Morgunblaðið - 17.11.2007, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. NÓVEMBER 2007 23
Opið hús í Heilsuverndarstöðinni við
Barónsstíg í dag frá kl. 13.00 – 17.00.
Lifandi brúðuleiklist og sýning á leikbrúðum
Jóns E. Guðmundssonar og fleiri íslenskra brúðulistamanna.
Dagskrá:
14.00: Leikbrúðuland: Selurinn Snorri
16.00: Gangandi brúðuleikhús: Petruschka og óheppnu
götulistamennirnir (frumsýning á Íslandi).
Aðgangur er ókeypis í boði Landsbankans.
Einstakt tækifæri að kynnast
íslensku brúðuleikhúsi
Í VESTURSAL Kjarvalsstaða eru 56 alheimsfegurðar-
drottningar komnar upp á veggi, í jafnmörgum málverk-
um Birgis Snæbjörns Birgissonar. Sýningin, sem verður
opnuð klukkan 16 í dag, nefnist Ljóshærð ungfrú heimur
1951 –. Birgir Snæbjörn hefur getið sér orð fyrir per-
sónuleg myndverk, einkum málverk, en einnig postulíns-
myndir af fólki úr ólíkum starfsstéttum. Verkin hans ein-
kennast af afar ljósum litum, áhorfandinn þarf iðulega að
hafa fyrir því að sjá myndirnar.
„Ég er ekki að fjalla um konurnar sem persónur, ég er
frekar að velta fyrir mér efniviðnum og ímyndinni. Hvað
þýðir það að vera með vottorð upp á fegurð? Og hvað
þýðir það þegar ég er búinn að gera þær allar ljóshærðar
og með blá augu?“
Hann segir vísað í ljóskuþemað, „en einnig vakna
spurningar um það hvernig við tákngerum lit, pólitískt
og samfélagslega.
Mér finnst það henta þessu myndefni vel að mála
svona ljóst. Ég nálgast þetta með hlutleysi og læt áhorf-
andann svo um að skerpa myndina.“
Morgunblaðið/Einar Falur
Portrettmálarinn „Þetta hefur verið þrotlaus vinna í eitt og hálft ár,“ segir Birgir Snæbjörn.
Með vottorð upp á fegurð
BÓKMENNTAARFUR Íslendinga
myndi án efa þykja tónskáldum ná-
grannaþjóða öfundsverður, með öll-
um sínum auðuga kveðskap á
ómenguðu móðurmáli allt frá vík-
ingaöld – og megnið af honum enn
ótónsett! En gæti hins vegar verið
að hann skorti bitastætt efni við hæfi
barna og unglinga? Alltjent kvað
sagnadansagreinin fátækleg hér
miðað við önnur Norðurlönd, og
þjóðsögur og ævintýr sömuleiðis,
a.m.k. hjá fjársjóði á við sagnabálk
H.C. Andersens sem fleiri en dönsk
tónskáld ausa enn úr af kappi.
Þetta kom ósjálfrátt upp í hugann
þegar maður las orð Tryggva M.
Baldvinssonar í tónleikaskrá um að
hann hefði leitað fanga í þegar tvisv-
ar tónsettri sögu Jónasar Hallgríms-
sonar um „Stúlkuna í turninum“ –
jafnvel þótt tilefni stórafmælis lista-
skáldsins góða hafi sett Tryggva
þrengri skorður í textavali en ella.
Hvað sem því líður þá er ekki ann-
að hægt að segja en að tónskáldinu
hafi tekizt vel upp með verki sínu
ætluðu SÍ til flutnings í skólum. Inn-
takið var í samræmi við það, enda
markmiðið augljóslega hvorki að
vera frumlegur né framsækinn.
Aðalstefið kinkaði m.a.s. ofur-
litlum kolli til Péturs og úlfsins Pro-
kofjevs og tónmálið spannaði brezk-
þýzk-rússneska rómantík og ný-
klassík. Mismikið kryddað hljóm-
ferlið náði reyndar allt fram í ævin-
týramyndir Hollywood, með
Hringadróttinssögu og Harry Pot-
ter í fersku minni, án þess þó að
bæri neins staðar á beinni lántöku.
Þótt varla sæti neitt stefjanna bein-
línis eftir í mér við fyrstu heyrn, og
lengdin (29 mín.) virtist fullvel úti-
látin, þá var litrík hljómsveitarmeð-
ferð Tryggva afar kunnáttusamleg
og útkoman oftast bráðhress, þökk
sé ekki sízt eitilsnörpum lúðra-
blæstri. Tónskáldið fór sjálft með
hlutverk sögumanns og tókst allvel
upp, utan hvað uppmögnunin reynd-
ist of veik á sterkari brass-stöðum.
Einleikari kvöldsins, Edda
Erlendsdóttir, hefur í mörg ár gert
garðinn frægan jafnt í dvalarlandi
sínu Frakklandi sem víðar. Við-
fangsefnið var sá vinsælasti af ann-
ars tiltölulega lítt kunnum píanó-
konsertum Haydns í D-dúr (1784).
Af einhverjum ástæðum virtist
henni stundum fatast flugið í I.
þætti. En í svífandi fallega hæga
miðþættinum, er stóð samsvarandi
tónsmíðum Mozarts í engu að baki,
komst uppsöfnuð músíkölsk reynsl-
an á fegursta skrið, og þótt vottað
gæti fyrir úthaldsleysi í „ungverska“
lokaþættinum þá small hann í heild
vel fyrir horn.
Kurt Kopecky sýndi þetta kvöld
að stjórnendahæfileikar hans ná út
fyrir sérsvið óperunnar. M.a.s. í 4.
og síðustu hljómkviðu Schumanns
(1841/51), er vafðist að formgerð
jafnt fyrir höfundi sem samtíðar-
hlustendum. Ekkert er auðveldara
en að gera hjakkandi óskapnað úr
þessu verki, en þó að Kopecky hefði
stundum mátt teygja ögn markviss-
ara úr rúbatóum á kaflaskilum hélt
sveitin yfirleitt vel samstilltum
dampi undir skýrri stjórn hans.
Tónleikaskráin bryddaði upp á
þeirri athyglisverðu nýjung að rifja
upp fyrri flutning dagskrárliða með
SÍ neðanmáls, auk þess að geta til-
urðarára verka í efnisskrá. Verður
vonandi framhald á því.
Fyrsti íslenzki
Pétur og úlfurinn
TÓNLIST
Háskólabíó
Tryggvi M. Baldvinsson: Stúlkan í turn-
inum (frumfl.). J. Haydn: Píanókonsert í D
Hob.XVIII:11. Schumann: Sinfónía nr. 4 í
d Op. 120. Edda Erlendsdóttir píanó og
Sinfóníuhljómsveit Íslands. Stjórnandi:
Kurt Kopecky. Fimmtudaginn 15. nóvem-
ber kl. 19:30.
Sinfóníutónleikar
 Ríkarður Ö. Pálsson
INNSETNING
Karlottu Blöndal
byggist á heimildum
rannsóknar á mið-
ilsfundi, hljóðupp-
tökum og handskrif-
uðum skilaboðum.
Rannsókn listakon-
unnar beinist að
formi rannsóknar-
innar frekar en að innihalda upplýs-
inga þeirra er þar koma fram. Kar-
lotta fjallar um það hvernig upp-
lýsingum er miðlað, hvernig þær eru
meðteknar, túlkaðar og kannski líka
hvernig þær skolast til. Miðlun sem
slík er því aðalumfjöllunarefni henn-
ar er hún skapar lifandi innsetningu
með bekk, veggteikningu, ljósmynd
og myndbandi. Birting myndbands-
ins á athöfn sem átti sér stað í sýn-
ingarrýminu og sýndi myndverk
hengt upp og tekið niður á víxl
endurtekur vinnuaðferð listakon-
unnar hvað miðilsfundinn varðar,
hér er um endurvarp að ræða frá
einhverju sem liðið er.
Miðilsfundur er áhugavert dæmi
um miðlun upplýsinga og mannleg
samskipti, upplýsingar eru sagðar
koma frá öðrum heimi sem getur
aftur minnt á þá staðreynd að allar
upplýsingar sem við fáum berast svo
að segja úr öðrum heimi og að miðill-
inn sem færir okkur þær brenglar
þær óhjákvæmilega, áreiðanleiki
þeirra er því vafasamur. Orðið miðill
kemur fyrir í mörgum myndum í nú-
tímasamfélagi og tengist sjaldnast
þeirri tegund miðils sem hér er í að-
alhlutverki, heldur er átt við fjöl-
miðla, eða þegar um listamenn er að
ræða er t.d. sagt að þeir vinni verk
sín í marga miðla.
Fræg setning Marshall McLuhan
kemur einnig upp í hugann, „The
medium is the message“; merkingin
felst í miðlinum sjálfum. Þannig sver
Karlotta sig í ætt við hugmyndalist
liðinnar aldar en leikræn stemningin
sem svífur yfir vötnum tengir verk
hennar samtímanum. Ekki er hægt
að horfa framhjá óbeinum tilvísun-
um í eðli fjölmiðla og upplýsinga-
miðlunar en undirliggjandi er til-
finning fyrir skáldskaparkrafti og
sannleika sem ekki byggist á stað-
reyndum.
Ragna Sigurðardóttir
Áreiðanleiki
skáldskaparins
MYNDLIST
Listasafn Reykja-
víkur, Hafnarhús
Til 6. jan. 2008. Opið
alla daga frá kl. 10-17.
D6, Hreinskrift,
Karlotta Blöndal
Morgunblaðið/G.Rúnar
Miðils-bekkur „Karlotta fjallar um það hvernig
upplýsingum er miðlað, hvernig þær eru meðteknar,
túlkaðar og kannski líka hvernig þær skolast til.“