar inn í félagið og
síðan jarðimar við vötnin í
Svínadal. Þar með var félagið
komið í endanlegan búning, en
IÞROTTA- OG
TOMSTUNDARAÐ
Félagsmiðstöðin Bústaðir
Forstöðumaður
Starf forstöðumanns við Félagsmiðstöðina Bústaöi er laust til
umsóknar.
Forstöðumaður annast daglegan rekstur félagsmiðstöðvar-
innar, svo sem starfsmannahald, flármál, innkaup o.fl.
Menntun á sviði æskulýðs- og félagsmála æskileg og jafn-
framt reynsla af stjómunarstörfum.
Laun em samkvæmt kjarasamningi borgarstarfsmanna.
Nánari upplýsingar um starfið veitir Snorri Jóelsson, starfs-
mannastjóri, í sima 622215. Umsóknarfrestur er til 12. apríl
nk.
Umsóknum skal skilað til starfsmannastjóra Iþrótta- og tóm-
stundaráðs, Fríkirkjuvegi 11, á eyðublöðum sem þarfást.
IÞROTTA- OG
TOMSTUNDARAÐ
Vesturbæjarlaug
Forstöðumaður
Starf forstöðumanns við Vesturbæjarlaug er laust til um-
sóknar.
Forstööumaður annast daglegan rekstur laugarinnar, svo
sem starfsmannahald, fjármál, innkaup o.fl.
Æskilegt er að umsækjendur hafi menntun á sviði stjómunar
eða tæknikunnáttu og hafi reynslu af stjómunarstörfum.
Laun eru samkvæmt kjarasamningi borgarstarfsmanna.
Nánari upplýsingar veitir Snom' Jóelsson, starfsmannastjóri,
í sima 622215. Umsóknarfrestur er til 14. apríl nk.
Umsóknum skal skilað til starfsmannastjóra Iþrótta- og tóm-
stundaráðs, Frikirkjuvegi 11, á eyðublöðum sem þarfást.
aðild ab félaginu eiga 35 jarðir
úr þremur hreppum.
Formaður félagsins er Jón Þ.
Eggertsson, bóndi á Eyri, en aðr-
ir sem gegnt hafa formennsku í
félaginu vora Sigurður Sigurðs-
son Stóra-Lambhaga, Júlíus
Bjamason Leirá og Sigurður Sig-
urðsson (eldri) Stóra-Lambhaga,
sem var fyrsti formaður félags-
ins.
Styrkir byggöarlagiö
Veiðifélagið við Laxá í Leirár-
sveit veröur 60 ára á þessu ári og
er eitt elsta veiðifélag í landinu.
Starfsemin hefur einkennst af
margvíslegri fiskrækt, smíði
veiðihúss, veiðiþjónustu og
góðri tekjuöflun. Stangaveiði
jókst hreint ótrúlega með
stækkun félagssvæðisins á sín-
um tíma, fiskvegageröinni og
netafriðun á leirasvæði árinnar.
Veiðifélagið hefur tvímælalaust
styrkt vel byggbarlagib, sem er í
skjóli Skarðsheiðar allan starfs-
tíma félagsins.