Morgunblaðið - 21.06.2007, Blaðsíða 28

28 FIMMTUDAGUR 21. JÚNÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Í DAG, 21. júní, er alþjóðlegi sjó-
mælingadagurinn. Á síðastliðnu ári
varð Alþjóðasjómælingastofnunin
(IHO) 85 ára. Af því tilefni sam-
þykktu Sameinuðu þjóðirnar að gera
þennan dag að alþjóðlega sjómæl-
ingadeginum. Í ár er þema dagsins
rafræn sjókort (Electronic Naviga-
tional Charts, ENC).
Sjómælingasvið Landhelgisgæslu
Íslands (LHG), Sjómælingar Ís-
lands, hefur það meginhlutverk að
sjá sjófarendum við strendur Íslands
fyrir sjókortum og ýmsum öðrum
sjóferðagögnum er stuðla að öruggri
siglingu. Sjómælingar Íslands
stunda sjómælingar og gefa út yfir
60 sjókort, yfirsiglinga-, strandsigl-
inga- og hafnakort. Samkvæmt
reglum um björgunar- og örygg-
isbúnað íslenskra skipa þarf sérhvert
skip að hafa nýjustu útgáfu nauðsyn-
legra sjókorta um borð. Sjókort eru
sérhæfð kort ætluð til að mæta þörf-
um sjófarenda. Þau sýna m.a. dýpi,
botngerð, lögun og einkenni strand-
ar, hættur, sjómerki og staðsetningu
og ljóseinkenni vita. Leiðréttingar á
sjókortum eru birtar í Tilkynningum
til sjófarenda sem Sjómælingar Ís-
lands gefa út reglulega. Það er á
ábyrgð notandans að fylgjast með til-
kynningunum og færa í viðkomandi
sjókort.
Nýverið hóf Landhelgisgæslan að
gefa út rafræn sjókort, en því hefur
verið haldið fram að tilkoma ENC-
korta sé eitt mesta framfaraspor til
öryggis fyrir sjófarendur síðan
ratsjáin kom fram. ENC-kort eru
birt í rafrænum sjókorta- og upplýs-
ingakerfum (Electronic Chart
Display & Information System,
ECDIS).
Rasta- og vigurkort
Stafræn sjókort eru ýmist á rasta-
eða vigurformi (vektor) og eru fáan-
leg frá ýmsum aðilum, bæði opinber-
um og einkaaðilum.
Rastakort hafa verið notuð hér á
landi í nokkur ár. Þetta eru skönnuð
sjókort, af pappír eða filmu. Kortin
eru síðan kölluð fram í sigl-
ingatölvum og „sigla“ skip í þeim.
Þar sem gögnin sem birtast eru í
raun aðeins stafræn mynd af sjókorti
hefur myndin enga „greind“ og ekki
er hægt að gera fyrirspurnir í tölvu-
kerfið, svo neinu nemi.
Vigurkort eru búin til með því að
gefa öllum eigindum (línum, punkt-
um og flötum) ákveðin gildi. Þegar
þessi gögn eru notuð í
siglingatölvum er hægt
að setja saman kort á
þá vegu sem notand-
anum hentar í hvert
skipti en ákveðnar
grunnupplýsingar
verða þó að koma fram.
Kortin hafa ákveðna
„greind“ og hægt er að
nota gagnagrunninn til
að gera fyrirspurnir;
einnig er hægt að láta
kerfið vara við hættum
á áætlaðri siglingaleið
miðað við stefnu, hraða
og djúpristu skipsins.
ENC-kort er dæmi um
vigurkort.
Rafræn sjókort,
ENC, eru opinber vig-
ursjókort sem uppfylla
skilyrði Alþjóðasjó-
mælingastofnunar-
innar og hafa verið gef-
in út af opinberri
sjómælingastofnun við-
komandi lands. Þessi
kort eru einu vig-
ursjókortin sem má
nota í staðinn fyrir
prentuð sjókort.
Samkvæmt skil-
greiningu Alþjóðasiglingamálastofn-
unarinnar (IMO) eru ENC-kort ein-
göngu framleidd af opinberum
sjómælingastofnunum eða öðrum til
þess bærum ríkisstofnunum – eða
með leyfi þeirra; hins vegar er hug-
takið ENC ekki lögvarið og hefur
víða verið (ranglega) notað af einka-
fyrirtækjum til að lýsa framleiðslu
þeirra. Til að taka af öll tvímæli er
orðið „opinbert“ oft notað með ENC.
Sjókortakerfi
Til eru tvenns konar kerfi fyrir
rafræn sjókort sem birta stöðu skips
á skjá í stjórntækjum skipa. Annars
vegar er um að ræða ECDIS-kerfi
sem uppfyllir skilyrði IMO og SOL-
AS-samþykktarinnar um sjókort
sem hafa ber um borð í skipum. Hins
vegar eru margs konar önnur kerfi,
sem öll eru nefnd ECS, (Electronic
Chart System). Þessi kerfi er hægt
að nota sem hjálpartæki við siglingu,
en þau uppfylla ekki IMO/SOLAS
skilyrði um sjókort um borð í skipum.
ECDIS er í raun landfræðilegt
upplýsingakerfi á sjó og geta skip-
stjórnarmenn valið að hluta þær upp-
lýsingar sem birtast.
Þær geta verið aðrar en
kortin, s.s. upplýsingar
frá ratsjá, staðsetning-
artækjum, um veður,
aðra skipaumferð (AIS)
o.fl.
Önnur rafræn sjó-
kortakerfi, ECS-kerfi,
geta verið í allt frá ein-
földum GPS-hand-
tækjum til háþróaðra
sjálfstæðra tölvukerfa
sem tengd eru sigl-
ingatækjum og sýna
stöðu skips á skjá og
viðeigandi upplýsingar
úr sjókortum úr ECS-
gagnagrunni.
Miðlun á rafrænum
sjókortum á sér að-
allega stað í gegnum
svæðisbundnar mið-
stöðvar, og var sú
fyrsta, Primar, sett á
laggirnar í Noregi. Síð-
ar var önnur stofnsett í
Bretlandi, IC-ENC.
Strangt gæðaeftirlit og
samvinna þessara aðila
tryggir gæði og sam-
ræmt útlit. Landhelg-
isgæslan hefur samið
við bresku miðstöðina um að miðla ís-
lensku ENC-kortunum.
Staðan á Íslandi
Fullyrða má að í flestum skipum og
bátum á Íslandi séu notuð einhvers
konar stafræn kort. Gæðin eru mis-
jöfn. Sum þeirra er erfitt eða ómögu-
legt að uppfæra, þannig að segja má
að notendur séu oft og tíðum með
óuppfærð og ótraust gögn. Landhelg-
isgæslan ber enga ábyrgð á þeim
stafrænu kortum sem eru í notkun í
dag, utan hennar eigin korta.
Sjómælingasvið LHG hefur hafið
framleiðslu á ENC-kortum. Komin
eru út fimm ENC-kort. Stefnt er að
því að ljúka þremur til viðbótar á
árinu 2007. Nánari upplýsingar má
finna á vef Landhelgisgæslunnar
(www.lhg.is).
Opinber rafræn sjókort
Níels Bjarki Finsen skrifar
í tilefni af alþjóðlega
sjómælingadeginum
Níels Bjarki Finsen
» Sjómæl-ingasvið
LHG hefur haf-
ið framleiðslu á
rafrænum sjó-
kortum, ENC-
kortum. Komin
eru út 5 kort.
Stefnt er að því
að ljúka 3 til við-
bótar á árinu.
Höfundur er verkefnisstjóri
rafrænna sjókorta.
ÍÞRÓTTA- og æskulýðsstarf í
höfuðborginni er í miklum blóma
um þessar mundir. Börn og ung-
menni streyma út á velli og í
mannvirki og taka virkan þátt í öfl-
ugu starfi íþrótta- og
æskulýðsfélaga og
Íþrótta- og tóm-
stundaráðs Reykjavík-
ur.
Laugardalur, mið-
punktur íþróttastarfs
og mikilla afreka, hef-
ur tekið miklum
stakkaskiptum á liðn-
um árum. Þar eru nú
mannvirki, sem stand-
ast alþjóðlegar kröfur
og eru til vitnis um
vilja borgaryfirvalda
til að gera Laugardal-
inn að miðstöð íþrótta á Íslandi.
Alþjóðleikar ungmenna, sem
verða settir í dag, fimmtudag, fara
fram í Laugardalnum og Graf-
arholti næstu fimm daga. Yfir 1.300
þátttakendur frá 54 erlendum
borgum og níu innlendum bæjum
taka þátt í leikunum og etja kappi í
sundi, júdó, frjálsum íþróttum,
knattspyrnu, borðtennis, hand-
knattleik og golfi.
Íþróttahreyfingin í
Reykjavík, með ÍBR í
fararbroddi í sam-
starfi við ÍTR og
borgaryfirvöld, hefur
tekið að sér þetta risa-
verkefni að skipu-
leggja og halda utan
um þennan mikla
íþróttaviðburð. Um
leið og ég færi skipu-
leggjendum og fram-
kvæmdaaðilum leik-
anna þakkir
borgaryfirvalda fyrir
vasklega framgöngu hvet ég borg-
arbúa til að heimsækja Laugardal-
inn mótsdagana. Þar verður iðandi
mannlíf.
Borgarbúar bjóða erlenda sem
innlenda keppendur velkomna til
leiks og til íþróttaborgarinnar
Reykjavíkur.
Alþjóðleikar ung-
menna í Reykjavík
» Alþjóðleikar ung-menna, sem verða
settir í dag, fimmtudag,
fara fram í Laugardaln-
um og Grafarholti
næstu fimm daga.
Höfundur er formaður
borgarráðs og ÍTR.
Björn Ingi Hrafnsson
minnir á Alþjóðleika
ungmenna í Reykjavík
Björn Ingi Hrafnsson
SÍÐASTA haust efndi bæj-
arstjórn Sveitarfélagsins Árborgar
til samkeppni um nýjan miðbæ
Selfoss. Meginmarkmið keppn-
innar skyldi vera að miðbær yrði
miðstöð Sunnlendinga allra, vett-
vangur iðandi mannlífs sem byði
íbúum upp á heilbrigðan og um-
hverfisvænan lífsstíl.
Fyrstu verðlaun hlaut tillaga
ASK Arkitekta en hún þótti sér-
lega vel unnin, raunhæf í útfærslu
og í anda hugmynda bæjarstjórnar
um nýtingu svæðisins og uppbygg-
ingu líflegs miðbæjar. Auk þess er
auðvelt að áfangaskipta tillögunni,
sveigjanleiki í byggð er mikill og
mögulegt er að færa til notkun
innan svæðisins.
Alls bárust dómnefnd 10 tillögur
áður en skilafrestur rann út þann
1. desember 2006. Samkeppnin var
undirbúin og haldin samkvæmt
reglum Arkitektafélags Íslands og
var dómnefndin skipuð jafnt
stjórnmálamönnum sem og við-
urkenndum fagmönnum á þessu
sviði.
Litlar breytingar
gerðar á tillögunni
Frá því að úrslit lágu fyrir hafa
arkitektar ASK unnið að deili-
skipulagi byggðu á verðlaunatillög-
unni. Nokkrar breytingar hafa ver-
ið gerðar til þess að
koma til móts við at-
hugasemdir íbúa
svæðisins, en þó eng-
ar sem talist geta
rýrt gildi tillögunnar.
Skipulagsstofnun hef-
ur ekki gert neinar
verulegar at-
hugasemdir við tillög-
una og jákvæð um-
ræða hefur verið um
verkefnið meðal arki-
tekta. Helstu breyt-
ingarnar sem gerðar
hafa verið eru að draga úr byggð,
sérstaklega við almenningsgarð
sem er syðst á svæðinu.
Tillagan gerir ráð fyrir opnu
torgi þegar komið er yfir Ölfus-
árbrú. Þar mynda síðan miðbæj-
arhlið og turn austan þess gríp-
andi ásýnd sem fellur einkar vel að
núverandi byggð á svæðinu. Torgið
er vel mótað og sólríkt og gefur
góð fyrirheit um nýtingu miðbæj-
arins. Almenningsgarður og íbúða-
byggð sem gert er ráð fyrir syðst
á samkeppnissvæðinu tengist hinu
nýja „Ártorgi“ með skemmtilegum
göngustíg sem hlykkjast um hverf-
ið. Slík byggð er vel til þess fallin
að styrkja bæjarmynd í jaðri mið-
bæjarins og fellur því vel að meg-
inmarkmiðum samkeppninnar.
Í öllu fellur tillagan vel að um-
hverfi sínu. Byggðin er fremur lág-
reist, tvær til fjórar
hæðir, með þakhæð,
fyrir utan einn turn
við hringtorgið sem er
10 hæðir. Turninn er
mjög grannur og nett-
ur og má búast við að
hann skapi skemmti-
legt kennileiti í bæn-
um.
Þegar ný hverfi eru
byggð eða gömlum
breytt má alltaf gera
ráð fyrir mótmælum
íbúa þeirra svæða sem
framkvæmdirnar hafa
áhrif á. Í þessu tilfelli var sérlega
lítið um mótmæli.
Ég óska því Selfossbúum og
Sunnlendingum öllum til hamingju
með nýja framtíðarsýn.
Nýtt andlit Selfoss
Björn Ólafs skrifar
um nýjan miðbæ Selfoss » Almenningsgarðurog íbúðabyggð sem
gert er ráð fyrir syðst á
svæðinu tengist hinu
nýja „Ártorgi“ með
skemmtilegum göngu-
stíg sem hlykkist um
hverfið.
Björn Ólafs
Höfundur er skipulagshöfundur
bryggjuhverfanna í Reykjavík,
Garðabæ og Kópavogi og er ráðgjafi
fyrir Miðju á Selfossi.
Fáðu fréttirnar
sendar í símann þinn
Traustur aðili hefur falið Eignamiðluninni að leita eftir góðu
1300 til 2000 fm skrifstofuhúsæði undir eigin starfsemi á
góðum stað miðsvæðis á höfuðborgarsvæðinu. Æskilegt er
að skrifstofur séu sem mest á einni hæð og að húsnæðinu
fylgi góðar geymslur og bílastæði. Afhending má vera 2008
eða 2009. Helst er leitað eftir eign til kaups en leiga kemur
til greina.
Nánari upplýsingar veita Sverrir og Hákon
á skrifstofu Eignamiðlunarinnar.
Sverrir Kristinsson, löggiltur fasteignasali
SKRIFSTOFUHÚSNÆÐI ÓSKAST
www.valholl.is
www.nybyggingar.is
Opið virka daga frá kl. 9.00-17.00.
Ingólfur G. Gissurarson, lögg. fast.
Opið hús í kvöld fimmtudag
frá kl. 20-21 - Rjúpnasalir 12
íbúð 0204 – til afh. við kaupsamn.
Vönduð velskipulögð 94 fm íbúð á
2. hæð í nýl. glæsil. lyftuhúsi í Sala-
hverfi. Parket og flísar. Suðvestur-
svalir. Vandaðar innréttingar. Flísal.
baðherb. Sérþvottahús. V.23,8
millj./tilboð. Til afhendingar við
kaupsamning.
Opið hús í kvöld frá kl. 20-21
Ómar tekur á móti áhugasömum.
Sími 588 4477