Lesbók Morgunblaðsins - 02.09.2006, Síða 15

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 2. SEPTEMBER 2006 15
SUMARSÝNING Listasafns Reykjavíkur á
Kjarvalsstöðum er einstaklega létt og leikandi
að þessu sinni enda hefur sýningarstjórnin
tekið þá ákvörðun að hvíla allar pælingar um
listsögulega þróun og samhengi verka við
ákveðin tímabil og einbeitt sér að fagurfræð-
inni. Áhersla hefur verið lögð á samhljóm verk-
anna í sölum safnsins og sýnd eru verk „sem
áhorfandinn getur notið á forsendum fegurðar
og tilfinninga“, segir í texta sýningarinnar, og
óhætt er að segja að vel hafi tekist til við að
skapa þessar forsendur. Í austursalnum hefur
verið sköpuð „saloon“-stemming sem er um-
gjörð um verk gömlu meistaranna. Áhorfand-
inn gengur inn í hálfmyrkvaðan salinn þar sem
landslagsmálverk og kyrralífsmyndir í þung-
um gylltum römmum eru lýst upp með ljós-
kösturum. Bakgrunnur verkanna er á köflum í
sterkum litum, rauðum, bláum og gráum, sem
gerir það að verkum að upphafning verkanna
verður enn meiri. Það virðist vera þversögn en
í þessu ljósi, þar sem málverkin hlutgerast sem
dýrmætir borgaralegir listmunir, verður
áherslan um leið á sjálft myndefnið, landslag
og önnur mótíf áberandi. Málaratæknin, pens-
ildrættir og sköfuför leika aukahlutverk þar
sem athyglin beinist að hinni sjaldséðu fegurð
verkanna sem birtist í þessu ljósi, og minnir
það um margt á ljósaskiptin í náttúrunni sem
valda því að allir litir verða dýpri, fyllri og dul-
úðlegri. Flest verkin í þessum sal eru eftir
Kjarval og má segja að dökkgrár og ljósgrár
bakgrunnur henti þeim ákaflega vel hvort
heldur sem um er að ræða mosa- og hraun-
myndir eða blúndugardínur í glugga. Sama er
að segja um dökkbláan bakgrunn við verk Jóns
Stefánssonar sem magnar upp hinn sérstæða
bláa lit í fjallamyndum hans. Verkin glitra og
glansa, fjallamjólkin verður enn hvítari, Eyja-
fjallajökull Ásgríms Jónssonar er eins og fjólu-
bleikur gimsteinn og stemmingin óviðjafn-
anleg. Í Vestursal má sjá verk yngri
listamanna í hefðbundinni birtu nútímasýning-
arsala. Þar hefur einnig tekist vel upp við val
verka, fagurfræðilegt samhengi þeirra og upp-
hengi einkennast af næmri smekkvísi og létt-
leika. Hugmyndafræðilegt verk Kristjáns
Guðmundssonar og afstrakt málverk Gunnars
Kvaran fara vel saman og gætu allt eins verið
verk úr sömu listastefnu. Málverkin leika
stærsta hlutverkið á sýningunni en þrívíð verk
á borð við verk Hreins Friðfinnssonar, Ljós
skugga og ryks, ásamt sérstæðu pappamassa-
verki Svövu Björnsdóttur, njóta sín vel innan
um. Á göngum eru tveir skúlptúrar ásamt mik-
ið sýndu verki Finns Arnars, sem sam-
anstendur af þríhjólum sem börn hafa aðgang
að. Hér er léttleikinn kannski fullmikill og ekki
laust við að manni finnist langveggurinn óþarf-
lega vannýttur. Hins vegar er rúsínan í pylsu-
enda þessarar sýningar óvenjulegt og sérstakt
verkefni í hinum litla Norðursal hússins, sem
ber yfirskriftina Skoðum myndlist og er ætlað
börnum. Bók með sama titli liggur á gólfi á
litlum mottum þar sem börn geta sest niður, en
listaverkum úr eigu safnsins hefur verið komið
fyrir í rýminu, á gólfinu eða á veggjum í augn-
hæð barnanna. Þar sem salurinn gæti við
fyrstu sýn virkað eins og hefðbundið leik-
herbergi sem komið er upp fyrir börn á op-
inberum stað þá bregður manni auðveldlega
við þegar í ljós kemur að það eru ekki kubbar
sem liggja á gólfinu heldur frægt verk Katr-
ínar Sigurðardóttur, Green Grass of Home,
sem inniheldur ferðamódel af görðum í sér-
stakri tösku. Hér má segja að virðing og fullt
traust sé borið til barnanna og leiðsögumanna
þeirra og starfsmanna safnsins. Sýningin er
ákaflega vel heppnuð og til þess fallin að gleðja
gesti safnsins, jafnvel endurnýja áhuga á
myndlist, gamalli jafnt sem nýrri.
Morgunblaðið/Sverrir
Sumarsýningin „Þar hefur einnig tekist vel upp við val verka, fagurfræðilegt samhengi þeirra og upphengi einkennast af næmri smekkvísi og
léttleika,“ segir Þóra Þórisdóttir um sumarsýninguna á Kjarvalsstöðum. Sýningunni lýkur 17. september.
Fegurð og samræmi
MYNDLIST
Kjarvalsstaðir
Sýningin stendur til 17. september
Opið alla daga kl. 10–17
Sumarsýning – Úr safneign
Listasafns Reykjavíkur
Þóra Þórisdóttir
Gláparinn
Eplin hans Adams (Adams Æbler) er ein-
staklega vel gerð og áhrifamikil dönsk bíó-
mynd, gerð 2005 af leikstjóranum Anders
Thomas Jensen. Myndin er í senn einföld og
margbrotin dæmisaga um baráttu góðs og
ills með bíblíulegum tilvísunum ma. í Jobs-
bók. Sveitapresturinn Ivan tekur að sér að
endurhæfa unga afbrotamenn og snúa þeim
frá villu síns vegar. Hann trúir á hið góða í
manninum, lætur allt yfir sig ganga og er í
algjörri afneitun gagnvart því sem úrskeiðis
hefur farið í hans eigin lífi. Ungur, ofbeld-
ishneigður nýnasisti, Adam, kemur til hans í
sveitina í meðferð. Presturinn hvetur Adam
til að setja sér markmið til að keppa að og í
hálfkæringi velur Adam það einfaldasta sem
honum kemur í hug: að baka eplaköku úr
eplunum, sem vaxa á stóra eplatrénu á
prestssetrinu – þegar þau hafa náð fullum
þroska. En einföldustu markmið reynast
flókin.
Bráðfyndin mynd, sem býr yfir heilmikilli
dýpt og býður upp á skemmtilegar vanga-
veltur. Hvað gerist þegar manneskjan er
svipt blekkingarvefnum, sem hún hefur vafið
sig í (líkt og Ibsen leikur sér með í Villiönd-
inni). Fallegt töfraraunsæi í efnistökum, sem
gengur oft glannalega á allan trúverðugleika,
stílhrein myndataka, áhrifamikil tónlist og af-
bragðsgóður leikur: Ulrich Thomsen, Mads
Mikkelsen og Nicolas Bro. Flott verk!
Myndin er komin út á DVD hjá M&M Pro-
ductions, Nordisk Film, 90 mín.
Stefán Baldursson
Morgunblaðið/Golli
Stefán Baldursson „Bráðfyndin mynd, sem býr yfir heilmikilli dýpt og býður upp á skemmti-
legar vangaveltur,“ segir Stefán um dönsku kvikmyndina Epli Adams.
Hlustarinn
Ég er ekki „alæta“ á tónlist heldur „valæta“ –
þurfi að líkja tónlistarnautn við át. Síðast
keypti ég Modern Times með Bob Dylan og á
eftir að átta mig á henni. Þetta er ekki sú besta
síðan Blood on the tracks – það held ég hafi
verið Oh Mercy en eins og undanfarið skiptast
á illskeyttir búggar og krúnaðar ballöður.
Hann er eins í öllum lögum en aldrei samur.
Eða samur og aldrei eins. Þetta eru oft tví-
hendur laustengdar með viðlögum og geyma
fimmaurabrandara, húsganga og djúpa speki í
einum graut. Allar setningar hafa orðið „ég“ í
þeim en „ég“-arnir eru hundrað. Hér er Barra-
bas á krossinum, elskhuginn undir glugganum,
trúbadorinn og presturinn; sumt hljómar eins
og „þessi erfiði á númer ellefu“ og ekki ljóst
hvort hann er að tjútta með göngugrindinni
eða skekja hana ógnandi; sumt hljómar eins og
Donald Rumsfeld á fylleríi, krunkandi um að
hefndin sé sín – og sumt hljómar eins og 20.
öldin í andarslitrunum.
Guðmundur Andri Thorsson
rithöfundur
Morgunblaðið/Ásdís
Guðmundur Andri Honum finnst ný plata Dylans, Modern Times, ekki sú besta síðan Blood on
the tracks en eins og undanfarið skiptist á illskeyttir búggar og krúnaðar ballöður.