Morgunblaðið - 21.06.2007, Blaðsíða 2

2 FIMMTUDAGUR 21. JÚNÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir frett@mbl.is Fréttastjórar Ágúst Ingi Jónsson, aðstoðarfréttaritstjóri, aij@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, aðstoðarfréttaritstjóri, sisi@mbl.is Viðskipti vidsk@mbl.is Björn Jóhann
Björnsson, fréttastjóri, bjb@mbl.is Daglegt líf Guðbjörg Guðmundsdóttir, gudbjorg@mbl.is Menning menning@mbl.is Fríða Björk Ingvarsdóttir, ritstjórnarfulltrúi, fbi@mbl.is Umræðan | Bréf til blaðsins Guðlaug Sigurðardóttir, ritstjórnarfulltrúi,
gudlaug@mbl.is Minningar minning@mbl.is, Stefán Ólafsson, Arnór Ragnarsson Dagbók| Kirkjustarf Ellý H. Gunnarsdóttir, elly@mbl.is Íþróttir sport@mbl.is Sigmundur Ó. Steinarsson, fréttastjóri, sos@mbl.is Útvarp | Sjónvarp Hulda Kristinsdóttir,
dagskra@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur Sv. Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl.is
Daniel Tammet er svonefndur savant og býr yfir
afburðagáfu í stærðfræði og tungumálum. Hann
er hins vegar einn savanta í heiminum fær um að
tjá sig um reynslu sína. Sérgáfa Tammets felst
meðal annars í samskynjun sem felst í því að
hann sér tölur og orð sem liti og form.
Daniel Tammet heldur fyrirlestur á vegum kennslufræði-
og lýðheilsudeildar í Háskólanum í Reykjavík, Ofanleiti 2,
kl. 16.15–17:15 fimmtudaginn 21. júní í stofu 101.
Ólafur Stefánsson, fyrirliði íslenska landsliðsins í handknattleik,
heldur inngangserindi um möguleika á að vinna með myndræna
hugsun í námi og kennslu.
Fyrirlesturinn er ókeypis
og öllum opinn.
Myndræn hugsun og
innsýn í hugarheim
Daniels Tammets
Óboðnir gestir við Ísland
 Víbríóbakteríur hafa greinst í flæðarmáli hér við land  Þær hafa gert usla í
skelfiskræktun bæði í Bandaríkjunum og á Norðurlöndum á umliðnum árum
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
SJÚKDÓMSVALDANDI sjáv-
arörverur hafa greinst í volgu
flæðarmáli hérlendis. „Um er að
ræða víbríóbakteríur, Vibrio
cholerae, sem valdið geta sjúk-
dómum í mönnum og dýrum,“
segir Bradd Haley, doktors-
nemi við University of Mary-
land, sem unnið hefur að rann-
sókn við strendur Íslands ásamt
Evu Benediktsdóttur, dósent
við Líffræðistofnun HÍ. Bendir hann á að tiltekin
afbrigði víbríóbakteríunnar geti valdið kólerufar-
aldri. Tekur hann fram að ekki sé búið að rannsaka
sýnin sem tekin voru við Íslandsstrendur til hlítar
og því ekki ljóst á þessu stigi nákvæmlega hvers
eðlis þær bakteríur séu og verður það viðfangsefni
næsta stigs rannsóknarinnar. Í millitíðinni varar
hann fólk við því að borða hráan skelfisk.
Á tímabilinu október 2006 til apríl 2007 safnaði
Haley sjávarsýnum frá ýmsum stöðum á Íslandi.
Aðspurður segir hann víbríóbakteríur hafa greinst í
öllum þeim sýnum sem tekin voru í volgu flæð-
armáli, þ.e. við úttök frá hitaveitu. Bakteríurnar
fundust hins vegar ekki í köldu flæðarmáli. Að-
spurður segist hann ekki vita til þess að þessar
bakteríur hafi greinst hérlendis áður.
Úttök frá hitaveitu skapa kjöraðstæður
Að sögn Haley finnast víbríóbakteríur víðs vegar
um heiminn. Segir hann þær aðallega hafa verið
tengdar hitabeltislöndum, heittempruðum eða
tempruðum svæðum, en talið er að bakteríurnar
eigi upptök sín í Bengalflóanum í Bangladess.
Spurður hvernig þær hafi getað borist til Íslands
segir Haley tvær tilgátur vera uppi; önnur sé sú að
bakteríurnar hafi borist frá suðurhluta Bandaríkj-
anna með Golfstraumnum til Íslands og hin sé sú að
bakteríurnar hafi borist með fraktskipum. Slík skip
taki oft sjó í tanka sína til þess að gæta að jafnvægi
þeirra á hafi úti og losi sjóinn síðan úr tönkunum
allt annars staðar í heiminum. Ástæða þess að bakt-
eríurnar virðist geta lifað góðu lífi við Íslands-
strendur sé sú að víða liggi úttök frá hitaveitu út í
sjó og þar sé sjórinn það heitur að hann skapi kjör-
aðstæður fyrir bakteríurnar.
Að mati Haley er ástæða til þess að skoða þessar
bakteríur nánar, því vitað er að skelfiskur sem síar
fæðu úr sjónum virkar sem gróðrarstía fyrir bakt-
eríurnar. Bendir Haley á að meðalhitakærar víbríó-
bakteríur hafi verið mikið vandamál í skelfiski við
austurströnd Bandaríkjanna. Á síðustu árum hafi
bakteríurnar einnig greinst í kræklingi á Norður-
löndunum. Segir Haley því nauðsynlegt, út frá heil-
brigðissjónarmiði, að rannsaka sjóinn með tilliti til
þessara baktería áður en valin sé staðsetning fyrir
skelfiskræktun og einnig meðan ræktun fari fram.
Bradd Haley
Eftir Unu Sighvatsdóttur
unas@mbl.is
KÁRSNESINU verður ekki breytt í
stórskipahöfn í nánustu framtíð ef
Þórarinn H. Ævarsson, íbúi á Kárs-
nesbraut 11, fær einhverju ráðið.
Hann mótmælir nú rammaskipulagi
Kópavogsbæjar harðlega og hefur
strengt upp við garðinn sinn fag-
urrauðan borða sem sannarlega vek-
ur athygli á málstaðnum.
Þórarinn hefur mótmælt skipu-
lagstillögum bæjaryfirvalda en það er
einkum tvennt sem hann er andsnú-
inn varðandi skipulag hverfisins.
Annars vegar eru það hugmyndir um
að byggja upp iðnaðarstarfsemi og
jafnvel stórskipahöfn við enda ness-
ins. Telur Þórarinn að nýta ætti allt
svæðið í íbúðahverfi enda um fallegt
byggingarland að ræða. Tímaskekkja
sé og í raun óskiljanlegt að ætla að
halda til streitu áformum um stór-
skipahöfn með tilheyrandi umsvifum.
Ískyggileg svifryksmengun
Hitt skipulagsatriðið, sem Þór-
arinn hefur gert athugasemdir við, er
að ekki séu gerðar nægjanlegar ráð-
stafanir vegna aukningar umferðar
um svæðið. Fyrir liggi að bílaumferð
þyngist og það sé sjálfsögð krafa íbúa
að Kársnesbraut verði sett í stokk.
Það eigi sérstaklega við ef byggja eigi
upp iðnaðarsvæði við enda hverfisins,
með tilheyrandi birgðaflutningum
fram og til baka.
Auk hávaða stafi af umferðinni
bæði bein og óbein hætta fyrir börnin
í hverfinu og nefnir Þórarinn svif-
ryksmengun í því sambandi, en hún
sé þegar ískyggileg á Kársnesbraut
miðað við svifryksmælingu sem þar
var gerð í vetur. Fleiri íbúar við Kárs-
nesbraut munu vera á sama máli og
er þess jafnvel að vænta að fleiri
borðar verði strengdir við Kársnes-
braut á næstu dögum.
Krefst þess að hlustað sé á íbúana
Morgunblaðið/Kristinn
INGIBJÖRG Sól-
rún Gísladóttir
segir að Íslend-
ingar þurfi að
horfast í augu
við verulega
aukningu í út-
gjöldum vegna
varnarmála en sá
útgjaldaliður
verður í fyrsta
sinn í næstu fjár-
lögum. Ingibjörg er nú í opinberri
heimsókn í Noregi og átti hún m.a.
fund í gær með Anne-Grete Ström-
Erichsen, varnarmálaráðherra
Noregs, og ræddu þær m.a. tvíhliða
varnarsamstarf Íslands og Noregs.
„Samningurinn sem gerður var
við Noreg var bara rammasamn-
ingur og það er undir okkur komið
hvert innihaldið verður,“ segir
Ingibjörg. Því sé nauðsynlegt að
fram fari umræða meðal þjóð-
arinnar um hvað hún sé tilbúin að
leggja af mörkum til eigin varna.
Ingibjörg ræddi einnig við
norska utanríkisráðherrann, Jonas
Gahr Støre, í gær og hitti Harald
Noregskonung. Heimsókninni lýk-
ur á föstudag með fundi með Jens
Stoltenberg forsætisráðherra.
Utanríkisráð-
herra ræddi
varnarmálin
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir
LAUNAMUNUR kynjanna hefur
minnkað um þriðjung á síðasta ára-
tug sé miðað við greidd félagsgjöld
til VR, að því er segir í frétt á
heimasíðu félagsins. Niðurstöð-
urnar byggjast á samanburði á fé-
lagsgjöldum karla og kvenna á ár-
unum 1997 til 2007, en þau eru nú
1% af heildarlaunum.
Miðað við kynjamuninn á upphæð
félagsgjalda í febrúar 1997 mátti
ætla að laun karla væru 28,6%
hærri en kvenna. Sé sömu reikn-
ingsaðferðum beitt nú benda nið-
urstöður til að laun karla séu 19,8%
hærri. Munurinn hefur því dregist
saman um 31% á þessum 10 árum.
Hafa ber í huga að hér er ein-
göngu verið að bera saman heildar-
félagsgjöld kvenna og karla svo
ekki er tekið tillit til starfshlutfalls,
vinnutíma, stöðu eða atvinnugrein-
ar. Þeim reikningsaðferðum var
beitt í árlegri launakönnun VR í
fyrra, og voru niðurstöður hennar
þær að launamunurinn væri 22% að
teknu tilliti til þessara þátta.
Launamunur
minnkar
SVÆFINGU sílamáva á höfuðborg-
arsvæðinu, sem hófst í síðustu viku,
lauk í gær. Fyrir svæfingunni stóðu
Samtök sveitarfélaga á höfuðborgar-
svæðinu en alls voru 60-70 mávar
svæfðir. Að sögn Arnórs Þ. Sigfús-
sonar fuglafræðings var um að ræða
tilraun á aðferðinni í því skyni að
meta kostnað og afköst og í kjölfarið
bera aðferðina saman við aðrar leið-
ir. Arnór segir mávum hafa farið
fjölgandi og nú sé verið að skoða
hvort fara eigi út í fækkun og þá með
hvaða hætti.
Ferlið gekk þannig fyrir sig að tíu
manna hópur gekk um varp og lagði
brauðmola með svefnlyfi ofan í
hreiður. Klukkutíma síðar var aftur
gengið um varpið, mávunum safnað
saman og þeim lógað. Þeir brauð-
molar sem ekki voru étnir voru fjar-
lægðir. Að sögn Arnórs hefur þessi
aðferð verið notuð víða um Evrópu
og þótt takast vel.
Dýr og ósiðleg tilraun
„Mér finnst þessi nýja aðferð vera
ósiðleg,“ segir hins vegar Ólafur
Torfason fuglaáhugamaður. Hann
segir tilraunina merkingarlausa og
að hans mati liggur móðursýki til
grundvallar, mávar séu yfirleitt illa
þokkaðir.
Ólafur segir einnig tilraun sem
þessa mjög dýra og ætlar hann að
hver mávur í tilrauninni hafi kostað
um 17-18 þúsund krónur. Einnig sé
undarlegt að verkfræðistofa hafi
verið látin sjá um ráðgjöf en ekki
Náttúrufræðistofnun. „Það gleður
mig að þessi eiturtilraun er greini-
lega fyrir bí,“ segir Ólafur.
Svæfingu sílamáva lokið
Morgunblaðið/Golli
Svefninn langi Hópur fólks fór um varp á Álftanesi í gær og svæfði máva.