Tíminn - 25.11.1994, Blaðsíða 4

4
Föstudagur 25. nóvember 1994
^fÍMÉW
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: jón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Stakkhoiti 4, 105 Reykjavík
Inngangurfrá Brautarholti.
Sími: 631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerö/prentun: ísafoldarprentsmiðja hf.
Mánaðaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verb í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Starf stjórn-
málaflokka
Flokksþing Framsóknarflokksins hefst í dag. Þing
sem þessi eru ætíð hápunktur í flokksstarfinu, og
þau gefa skoðanabræðrum um allt land tækifæri til
þess að hittast og bera saman bækur sínar.
Starf stjórnmálaflokka er nauðsynlegur horn-
steinn lýðræðislegrar ákvarðanatöku. Það hefur
ekkert annað form verið fundið upp sem hæfir lýð-
ræðinu í landinu. Hagsmunasamtök og grasrótar-
hreyfingar eru góðar á sínu sviði, en þær eru ekki
tæki til stjórnsýslu. Það er skylda stjórnmála-
manna að sinna því verkefni og hafa yfirsýn til
þess að sameina sjónarmiðin og leita skynsömustu
leiða. Til þess verður að starfa í stjórnmálaflokkum.
Það verður að teljast með ólíkindum hjá þjóð
sem endurheimti sjálfstæði sitt fyrir aðeins hálfri
öld, hve lítið er oft á tíðum gert úr starfsemi stjórn-
málaflokka. Stundum má ætla af umræðunni í
landinu að þessi starfsemi sé annars flokks félags-
starf, sem ekki sé ástæða til þess að hlaða mikið
undir. Það er oft á tíðum gert lítið úr því að vera
flokksbundinn og það er álitið merki um ósjálf-
stæði fremur en félagslegan og lýðræðislegan
þroska. Allt önnur sjónarmið eru uppi um aðild að
ýmsum öðrum samtökum, eins og verkalýðsfélög-
um eða annars konar landssamtökum.
Hins vegar er gerð krafa til flokkanna um að
opna starfsemi sína og starfa fyrir opnum tjöldum.
Hún er sjálfsögð í upplýsingaþjóðfélagi nútímans.
Fyrir tveimur áratugum hefði það þótt mikil býsn
að sjónvarpað væri frá flokkssamkomum, en nú
þykir það ekki tiltökumál, né að fréttamenn séu
viðstaddir samkomur á borð við flokksþing.
Það vekur hins vegar athygli að forusta Ríkisút-
varpsins skuli umgangast flokksþing Framsóknar-
flokksins eins og heitan graut, og hafna því að
sjónvarpa frá þinginu. Þarna var ekki verið að fara
fram á nein sérréttindi, heldur hefði verið jafn
sjálfsagt að senda út frá öðrum sambærilegum
samkomum stjórnmálaflokka. Á síðasta þingi
Framsóknarflokksins var brotið blað í því efni að
sjónvarpa frá því, og mæltist það mjög vel fyrir og
þótti hið áhugaverðasta efni, og sjálfstæðismenn
fyljgdu svo í kjölfarið á landsfundi sínum.
I nútíma fjölmiðlun þykja útsendingar frá lands-
þingum stjórnmálaflokka gott fréttaefni. Forráða-
menn Ríkisútvarpsins ættu að vera minnugir þess
að óhlutdrægni þýðir ekki hlutleysi og stofnunin á
að vera þátttakandi í þjóðlífinu og miðla upplýs-
ingum af pólitískum vettvangi. Þetta er ein aðferð-
in til þess.
Starf og stefnumótun stjórnmálaflokkanna er
mikilvægasta tækið til lýðræðislegrar stjórnsýslu.
Því miður er það svo að fólk, sem leggur krafta sína
af einlægni í störf innan þeirra, nýtur ekki sömu at-
hygli fjölmiðla og flokkaflakkarar, sem virðast
njóta ómældrar athygli ef skipt er um vist af ein-
hverjum ástæðum.
Á fjölmennum flokksþingum mætast straumar
reynslu og nýrra hugmynda, sem er steypt saman í
stefnuskrá. Aðeins þannig er hægt að stjórna í
anda lýðræðis. Aðrar leiðir hafa ekki verið fundnar
upp. Upplausn við minnsta andblástur og sífelld
upphlaup nýrra hreyfinga bæta engu jákvæðu við
stjórnarfarið hérlendis.

Syndakvittun ríkisstjórnar
Það fór líkt og Garri hafði spáð.
Spillingarumræðan hvarf eins og
dögg fyrir sólu um leið og félags-
málarrábherrann heitinn sagði af
sér. Allar syndir núverandi ríkis-
stjórnar voru lagðar á veikar herö-
ar Guðmundar Árna Stefánssonar
áður en að honum var fórnað,
eins og að hann hefði ekki nóg
með sínar eigin.
Reyndar var ekki von aö Guð-
mundur Árni, sem er alinn upp í
verndubu umhverfi kratismans í
Hafnarfirði, hefði roö viö Jóni
Baldvini og Davíö Oddssyni í
klækjum, þegar út á vægðarlausan
blóðvöll landsmálapólitíkurinnar
var komið. Gubmundur Árni er
nú horfinn heim í gamla hópinn
sinn og fer lítinn þessa dagana, en
Viðeyjarfóstbræður halda áfram
að ganga hver utan í annan í pól-
itíkinni, eins og tveir hrútar í rétt-
um á haustdegi. Þeir þola hvor
annan illa, en meta stöðuna svo
að betra sé ab renna ekki saman.
Og Heimir hlær
Það er sem sagt allt við það
sama. Með syndakvittun Gub-
mundar Árna var slegið striki yfir
öll mál hinna ráðherranna, sem
áttu það sammerkt að þar var
beitt pólitískum hnefarétti í þágu
einkavina og flokkshagsmuna.
Jón Baldvin situr enn, þrátt fyrir
mannaráðningar sínar og skan-
dala. Olafur Garðar hefur enn
frjálsar hendur við að eyöileggja
menntakerfið og jafnrétti til
náms, samkvæmt fyrirskipun for-
manns síns. Hrafnsmálið er löngu
gleymt og Heimir Steinsson hlær
síöast og hlær best í sínum fíla-
beinsturni í Efstaleitinu, enda bú-
inn að kyssa vöndinn þaö oft að
hann veit sjálfsagt að best er að
tjá sig ekki nema með hálfkveðn-
um vísum og dularfullum hlátri,
sem enginn skilur nema kannski
Artúr Björgvin, sem fyrrum Þing-
GARRI
vallaklerkur sveik með kossi.
Sighvatur getur, sem heilbrigð-
isráðherra, haldið áfram rólegur
að hygla toppkrötum á Siglufirði
og víðar, þó að hann treysti sér
ekki til að fara eftir sannfæringu
sinni og standa meb sjúkraliöum.
Sighvatur leyfir einum lélegasta
fagráðherranum, Fribriki fjárlaga-
halla Sophussyni, að leika lausum
hala og er vel viö hæfi ab hann
leggist þar á smælingjana, fyrst að
hann komst ekki upp með barna-
skattinn.
Örlæti Davíðs
Bermúdaskálin er gleymd.
Meira ab segja sjálfur forsætisráö-
herrann, Davíð Oddsson, kemst
upp með ab gera eftirlaunasamn-
inga á svipuðum nótum og Guð-
mundur Árni, eftir að hinn síðar-
nefndi dó á krossi fjölmiðlanna til
þess aö allar syndir ríkisstjómar-
innar skyldu fyrirgefnar veröa.
Dæmi úr fréttum gærdagsins er
eftirlaunasamningur við fyrrum
skrifstofustjóra í forsætisráðu-
neytinu, sem fær auk eftirlauna
biðlaun í eitt ár viö starfslok, yfir-
vinnu tvö ár aftur í tímann og 3,7
milljónir til viðbótar. Þessir pen-
ingar eru teknir sem skattar af
launum fólksins í landinu, sem
sér ekki fram úr afborgunum um
mánaöamót.
Skattar hafa hækkað, persónu-
afsláttur lækkab, skuldir ríkisins
aukist, launaumslagið þynnst og
bilið milli hálaunafólks og fá-
tækra aukist. Þessu á Garri og
annar almenningur að taka með
brosi á vör og klappa þegar for-
sætisráðherra, undir lok kjörtíma-
bils, töfrar upp úr hatti sínum
sýnilegan en ekki áþreifanlegan
efnahagsbata.
Efnahagsb.atinn er miklu meiri
heldur en jafnvel bjartsýnustu
menn gerðu ráð fyrir. Gallinn er
bara sá aö hann er ekki til skipt-
anna, hvorki fyrir sjúkraliða né
annað láglaunafólk. Eina raun-
verulega kjarabótin fellur í skaut
þeim mönnum, sem Davíð og
hans jábræöur hafa velþóknun á.
Garri
Vantraust á fjármálaráðherra
Þótt sjúkraliðum sé ekki hlátur í
hug þessa dagana, voru það vib-
brögö þeirra að skella upp úr
þegar fjármálarábherra Iýsti því
yfir á Alþingi að þeir hefðu ekki
dregist aftur úr í launum. Friðrik
Sophusson lét þessi orð falla
þegar hann lýsti því yfir að ekki
yrði samið um kjarabætur
hinna lægst launuöu nema í
heildarkjarasamningum.
Sjúkralibar fylltu þingpalla þeg-
ar umræðan fór fram, og þótti
síst vænkast sinn hagur eftir
kaldranaleg viðbrögð fjármála-
ráðherra.
Það voru fleiri en stjórnarand-
staðan á þingi og sjúkraliðar á
þingpöllum sem blöskraði mál-
flutningur ráðherrans, því einn
stjórnarþingmanna kvað upp úr
um þab að hann styddi ekki
stjórnina í máli þessu og að
Friörik Sophusson væri ekki
sinn ráðherra.
Þetta er ekkert annað en opin-
ber yfirlýsing um vantraust á
fjármálaráðherra og verbur
fróðlegt að fylgjast meb hvemig
því verður fylgt eftir.
Óþolandi ástand
Verkfall sjúkraliða er komin á
það stig að þab verður að leysa
nú þegar. Það er fullkomib dóm-
greindarleysi að halda að hægt
sé að draga málið á langinn og
bíöa eftir einhverjum heildar-
kjarasamningum milli Vinnu-
veitendasambands og Alþýðu-
sambands. Hvorug samtökin
eru aðilar að samningum við
sjúkraliða og ber ekki að blanda
þeim inn í deilurnar. Málið er í
höndum samninganefnda
Sjúkraliðafélagsins og ríkisins
og þeim ber að leysa það, en
vísa ekki til óviðkomandi sam-
taka sem hafa hvorki umboö né
vald til að hafa bein afskipti af
verkfallinu eða lausn þess.
Ástandib á sjúkrahúsum og
öbrum heilbrigöisstofnunum
þar sem sjúkraliöar starfa, er
orðið óþolandi og fer versnandi
með hverjum deginum sem
Á víbavangi
verkfallið stendur yfir. Ríkis-
valdiö ber ábyrgð á hvernig
komiö er með því aö viöur-
kenna ekki sjálfsagðan rétt
sjúkraliða til að ná fram ein-
hverjum kjarabótum.
Fyrirsláttur eins og sá að kröf-
ur sjúkraliða séu svo óljósar að
ekki sé hægt að ræða þær eba
semja, er út í hött. Finnur Ing-
ólfsson vék aö þessu atriði í um-
ræðunum á Alþingi um verkfall-
ið í fyrradag og sagbi að með því
einu að fylgjast með rökum
sjúkraliða í fjölmiðlum væri
hægt að skilja kröfur þeirra fylli-
lega.
Margt kemur undarlega fyrir
sjónir varðandi þessa deilu, svo
sem það að verkfallið nær ein-
göngu til sjúkraliða á heilbrigð-
isstofnunum í Reykjavík. Ann-
ars stabar er stéttin betur laun-
uð og virðast sjúkrahúsin þar
allvel starfhæf fyrir því.
Slæleg frammistaða
Að viðunandi lausn á málum
sjúkraliða í Reykjavík muni
kollvarpa fjárhagsáætlunum
heilbrigbiskerfisins eru rök sem
ekki ná nokkurri átt. Ef litið er á
launamismuninn innan kerfis-
ins, er auðvelt að reikna út að
þab eru aðrir en þeir sem lægstu
launin þiggja, sem setja fjárhag-
inn úr skorðum.
Þegar svo er komið ab jafnvel
þingmaður Sjálfstæðisflokksins
lýsir yfir vantrausti á fjármála-
ráðherra fyrir slælega og óafsak-
anlega framgöngu í að leysa
mál, sem ráða verður fram úr nú
þegar, ætti ráðherrann aö sjá
sóma sinn í að semja við lág-
launastétt sjúkraliða þegar í
stað, áður en enn verra hlýst af
þrjóskunni.
Verkfall sjúkraliða er þegar
orðið of dýrt og veldur sívax-
andi óþægindum og þjáningum
þeirra sem það bitnar harðast á.
Lausn verkfallsins þolir enga
bið og það er óhugsandi ab láta
það dankast mánuðum saman í
biðstöbu vegna óvissra heildar-
kjarasamninga allt annarra ab-
ila en þeirra sem nú deila.
Málib er í höndum fjármála-
ráöherra, sem ekki hefur lengur
traust eigin flokksmanna hvab
þá annarra.
OÓ
Lánasýsla
í Á víðavangi í gær var fjallab lítil-
lega um auglýsingar, sem settar
eru í sjónvarpiö til að örva sölu á
áskriftum ríkisskuldabréfa. Þeir,
sem falbjóða bréfin, álíta að nær-
göngular ástarlífslýsingar séu
einkar vel til þess fallnar að safna
áskrifendum að spariskírteinum
ríkissjóös.
Sagt var aö fjármálaráðuneytiö
og Seðlabankinn auglýstu bréfin
en ekki Seðlabanki
með svona áhrifamiklum hætti.
En Seðlabankinn rekur af sér
slyðruoröib og segist hvergi koma
nærri auglýsingagerð eða kynn-
ingu á bréfum þessum.
Það eru fjármálaráðuneytið og
Lánasýsla ríkisins sem eiga heið-
urinn af smokka- og uppáferða-
sýningunni, sem sjónvarpið dreif-
ir án atbeina Seblabanka íslands.