Morgunblaðið - 05.05.2007, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. MAÍ 2007 23
MENNING
Sjálfvirk hnakka-
púðastilling,
aðeins í Stressless
– Þú getur lesið eða
horft á sjónvarp í
hallandi stöðu.
Ótrúleg þægindi.
Sérstakur mjóbaks-
stuðningur samtengdur
hnakkapúða-
stillingu. Þú nýtur full-
komins stuðnings hvort
sem þú situr í hallandi
eða uppréttri stöðu.
Ármúla 44
108 Reykjavík
Sími 553 2035
www.lifoglist.is
THE INNOVATORS OF COMFORT ™
Réttu sætin
fyrir heimabíóið
Í TILEFNI Kópavogsdaga, sem
hófust í gær, hefur verið sett upp
sýning i Gerðarsafni á athygl-
isverðum verkum í eigu safnins.
Þar má sjá 20 steinda glugga
Gerðar Helgadóttur sem bjargað
var úr kirkju í Düsseldorf, Mel-
anchton-kapellunni, sem var rifin
fyrr á þessu ári.
Þessir gluggar þykja mikið
meistaraverk og þekja marga
veggi safnsins. Elín Pálmadóttir
blaðakona var vinkona Gerðar og
bjó með henni í París á árunum
1950-53. Hún er höfundur bókar
um listakonuna sem heitir Gerð-
ur, ævisaga myndhöggvara.
Elín skrifaði um glugga-
tímabilið svonefnda hjá Gerði, en
steindir gluggar eftir Gerði prýða
nokkrar kirkjur hér á landi, m.a.
Skálholtsdómkirkju og Kópavogs-
kirkju og sex kirkjur í Þýska-
landi.
„Eftir stríð var búið að eyði-
leggja svo mikið í Ruhr-dalnum,
kirkjur til dæmis og þar af leið-
andi kirkjuglugga, og þá fóru
menn að reyna að fá nýja glugga í
kirkjurnar,“ segir Elín. Þá hafi
Gerður verið komin í samband við
Oidtmann-bræður, sem voru
fremstir í Þýskalandi í gerð
steindra glugga.
Vann allar samkeppnir
„Það var alltaf haldin sam-
keppni um gerð kirkjuglugga og
Gerður sigraði í öllum sam-
keppnum í Þýskalandi sem hún
tók þátt í.“ Gerður vann sam-
keppni um gerð glugganna í Skál-
holtskirkju og vann þá svo í sam-
starfi við Oidtmann-bræður.
Gerður lærði gerð steindra
glugga í Frakklandi. Hún keypti
bóndabæ í Frakklandi og innrétt-
aði þar hlöður til að vinna í, enda
þurfti hún sjö metra háa veggi til
gera á vinnuteikningar í raun-
stærð af gluggunum. Gerður valdi
lit í hvert einasta gler, fylgdist
með því að sá rétti væri settur í
og fylgdi gluggunum svo eftir á
verkstæði Oidtmann í Linnich allt
að lokastigi.
Í bók Elínar um Gerði segir að
gluggar Melancthon-kirkjunnar
hafi myndað band eftir fjórum
veggjum ofarlega. Tillaga Gerðar
að þeim var samþykkt í febrúar
1966. Horst Dilke arkitekt teikn-
aði kirkjuna og vann mikið með
Gerði eftir gluggaverkefnið í Mel-
anchton.
Afkastamikill listamaður
Elín segir Gerði hafa notað
gamlar, sígildar aðferðir og lítil
gler. „Þetta er sett saman fyrst
með tágum á milli og blýi, síðan
er farið að steypa blýið. Með því
að vinna gluggana með smásam-
setningum þá taka þeir sveigju,
þeir brotna ekki í óveðrum. Núna
eru menn farnir að stytta sér leið
og setja gler utan við gluggana til
að hlífa þeim, en það gerði Gerður
ekki, hún vann þá á gamla mát-
ann.“
Gerður var 46 ára þegar hún
lést, árið 1975 og listamannsferill
hennar því stuttur. „Það er alveg
með ólíkindum hvað hún kom
miklu í verk,“ segir Elín.
Verk eftir Gerði Helgadóttur sem ekki hafa verið sýnd áður á Íslandi
Einstök verk einstakrar konu
 Nokkrir hinn steindu
glugga í Gerðarsafni og
mynd af Gerði ungri.
 Á myndinni vinstra
megin sést Gerður með
Oidtmann-bræðrum, Lu-
dovikus og Fritz.
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
TKTK tónleikaröð kennara Tónlistarskóla
Kópavogs frá 2000 virðist einnig beinast að
yngri nemendum og aðstandendum ef marka
má hvernig spilarar kynntu efnisskrána.
Hefði því vel mátt drepa á „afa fiðlufjölskyld-
unnar“, því kontrabassinn var í forgrunni
flestra verka, ólíkt því sem oftast gerist í
kammertónlist.
Fyrst var bráðskemmtileg díverterandi
Toccata Olivers, frumsamin fyrir strengja-
sveit 2005 en hér endurútsett og -bætt fyrir
óbó, kl., fiðlu, víólu og kb. Ósamhverfir Balk-
anrytmar báru uppi fjörmikinn leik í hæfi-
legri andstöðu við íhugula innskotskafla og
kveiktu spurningu um hvort dansskólar okk-
ar ættu ekki að kenna þjóðdansa frá sömu
slóðum.
Afstrakt en líka tjáningarríkt tónmál ein-
kenndi Dúó hins bandaríska Will Sydemans
(f. 1928) fyrir klarínett/bassakl. og kb. Síðan
kom yndislega síðrómantískt Dúó f. fiðlu og
kb. eftir hinn kænugerzka Gliere (1875-1956).
Hvorttveggja skartaði furðuliprum og fág-
uðum flutningi jafnvel þótt bassinn þyrfti oft
að príla lengst upp undir súð í Gliere.
Loks var Kvintett Prokofjevs frá 1924 fyr-
ir allan hópinn. Gríðarsnúið 6-þætt ball-
ettverkið, að hluta í „prímítívískum“ anda
Skýþasvítunnar, bar þrátt fyrir góða viðleitni
með sér að þurfa meiri samæfingu, og kost-
aði það eina stjörnu.
Afinn
furðulipri
TÓNLIST
Salurinn
Verk eftir Oliver Kentish, Sydeman, Gliere og
Prokofjev. Þórir Jóhannsson kontrabassi,
Eydís Franzdóttir óbó, Rúnar Óskarsson
klarínett, Hlíf Sigurjónsdóttir fiðla og Guðrún
Þórarins víóla. Laugardaginn 14. apríl kl. 13.
Kammertónleikar
 Ríkarður Ö. Pálsson