Morgunblaðið - 23.12.2006, Blaðsíða 10

10 LAUGARDAGUR 23. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Örlyg Stein Sigurjónsson
orsi@mbl.is
FLUTNINGASKIPIÐ Wil-
son Muuga stefndi beinlínis
til lands fyrir miklu vélarafli
án þess að áhöfnina grunaði
að stefnan var röng fyrr en
allt of seint. Á allt að 13,4 sjó-
mílna hraða og fljúgandi lensi
æddi skipið í átt að fjöru
sunnan Sandgerðis og stöðv-
aðist á grynningum þar sem
það hefur setið síðan.
Í sjóprófum fyrir Héraðs-
dómi Reykjaness í gær kom í
ljós að ekki aðeins sjálfstýr-
ingin bilaði heldur einnig svo-
nefndur gírókompás, sem gaf
til kynna að stefnan var nán-
ast í hásuður eins og til var
ætlast, þótt skipið hefði hrak-
ist af leið vegna hliðarvinds á
stjórnborða og stefndi upp í
land. Um samskipti skipsins
við Triton sagði hinn 43 ára
gamli skipstjóri Valeri
Semjakov, að áhöfnin hefði að
beiðni Tritons gert klárt fyrir
uppgöngu varðskipsliða sem
sendir voru á gúmbátnum.
Áhöfnin hefði sagt Triton-
mönnum að illmögulegt væri
að komast um borð í síversn-
andi öldugangi. „Eftir þessi
samskipti var ég ekki látinn
vita að bátur yrði sendur og
hafði engar upplýsingar um það,“
sagði Semjakov í skýrslu sinni. „Við
gátum einvörðungu skoðað það sem
var í kringum okkur. Eftir 20–30
mínútur sáum við gúmbát á bak-
stefni en óljóst var með fjölda báts-
manna. Hvort þeir voru sex eða sjö
vissi ég ekki en báturinn fór í ákveð-
inni fjarlægð frá skipinu, fram fyrir
það og sneri síðan við. Við fylgdumst
með en vorum ekki í sambandi við
mennina og síðan hvarf báturinn út í
myrkrið.“ Semjakov gat þess einnig
að radarskjár á skipi sínu hefði ekki
sýnt neitt sem minnti á gúmbátinn.
Wilson Muuga lagði eins og kunn-
ugt er af stað frá Grundartanga um
kl. hálfeitt eftir miðnætti aðfaranótt
þriðjudags. Siglt var vestur fyrir
Garðskaga og síðan suður með
strönd í átt að Reykjanestá.
Skömmu eftir að skipið lagði Garð-
skagann að baki hraktist það af leið
án þess að gírókompásinn sýndi
nokkuð óeðlilegt, því stefnan var
áfram rúmar 177 gráður þótt skipið
sjálft hefði tekið stefnu skarpt á bak-
borða og stefndi að landi. Upplýst
var í rannsóknarréttarhaldinu í gær,
að gírókompásinn hefði verið bilaður
fyrr í þessum mánuði og gengist
undir viðgerð í Englandi 6. desem-
ber. Bilunin fólst í því að kompásinn
gegndi ekki því hlutverki að sýna ná-
kvæma stefnu skipsins og var á róli.
Semjakov skipstjóri var í káetu
rétt áður en skipið rakst í botninn en
í hans stað í brúnni við stjórnvölinn
var yfirstýrimaður sem tekið hafði
við vaktinni kl. 3 af 2. stýrimanni.
„Klukkan fimm mínútur yfir fjögur
var ég í káetu og heyrði hringingu,“
sagði Semjakov. „Ég klæddi mig og
fór fram. Strax og þangað kom
heyrði ég sterk högg í skipinu og
hljóp þá eins hratt og ég gat upp á
dekk. Þegar þangað kom gaf ég fyr-
irmæli um staðsetningu skipsins. Við
vorum strandaðir og ég lýsti yfir
neyðarástandi. Klukkan tuttugu og
tvær mínútur yfir fjögur var hringt í
íslensk yfirvöld og slysið tilkynnt og
stöðunni lýst,“ sagði hann en tók
fram að ekkert hefði stefnt skipi eða
áhöfn í hættu. Seinna var tilkynnt
um sjó í vélarrúmi og gangsettu
skipverjar þá dælur sem höfðu und-
an lekanum. Rafmagn var á skipinu
og því gátu skipverjar unnið með
eðlilegum hætti. Semjakov sagðist
hafa verið í sambandi við strand-
gæsluna [Landhelgisgæsluna] og
tók fram að það hefði verið tvíhliða
samband með því að bæði hefði hann
hringt í hana og öfugt. Mörg símtöl
fóru þannig fram, sagði Semjakov
sem hafði skýrt frá ástandinu um
borð. Klukkan 5 um morguninn var
komið háflóð og var þá skipið stöðugt
á sínum stað og engin hætta á ferð.
Sjór tók nú að lækka í vélarrúminu
þegar fjara tók undan því og skorð-
aðist það enn frekar, þótt hins vegar
væru háar öldur og rok sem herjuðu
á skrokkinn. Um klukkan 9 bauð
strandgæslan upp á að fjarlægja ein-
hverja af skipinu og hafinn var und-
irbúningur þess, þótt Semjakov tæki
fram að ekki væri tímapressa á
mannskapnum. Um kl. 12.40 var
ákveðið að yfirgefa skipið en þá þeg-
ar var búið að flytja lögreglumann og
starfsmann Gæslunnar um borð.
Um þátt varðskipsins Triton sagði
Semjakov að kl. 5 um morguninn
hefði Gæslan sagt Wilson að Triton
væri á leiðinni. „Ég komst í samband
við Triton og lét þá vita um ástandið.
Ennfremur tilkynnti ég um vatn í
vélarrúmi en dælurnar hefðu undan
og engin hætta væri á ferð. Um kl. 6
tilkynnti Triton að bátur væri á leið-
inni til að meta ástandið um borð. Á
dekkinu voru skipverjar hafðir í við-
bragðsstöðu til að taka móti gúm-
bátsmönnum,“ sagði Semjakov.
Hefði sýnt meiri árvekni
Yfirstýrimaðurinn Evgení Javke-
nenko sagðist ekki hafa vitað um
fyrrnefnda viðgerð á gírókompásn-
um en að vitaskuld hefði hann sýnt
meiri árvekni ef hann hefði vitað að
kompásinn hefði áður verið bilaður.
Hann sagði að allt hefði verið í
góðu lagi, þótt þá þegar, eins og upp-
lýst var, hefði skipið verið á kol-
rangri stefnu upp að landi. „Ég sá að
gírókompásinn gaf rétta stefnu.
Hins vegar sá ég með eigin augum að
skipið hafði beygt. Fyrsta sem mér
datt í hug var að stýrisbúnaðurinn
væri í ólagi og fór að beygja til hægri
til að komast frá ströndinni. Búnað-
urinn hlýddi ekki. Þá skipti ég um
[stýris]dælu og reyndi aftur. Þegar
ég áttaði mig á að stýrisbúnaðurinn
virkaði ekki, skipti ég yfir á hand-
stýringu og snéri skipinu skarpt til
hægri og kallaði á skipstjórann. Ég
fann fyrir höggum og varð ljóst að
skipið stefndi í strand.“
„Sá með eigin
augum að skipið
hafði beygt“
GÍRÓKOMPÁSAR eru frekar smágerð
siglingatæki sem stjórna sjálfstýringu
skipa og sýna alltaf réttar áttir og eru frá-
brugðnir seguláttavitum að því leyti að
hinir síðarnefndu benda í segulnorður en
gírókompásar eru alltaf réttvísandi og
þarf því ekki að reikna með misvísun.
Stjórna stýringu
MINNINGARATHÖFN um Jan Nordskov Larsen, fór
fram í gær um borð í eftirlitsskipinu Trito í Reykja-
víkurhöfn. Þeir sjö sjóliðar sem voru með Larsen á
gúmmíbát Tritons sem hvolfdi á strandstað á þriðju-
dag, báru kistuna að athöfn lokinni, en hún var flutt til
Danmerkur með flugvél á vegum danska hersins.
Morgunblaðið/Kristinn
Danska sjóliðans minnst við athöfn
Eftir Elvu Björk Sverrisdóttur
elva@mbl.is
RANNSÓKNARMENN á vegum
danska sjóhersins komu hingað til
lands í vikunni vegna láts Jans Nor-
dskovs Larsens, danska sjóliðans
sem fórst á strandstað flutninga-
skipsins Wilson Muuga rétt við
Sandgerði á þriðjudagsmorgun.
Maðurinn var í áhöfn danska varð-
skipsins Triton en hann lést þegar
gúmmíbáti sem sendur hafði verið
frá skipinu að flutningaskipinu,
hvolfdi. Larsen var einn átta sjóliða
sem voru um borð í gúmmíbátnum,
en félagar Larsens héldu honum
uppi í sjónum uns þeir örmögnuðust
og gátu ekki meira.
Tommy Jeziorski, talsmaður
danska sjóhersins í flotastöðinni í
Frederikshavn, segir að rannsókn-
armennirnir hafi farið um borð í Wil-
son Muuga og tekið skýrslur af skip-
verjum. Hann segir að danski
sjóherinn líti á atvikið sem slys og
telji ekki að rangar ákvarðanir hafi
orðið til þess að Larsen fórst.
Ekki líklegt að
ákæra verði gefin út
Síðar verði metið hvort rannsókn-
arnefnd sjóslysa í Danmörku hefji
sjópróf vegna slyssins.
Jeziorski segist ekki telja líklegt
að ákæra verði gefin út vegna slyss-
ins. Rannsóknarnefndin rannsaki or-
sakir slyssins en frekari ákvarðanir
um hvað verði aðhafst verði senni-
lega ekki teknar fyrr en eftir jól.
Danski sjóherinn lítur á
dauða sjóliðans sem slys
Í HNOTSKURN
» Flutningaskipið WilsonMuuga strandaði skammt
frá Sandgerði á þriðjudags-
morgun.
» Danska eftirlitsskipiðTriton var næst Wilson
Muuga þegar neyðarkall barst
» Einn sjóliði fórst eftir aðgúmmíbáti Tritons
hvolfdi.
» Minningarathöfn um sjó-liðann fór fram um borð í
Triton í gær en að henni
lokinni flutti vél frá danska
hernum lík hans til Danmerk-
ur.