Lesbók Morgunblaðsins - 03.11.2007, Blaðsíða 5

sú að ’73 eða ’74 var gefið út lista-
mannatímarit í Hollandi sem hét
Fandangos, það var kólumbískur
listamaður sem stóð að því. Ég var
einu sinni eða tvisvar með eitthvað
í þessu tímariti og eitt sinn útbjó
ég litla auglýsingu um að ég safn-
aði persónulegum leyndarmálum og
bað fólk um að senda þau á ákveðið
heimilisfang. Ég fékk nú engin
leyndarmál þá. En verkið á upp-
runa sinn að rekja til þessa.
Leyndarmál lifði síðan í minning-
unni hjá fólki. Plakatið fyrir sýn-
inguna í ICA í Amsterdam 1992
var mynd af síðunni í Fandangos,
með hring utan um auglýsinguna
mína. Ég held ég hafi talað um
þetta í viðtali við Jean-Hubert
Martin, sem síðar varð safnstjóri
hjá Pompidou í París, og þannig
hafi Eduardo sem sá um sýninguna
í ICA vitað af þessu. Þetta var eina
skiptið sem verkið birtist aftur þar
til núna að Hans Ulrich Obrist,
einn af stjórnendum Serpentine,
varð til þess að mér var boðið að
gera eitt hefti af Point d’Ironie,
sem er svona listrænt dreifihefti
gefið út af Agnés b. Margir lista-
menn hafa unnið verk fyrir heftið
en því er dreift ókeypis, í þetta
sinn í 200.000 eintökum. Hans Ul-
rich hafði heyrt um þetta verk hjá
einhverjum listamönnum, þannig
hefur þetta þrætt sig í gegnum
tímann.
Í auglýsingunni kemur fram að
ég safni leyndarmálum og fólk geti
sent þau til mín, gefið er upp póst-
hólf í Reykjavík. Ég les þau leynd-
armál sem mér berast og svo ekki
söguna meir. Ég geymi ekki gögnin
heldur eru þau varðveitt í huga
mér. Þetta er hugarmál og já, mér
hafa borist bréf.“
Fundnir fjársjóðir
Blm.: Hvað geturðu sagt mér um
tilurð verka þinna og tengsl þeirra
við daglega lífið?
Hreinn: „Verkin eru margvísleg,
sum úr ýmsum efnum en önnur
svolítið málverkakyns, þótt ekki sé
málað með pensli. Svo eru textar –
þó er minna um frumsamda texta
heldur en texta sem ég finn. Þá tek
ég oft eitthvað úr samhengi og leita
kannski að einhverri svífandi til-
finningu. Til dæmis í einu verki
klóraði ég á stein setninguna „Soo-
ner or later“, setningu sem hefur
hvorki aðdraganda né afleiðingu.
Stundum rekst ég á texta ein-
hvers staðar, upp á síðkastið hef ég
notað svolítið úr krossgátum. Í
upprunalegu samhengi er þá um
raunverulegar vísbendingar að
ræða, en í nýju samhengi verða
þetta svona dálítið misjöfn atóm-
ljóð, þótt ég viti ekki hvað það er
sem skáld kalla ljóð. Þetta eru ein-
hvers konar mini-prósaverk.
Það sem einkennir mjög mikið af
mínu dóti er að það er fundið, til
dæmis hræristautarnir. Ég heim-
sæki ákveðna málningarverslun og
fæ hjá þeim stauta sem ég sýni svo
eins og þeir koma fyrir, með mis-
litri málningunni á. Þetta er
spennumál í mínu lífi, stundum fæ
ég fullan poka og það er alltaf jafn
forvitnilegt að athuga hvað kemur
upp úr pokanum. Ég óttast það
mjög að búðin hætti einn daginn, –
þetta hefur haldið karakter í tíu ár
að minnsta kosti. En þessi verk
byrjuðu með einu priki á götunni,
sem varð að einskonar verki sem
heldur áfram að þróast, þetta er
ferli sem heldur áfram. Þannig get-
ur venjulegasti hlutur allt í einu
orðið að besta málverki sem maður
hefur séð lengi.
Pappakassarnir eru líka svona
fundnir hlutir, fjöldaframleiddir
eins og umslög eða þess háttar. Ég
átti mér pappakassatímabil, fann
pappakassa í búðum og klæddi þá
að innan með endurskinspappír
sem fyllir þá af ljósi, lit og birtu.
Þetta eru einnota hlutir, einnota
verk og það getur verið erfitt að
finna svona kassa með engu
áprentuðu.“
Blm.: Hvað óskarðu þér að verk
þín færi áhorfendum?
Hreinn: „Ég hef ekki hugsað um
það og finnst það vera undir áhorf-
andanum komið, ég hef engin skila-
boð til áhorfenda.“
Úr sveit í borg
List Hreins einkennist meðal ann-
ars af næmri tilfinningu fyrir birtu
og litum og náttúra Íslands er hluti
af verkum hans. Í einu af verkum
sínum, mögnuðum texta, lýsir hann
draumi þar sem hann átti að binda
hest við vagn, úr reipi sem gert var
úr ljósi sem skinið hafði gegnum
hafið.
Blm.: Ertu rómantískur í list-
inni?
Hreinn: „Það er rómantískur
þráður þarna á köflum. Ekki laust
við að það hafi verið af einhverri
uppreisn kannski, í gamla daga. En
rómantíkin var þarna í æsku, heið-
in og skáldin. Sterk tilfinning fyrir
nítjándu öldinni.“
Blm.: Áttu lifandi minningar um
náttúruna, tengsl við landslagið?
Hreinn: „Já, mjög svo. Náttúran,
landið og veðrið er ofboðslega
sterkur faktor, og kannski sá sterk-
asti. Tilveran byggist svo mikið á
þessu, sveitatilveran. Svo eru það
allar myndirnar, ólíkustu myndir
lifa í bestu vinsemd hlið við hlið,
landslagsmyndir og módernismi,
maður þurfti ekki að taka afstöðu
með öðru hvoru. Og landið, birtan
og allt þetta, þetta var stöðugt
þarna. Ég málaði þetta líka aðeins,
gekk ekkert með olíulitina, en
kannski betur með vatnsliti.“
Blm.: „Ég minnist tveggja lands-
lagsmynda eftir þig, önnur heitir
„Fyrsti glugginn“ en hin „Elsew-
here“.
Hreinn: „Það er svolítið um
glugga í verkunum mínum og mér
datt í hug að biðja frænda minn að
taka mynd af þessum glugga á hús-
inu þar sem við bjuggum í Döl-
unum. Svo kom upp í mér svolítil
Duchamp-stríðni, en titillinn vísar í
verk hans „Fresh Widow“, sem aft-
ur er orðaleikur með „French Win-
dow“. Það var mikilvæg vídd fyrir
mig að kynnast verkum Duchamp.
„Elsewhere“ aftur á móti er
skyndimynd, dæmigert ljósmynda-
augnablik. Þetta er enginn sér-
stakur staður, bara ósköp venjulegt
síðdegi og sól tekið að halla. Það er
svolítill stautur þarna upp úr jörð-
inni, þetta eru mannvistarleifar, lík-
lega leifar af girðingarhorni. Það er
það fyrsta sem sett er niður og það
síðasta sem maður rekst á. Þetta er
hvort tveggja enginn staður og
ákveðið augnablik.
En ég geymi landið helst innra
með mér. Svo kemur það upp öðru
hverju. Og ég á miklu auðveldara
með að upplifa það þannig heldur
en að fara upp í sveit. Ég vil vera í
borginni.“
Morgunblaðið/Kristinn
Hreinn Friðfinnsson „En ég geymi
landið helst innra með mér. Svo
kemur það upp öðru hverju. Og ég
á miklu auðveldara með að upplifa
það þannig heldur en að fara upp í
sveit. Ég vil vera í borginni.“
» Blm.: „Hvað óskarðu þér að verk þín
færi áhorfendum?“
Hreinn: „Ég hef ekki hugsað um það og
finnst það vera undir áhorfandanum kom-
ið, ég hef engin skilaboð til áhorfenda.“
Höfundur er myndlistar-
gagnrýnandi við Morgunblaðið.
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. NÓVEMBER 2007 5
holar@simnet.is
Fyrsti
vestur-
íslenski
feminis
tinn
Þættir
úr bar
áttusög
u
Margr
étar J.
Benedi
ctsson
Björ
n Jó
nsso
n
BARÁTTU
SÖGUR!