Morgunblaðið - 20.12.2006, Blaðsíða 25

menntun
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 20. DESEMBER 2006 25
Morgunblaðið/RAX
Lifandi mál Kjalar, Guðrún, Sölvi, Martin og Hekla. Barnastarfið í Hafnarfirði tekur að sér kennarahlutverkið.
Eftir Þuríði Magnúsínu Björnsdóttur
thuridur@mbl.is
Þýskunámskeið Hollvina-félags Þýska bókasafnsinsfyrir 6–13 ára börn standanú til boða í Bókasafni
Hafnarfjarðar. Hollvinafélagið samdi
í vor við Hafnarfjarðarbæ um að hýsa
safnið í kjölfar þess að starfsemi
Goethe-stofnunarinnar var hætt.
Einstaklingar þrýstu á um að halda
starfinu áfram og nutu þar liðstyrks
Oddnýjar G. Sverrisdóttur, formanns
Hollvinafélagsins. Rík þörf er á nám-
skeiðunum því töluverður fjöldi fólks
með þýskan bakgrunn er búsettur
hér á landi.
Í fallegu húsi í vesturbæ Kópavogs
býr fimm manna fjölskylda sem tekur
þessum námskeiðum fagnandi. Þjóð-
verjinn Martin Kollmar og Íslending-
urinn Guðrún Árnadóttir eiga börnin
Kjalar, sjö ára, Heklu, fjögurra ára,
og Sölva, eins árs. Kjalar og Hekla
sækja námskeiðin í Hafnarfirði og
eru glöð yfir að geta hitt jafnaldra
sína, talað þýskuna og jafnvel farið í
leiki „upp á þýsku“. Þau eru ánægð
með kennarann sinn, Katharinu
Knoche. „Ein stelpa í hópnum heitir
alveg eins og hún …“ segir Hekla og
Kjalar botnar setninguna: „…og við
köllum hana Katharinu litlu.“ „Kat-
harina klein und Katharina gross,“
segir Hekla dreymin á svip. Þýsku
„errin“ eru kröftug en um leið ósköp
sæt í eyrum blaðamanns. Þessi unga
stúlka skiptir auðveldlega á milli
móðurmálanna.
Fjölskyldan flutti til Íslands fyrir
rúmu ári frá Freiburg í Þýskalandi
og að sögn Martins býr þar fullt af Ís-
lendingum. „Oft sá maður að hálf-
íslensk börn töluðu ekki íslensku en
skildu allt, mér fannst þetta svo fá-
ránlegt því þegar þau koma heim til
Íslands geta þau ekki talað við ömmu
og afa.“ Martin talar mjög góða ís-
lensku en síðastliðin 10–12 ár hefur
hann komið hingað í sumarfrí og segir
auk þess börnin og Guðrúnu góða
kennara. Hann líkt og Guðrún talar
eingöngu móðurmál sitt við börnin.
Kjalar er jafnvígur á bæði tungumál
en Hekla fór ekki í leikskóla úti og
kann meira í íslensku.
Að tala tvö tungumál er vinna
Þau hjónin telja að það þurfi virki-
lega að hafa fyrir því ef maður vilji að
börn tali tvö tungumál þannig að vel
sé. „Það er ekki nóg að fara einu sinni
í viku á námskeið og segja: Nú læra
börnin mín þýsku! Það þarf að sinna
því á margvíslegan hátt,“ segir Martin
og þau Guðrún segja barnastarfið í
Hafnarfirði taka að sér kennsluna,
þau séu ekki í hlutverki kennara því
þá væri móðurmálið ekki lengur sjálf-
sagt fyrir börnunum.
Kársnesskóli í Kópavogi kom einnig
vel til móts við Kjalar í fyrsta bekkn-
um. „Honum var strax boðinn stuðn-
ingur í íslenskunni en það voru fimm
eða sex tvítyngd börn í bekknum af
20. Mér finnst mjög mikilvægt við
framtak bókasafnsins að þau hitta
þýsk börn og eru í umhverfi þar sem
þýskan er lifandi mál. Hér heima er
þetta meira sjálfsagður hlutur og þau
kannski gera sér ekki grein fyrir að
það sé einhver munur á málunum. Það
skiptir ofsalegu máli að eiga leikfélaga
sem talar tungumálið,“ segir Guðrún.
Kjalar og Hekla hafa það á hreinu
hvað skilur að löndin þeirra tvö,
Þýskaland og Ísland. „Á sumrin er
heitara í Þýskalandi en á Íslandi,“
segir Kjalar og Hekla útskýrir það
nánar: „Já, þar fær maður að vera á
tásunum.“ Systkinin segja veðrið gott
úti en fullmikið sé af geitungum.
Martin viðurkennir að hafa verið
svolítið stressaður áður en þau fluttu
hingað. „Ég er svolítið svartsýnn eins
og Þjóðverjum er tamt en það hefur
allt gengið eins og í sögu. Það kom
mér svolítið á óvart hvað mér finnst
lítið mál að veðrið sé ekki eins gott og
maturinn miklu dýrari. Það kemur
svo mikið í staðinn sem er neikvætt
og erfitt úti, eins og atvinnuleysi, og
margt svo þungt í vöfum en hér redd-
ast allt einhvern veginn, mér finnst
það frábært! Það er mikil jákvæðni í
fólkinu,“ lýsir Martin þjóðarsálinni.
Að hans mati mætti samfélag þýsks
fólks hér á landi vera öflugra. „Það er
svo skrítið að ég var aldrei mikill
Þjóðverji í Þýskalandi. Þjóðarstoltið
er heldur ekki sterkt vegna atburð-
anna fyrir rúmri hálfri öld. En núna
segi ég: Ég er Þjóðverji, takk!“
Guðrún bjó í þrettán ár í Þýska-
landi. „Eftir að ég eignaðist börnin
var ég heimavinnandi og við vorum
mjög dugleg að tala bæði tungumálin.
Svo fann ég hjá Kjalari hve áhrif
þýskunnar urðu alltaf sterkari en ég
lagði mikið upp úr að lesa íslenskar
bækur og hlusta á íslenska barna-
tónlist.“ Martin segir barnaefnið líka
hafa nýst sér vel.
Fjölskyldan heldur því alveg opnu
hvort hún fer aftur til Þýskalands,
lykilatriðið sé að vera með hugann
allan við ákveðinn stað; vera heima.
Hjónin luma líka á leyndarmálinu um
hvernig hægt er að öðlast mikla færni
í nýju tungumáli: „Þetta er bara ástin
sem gerir þetta. Ef Guðrún væri bara
einhver kona þá myndi ég ekki nenna
að læra íslensku,“ upplýsir Martin.
Ómurinn af Lilla klifurmús berst
ofan af lofti þegar blaðamaður kveður
fjölskylduna. Skyldi hann tala þýsku
jafnt sem íslensku?
Leikur og ást
handa tungumáli
Jólastólar fyrir stelpur og stráka
„Þér eruð salt jarðar“
Ekkert heimili má verða saltlaust:
Gefðu gjafabréf frá Saltfélaginu
Postulínið frá Prag:
Klukka eða sparibaukur
í kostulegan smápakka
Bækur úr öllum hugsanlegum áttum
til að setja í hillur af handahófi
Stólajól fyrir stórt fólk:
Allt í plasti – Eames plaststóll