Lesbók Morgunblaðsins - 07.10.2006, Blaðsíða 15

Aldarfarslýsing Grafíksýningin felur í sér gott tækifæri til að rifja upp kynnin við listamanninn og fylgjast með framvindu verka hans – en hún gefur til-
efni til vangaveltna um áform listamannsins og hugsanlega innbyggða gagnrýni í aldarfarslýsingum hans.
KVENOFURHETJUR, Andrés
Önd, stúlkan með perlueyrnulokk-
inn, Maó og myndbrot úr verkum
Picassos eru meðal þess sem nú
má sjá í Hafnarhúsinu á sýningu
nýlegra grafíkverka eftir hinn
kunna listamann Guðmund Guð-
mundsson – Erró. Sýningin er lið-
ur í vel til fundinni og árlegri við-
leitni safnsins að varpa ljósi á
afmarkaða þætti í listsköpun Er-
rós. Umrædd verk hafa bæst við
safneign Listasafns Reykjavíkur
sem listamaðurinn ánafnaði borg-
inni 1989. Í aðliggjandi sýningarsal
má einnig sjá málverk frá ýmsum
tímum úr Errósafninu.
Á grafíksýningunni eru mörg ný
verk þar sem birtast kunnugleg
stef úr eldri verkum, bæði hvað
varðar myndefni og úrvinnslu.
Erró leitar fanga í myndheimi nú-
tímans: sækir í hasarmyndablöð og
aðrar myndasögur, kínverskar
áróðursmyndir, módernísk mál-
verk og ímyndir kvikmynda- og
poppheimsins. Í verkunum blandar
hann saman ýmsum táknmyndum
dægurmenningarinnar og ólíkum
myndrænum stílbrögðum þannig
að úr verður nýtt og óvænt sam-
hengi – sem oft á tíðum er gagn-
rýnið og jafnvel ádeilukennt.
Myndheimur Errós einkennist af
mikilli frásagnargleði en frásögnin
endurómar nútímann; hún er
brotakennd, hröð og einkennist af
ofgnótt og sjónrænum sprengi-
krafti.
Verkin sem nú eru til sýnis eru
gjarnan í formi myndraða, ýmist
silkiþrykk eða steinþrykk. Segja
mætti að hetjur af ýmsu tagi séu
þar í aðalhlutverki: söguhetjur sem
við þekkjum úr afþreyingarmenn-
ingunni, sem sumar hverjar eru
hvunndagshetjur á borð við Andr-
és Önd, og hetjur hvíta tjaldsins
eða dægurtónlistarinnar líkt og
Marilyn Monroe og Elvis Presley.
Í bland við þær sjást kínverskar
alþýðuhetjur eða upphafnir póli-
tískir leiðtogar og „ofurmenni“
listasögunnar – flestir karlkyns – í
skírskotunum til verka Picassos,
Matisse og Van Gogh. Í einni
myndröðinni má sjá mikilmenni
sem tengjast sögu frönsku borg-
arinnar Lille þar sem Erró var
fenginn til að gera veggskreytingu
í ráðhúsinu.
Erró fjallar þannig öðrum þræði
um hetjudýrkun og nær hámarki í
myndröðum þar sem blasa við aug-
um kvenofurhetjur myndasagn-
anna. Áherslan á vígalega has-
arkroppa jaðrar við blæti og
endurspeglar útlitsdýrkun samtím-
ans. Hetjur Errós reynast, þegar
betur er að gáð, einkum vera
„nöfn“ og ímyndir sem „selja“ í
markaðsvæddum heimi. Gott dæmi
um það eru nýjar myndaseríur frá
2005 þar sem hann teflir annars
vegar saman dúkkum og þekktum
andlitum afþreyingariðnaðarins og
hins vegar leikföngum og fígúrum
úr málverkum Picassos og Fernd-
inands Lègers.
Eitt andlitið/leikfangið á mynd-
unum er „stúlkan með perlueyrna-
lokkinn“ en nýlega var gerð kvik-
mynd eftir samnefndri skáldsögu
sem byggð er á meistaraverki hol-
lenska 17. aldar listmálarans Jans
Vermeers. Andlit stúlkunnar gekk
því í endurnýjun lífdaga utan á
metsölubókarkápum og skömmu
síðar í ásjónu ungrar kvikmynda-
stjörnu. Dulúð þessarar hljóðlátu
myndar hefur nú verið nýtt út í
æsar með markaðsgildið að leið-
arljósi. Andlit óþekktrar 17. aldar
vinnustúlku er orðið að þekktri og
þvældri táknmynd í afþreying-
armenningu samtímans og er sem
slík jafnframt hluti af þeim brunni
sem Erró eys af í myndgerð sinni.
Grafíksýningin felur í sér gott
tækifæri til að rifja upp kynnin við
listamanninn og fylgjast með fram-
vindu verka hans – en hún gefur
tilefni til vangaveltna um áform
listamannsins og hugsanlega inn-
byggða gagnrýni í aldarfarslýs-
ingum hans.
Söguhetjur nútímans
Morgunblaðið/Ásdís Ásgeirsdóttir
Anna Jóa
Listasafn Reykjavíkur –
Hafnarhús
Til 7. janúar 2007
Opið alla daga kl. 10–17.
Erró – Grafík
MYNDLIST
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. OKTÓBER 2006 15
Morgunblaðið/Kristinn
Bragi Ólafsson Sú bók sem hins vegar var á borðinu á því augnabliki sem Lesbókin hafði
samband við mig var Revelations, yfirlitsbók um bandaríska ljósmyndarann Diane Arbus.
Lesarinn
Smásögur hinnar bandarísku Shirley Jack-son eru góðar. Síðustu mánuði hef ég þó
varla lesið eina heila bók, allra síst skáldsögur,
því ég hef verið týndur í minni eigin sögu, og
mest verið að ræna héðan og þaðan einhverju
smálegu úr alls kyns bókum og blöðum, og
bíómyndum, enda fjallar bókin sem ég var að
skrifa að miklu leyti um þjófnað. En eftir
nokkra daga, þegar ég hef ekki lengur leyfi til
að skipta mér af próförkinni, ætla ég að lesa
tvær glænýjar bækur sem mér voru að berast:
Ógæfusama konan eftir Richard Brautigan í
þýðingu Gyrðis Elíassonar, og Mírgorod,
fimm sögur eftir Gogol frá Hávallaútgáfunni.
Það verður gaman, ég veit það. Sú bók sem
hins vegar var á borðinu á því augnabliki sem
Lesbókin hafði samband við mig var Revela-
tions, yfirlitsbók um bandaríska ljósmynd-
arann Diane Arbus sem ég eignaðist á síðasta
ári. Myndir Diane eru dásamlegur skáld-
skapur sem nýtist manni á svipaðan hátt og
fínasta ljóðlist, eins og margir titlarnir á
myndunum eru dæmi um: Dominatrix em-
bracing her client, Two ladies at the automat,
Blind couple in their bedroom, A Jewish giant
at home with his parents in the Bronx. Á sama
hátt og Fellini safnaði ljósmyndum af andlit-
um til að fletta í gegnum þegar hann vantaði
hugmyndir er mjög gott að nota myndir Diane
Arbus – líka þegar manni líður grunsamlega
vel og þarf að kæla sig niður.
Bragi Ólafsson rithöfundur.
Grúskarinn
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
Það var einu sinni sögufróð kona, sem kunni lagið á litlum stelpum sem voru stöðugt að rellaum nýjar og nýjar sögur. En hvaðan hún hafði ósvífnu lausnarsöguna sem hér fer á eftir
veit ég ekki, kannski vitið þið það?:
Á ég að segja þér sögu,
af kerlingunni rögu?
Hún skvetti rennandi blautri hlandþvögu
á alla krakka sem báðu hana að segja sér sögu.