Morgunblaðið - 24.11.2007, Blaðsíða 38

38 LAUGARDAGUR 24. NÓVEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Sigurður PéturBjörnsson
fæddist í Ási við
Kópasker í N-
Þingeyjarsýslu 1.
nóvember 1917.
Hann lést á Heil-
brigðisstofnun
Þingeyinga á Húsa-
vík 13. nóvember
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
hjónin Björn Jós-
efsson, læknir á
Húsavík, f. á Hól-
um í Hjaltadal 2.2.
1885, d. 25.6. 1963, og Sigríður
Lovísa Sigurðardóttir, f. á Hofs-
stöðum í Viðvíkursveit í Skaga-
firði 14.10. 1883, d. 19.10. 1971.
Systkini Silla eru: Björg Hólm-
fríður húsmóðir, f. í Ási 5.8.
1915, d. 4.12. 2006; Hólmfríður
Björg húsmæðrakennari, f. í Ási
12.9. 1916, d. 16.3. 1992; Jósef
Jón, f. á Húsavík 2.12. 1918, d.
10.4. 1935; Sigríður Birna, f.
23.2. 1920, d. 15.12. 1922; María
Eydís, f. 20.6. 1921, d. 3.6. 1930;
Arnviður Ævarr pípulagn-
ingameistari, f. 27.8. 1922; Einar
Örn dýralæknir, f. 8.7. 1925;
Birna Sigríður bankafulltrúi, f.
8.9. 1927, d. 14.3. 2005; og hálf-
systir, samfeðra, Hulda Björns-
dóttir skrifstofumaður, f. 22.5.
1945.
Silli lauk prófi frá Versl-
unarskóla Íslands 1940, var í
klúbbsins. Formaður Íþrótta-
félagsins Völsungs var hann í
átta ár og safnaðarfulltrúi í þrjá
áratugi. Silli tók upp á því árið
1967 að lesa upp fyrir sjúklinga
spítalans, síðar einnig fyrir vist-
menn elliheimilisins á fimmtu-
dögum. Hann valdi fimmtudags-
kvöldin vegna þess að þá var
ekki sjónvarp. Silli hætti lestr-
inum þegar hann fékk hjarta-
áfall haustið 2000 og var í
Reykjavík vegna þess í nokkrar
vikur. Þegar hann var að komast
á eftirlaun 1987 byrjaði hann að
huga að skráningu
á kirkjugarðinum á Húsavík,
og hefur síðan unnið að því að
skrá alla kirkjugarða og heima-
grafreiti í Þingeyjarsýslum auk
þess kirkjugarðana á Hofs-
stöðum í Viðvíkursveit, Reyni-
stað í Staðarhreppi og á Hólum í
Hjaltadal.
Og eftir að hann fór á eft-
irlaun setti hann upp minning-
argreinar úr Morgunblaðinu og
sendi fólki og oftar en ekki
vandalausum sem honum fannst
eiga um sárt að binda, eru
þetta yfir fimm hunduð upp-
setningar í brotinu A5 og í
gegnum árin stundaði hann út-
saum sem hann lærði þegar
hann lá í gifsi.
Silli átti Ford Zodiac árg. 1955
sem hann gaf Þjóðminjasafni Ís-
lands og á níræðisafmæli sínu
gaf hann Safnahúsinu á Húsavík
Læknishúsið gamla, Garð-
arsbraut 17, ásamt innbúi, bóka-
og filmusafni.
Útför Silla verður gerð frá
Húsavíkurkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
framhaldsnámi í
London 1948. Hann
var starfsmaður
Landssíma Íslands á
Húsavík og sýslu-
skrifari áður en
hann gerðist starfs-
maður Sparisjóðs
Húsavíkur frá 1.11.
1941, sparisjóðs-
stjóri frá 1.11. 1943
til ársloka 1962 er
hann varð útibús-
stjóri Landsbankans
á Húsavík, sem hann
gegndi til 1987.
Spítalaráðsmaður var Silli 1.2.
1943 til ársloka 1958 og trún-
aðarmaður verðlagsstjóra.
Fréttaritari Morgunblaðsins frá
1937 til æviloka, umboðsmaður
Morgunblaðsins á Húsavík í
fjölda ára. Hann tók urmul af
myndun allt frá 1930, meðal ann-
ars myndir af því þegar strand-
ferðaskipið Súðin kom til Húsa-
víkur eftir árás Þjóðverja. Hann
var og umboðsmaður fyrir Flug-
félag Íslands um tíma. Einnig má
nefna að hann dreif í að komið
var upp útvarpsendurvarpa á
Húsavík.
Silli var félagi í Rótarýklúbbi
Húsavíkur frá 7.3. 1944 til ævi-
loka og með bestu mætingu í
klúbbnum til fjölda ára (ef ekki á
heimsvísu). Hefur í fjölda ára
unnið annál upp úr„vikulum“
sem fluttir eru á fundum rótarý-
Þegar pabbi dó bað hann Silla
bróður fyrir mig. Síðan eru liðin mörg
ár og margt hefur drifið á daga okkar
Silla. Hann var mér alltaf góður og
hjálpaði mér þegar ég bað hann.
Hann var ekki mikið fyrir að sýna mig
í margmenni en þegar við vorum tvö
ein var hann afskaplega ljúfur. Hon-
um fannst lífið ekki hafa verið mér
nógu gott og kenndi þá gjarnan karl-
kyninu um. Þegar ég kom að heim-
sækja hann í læknishúsið fyrir um
það bil 9 árum leiddi hann mig um all-
an helgidóminn og sýndi mér hvar
hann hafði sofið og sagði mér sögu
sína og húsgagnanna sem voru í íbúð-
inni. Í gegnum söguna fann ég þó of-
urlítinn beiskleika. Það var mér mik-
ils virði að fá að ganga frjáls um
læknisbústaðinn og anda að mér um-
hverfi því sem pabbi hafði lifað og
hrærst í. Ég fann sambland af vindla-
og læknislykt, lyktinni sem hafði ver-
ið af pabba og mér þótti svo góð. Mér
fannst eins og ég tilheyrði aðeins
þessari fjölskyldu sem ég þekkti þó
svo lítið. Silli gaf mér líka greinar sem
höfðu verið skrifaðar um afa okkar og
geymi ég þær eins og gimsteina.
Einnig gaf hann mér fallega litla hluti
sem hann hafði saumað út til þess að
hengja á jólatré. Þessir yndislegu
hlutir fá að hanga á jólatrénu hjá mér
í framtíðinni og þá minnist ég Silla
bróður með kærleika og gleði. Þegar
Björg systir var jörðuð og ég gekk að
borðinu þar sem Silli bróðir sat, og
fékk að setjast við hlið hans, og allir
sáu að við vorum að tala saman eins
og ekkert væri eðlilegra, fannst mér
eins og nú færi hann brátt að kveðja.
Ég hugsaði þá með mér: „Hvernig fer
ég að því að koma til að vera við jarð-
arförina ef ég verð komin til Kína
þegar hann deyr?“ Það var heitasta
ósk mín að ég fengi að fylgja honum
síðustu skrefin á þessari jörð og mér
varð að ósk minni. Nú koma ekki oft-
ar skemmtilegu fréttirnar frá honum
Silla bróður fyrir jólin. Það var alltaf
jafn gaman að fá að fylgjast með
hvernig lífið gekk fyrir sig á Húsavík,
séð með hans augum. Jólagjafirnar
hans fleyttu litlu fjölskyldunni minni
oft í gegnum jólin sem höfðu, áður en
gjöfin hans kom, litið út fyrir að verða
fátækleg. Ég er óendanlega þakklát
elsku bróður mínum fyrir hvað hann
var mér góður og hvað hann tók orð
pabba alvarlega um að sjá um þessa
ungu stúlku sem varð svo fullorðin en
samt hélt Silli áfram að fylgjast með
henni og tók upp hanskann fyrir hana
þó hún hafi ekki staðist væntingar
hans í öllu.
Guð veri með Silla bróður mínum á
þeirri vegferð sem hann nú er lagður
í.
Hulda Björnsdóttir.
Þá hefur Silli frændi kvatt þennan
heim. Hann taldi sig vera síðasta liðs-
mann Íhaldsflokks Jóns Þorláksson-
ar, forvera Sjálfstæðisflokksins. Ég
var svo gæfusamur að alast upp við
þær hugsjónir sem hann stóð fyrir.
Þau gildi móta sjálfsmyndina, það
sem mestu máli skiptir í lífinu. Læri-
sveinar hans eru margir. Gjafir hans
til samtímans eru allar ómetanlegar
þó þær stærstu felist í því að hafa ver-
ið fyrirmynd í lífsstefnu sinni. Silli tók
ekki sumarfrí í gegnum sín níutíu ár,
hann sagðist hafa tekið það út fyr-
irfram. Auðmýkt og nægjusemi voru
hans förunautar. Iðni hans var ótrú-
leg. Honum féll aldrei verk úr hendi
og tilgangur var með öllum hans
verkum. Næmi hans fyrir undrum
náttúrunnar eða mannlífsins voru
honum uppspretta til margra verka.
Ljósmyndir hans eru m.a. vitnisburð-
ur þess. Ég man þegar Silli hljóðritaði
viðtal við ömmu Lovísu sumarið áður
en hún dó. Hann var einstaklega
næmur á samtímann og sinnti svo
mörgum mikilvægum þáttum á með-
an aðrir voru uppteknir við eitthvað
mjög áríðandi, en hann sinnti því
einnig. Skipulag var á öllum hans
verkum.
Það var lærdómsríkt kærleikssam-
félag að búa við, þessi tvö sumur sem
ég dvaldi á Húsavík sem barn. Amma
Lovísa, Díva, Silli, Þuríður og Arn-
viður á loftinu á Garðarsbraut 17. Það
var allt svo auðvelt. Kátína og léttleiki
einkenndi daglegt líf þessa fólks. En
manni var haldið við efnið. Ég minnist
lítillar kompu í bankanum sem Silli lét
mig mála, með að mér fannst allt of
litlum pensli. Ég hefði ekkert við rúllu
að gera. Þó árin hafi liðið slitnaði aldr-
ei þessi æskuþráður sem bundinn var.
Silli átti marga vini og ekki færri vin-
konur. Það voru allir tilbúnir að lið-
sinna honum. Silli átti stærri inneign í
framtíðarbankanum en allir aðrir. Ef
hann bað einhvern um greiða, tók
hann gjarnan þannig til orða; „ég
launa þér það seinna“, þó innleggið
hafið verið löngu komið. Höfðingi, var
fylginn sér, mannþekkjari, greiðvik-
inn. Silli háði margar orrustur á lífs-
ins leið. Ég þekki engan sem hafði
sigur í jafn mörgum. Eldmóður,
reglu- og nægjusemi hans mættu
vera komandi kynslóðum leiðarljós til
framtíðar. Ég kveð elskulegan
frænda með orðum föður míns. „Af
lítilmagna bar hann blak og batt orð
við handartak.“ Guð geymi þig.
Bjarki Harðarson.
Ég hitti Sigurð Pétur fyrst þegar
ég kom til Húsavíkur vorið 1946 og
var þar í framboði til Alþingis. Sig-
urður Pétur var þá orðinn sparisjóðs-
stjóri þótt ungur væri að árum og far-
inn að láta að sér kveða. Hann var
auðvitað ekki í hópi stuðningsmanna
minna, en við áttum eigi að síður góð-
ar samræður. Svo atvikaðist að ég
gerði mig heimakomnari á Húsavík
en stjórnmálin gáfu tilefni til því þar
hitti ég tilvonandi eiginkonu mína,
Guðrúnu Þorgeirsdóttur, einmitt í
þessu ferðalagi. Og kynni við Húsavík
voru kynni við Sigurð Pétur.
Löngu síðar tók ég við störfum í
Landsbankanum um líkt leyti og Sig-
urður Pétur hafði leitt sparisjóðinn
inn í Landsbankann og orðið útibús-
stjóri bankans. Á þeim tíma skiptust
bankastjórar Landsbankans á að
fylgjast með einstökum útibúum, og
stóð hugur minn fljótt til þess að fá
Húsavík í minn hlut. Það varð úr sum-
arið 1973 og eftir það tókst mér að
halda þeim tengslum lengst af þau
fimmtán ár sem ég enn starfaði í
bankanum. Á þeim árum varð vinátta
okkar Sigurðar Péturs náin. Bæði ég
og fjölskylda mín áttum margar góð-
ar stundir í félagsskap hans. Hann fór
með mig um allt héraðið og upplýsti
mig um fortíð jafnt sem nútíð, tók mig
í heimsóknir til viðskiptavina bankans
og kynnti mig fyrir mönnum. Þá var
einkar skemmtilegt að fara með er-
lenda gesti bankans í heimsókn til
Sigurðar Péturs. Þær heimsóknir
höfðu gestirnir lengi í minnum.
Sem útibússtjóri var Sigurður Pét-
ur einstakur í sinni röð. Hann hafði
ungur farið til Englands til starfs-
náms og dvalar hjá Barclay’s Bank,
og hafði þá einmitt kynnt sér störf í
litlum útibúum úti á landi þar sem
starfsmennirnir áttu að geta ávarpað
alla viðskiptavini sem í bankann komu
með nafni. Þessa tíma minntist hann
iðulega og víst var um það að hann
þekkti alla viðskiptavini og þeirra
hagi og bar velferð þeirra fyrir brjósti
ekki síður en velferð útibúsins sem
hann veitti forstöðu. Hann réð mönn-
um alltaf heilt þótt ekki væru ráðin
alltaf vel þegin né eftir þeim farið.
Við Sigurður Pétur lukum báðir
dagsverki okkar í bankanum á svip-
uðum tíma. Eftir það hittumst við
sjaldan en ræddum oft saman í síma,
bæði um landsins gagn og nauðsynjar
og um mannlíf á Húsavík. Þeirra sam-
tala minnist ég nú með söknuði um
leið og ég sendi fjölskyldu Sigurðar
Péturs samúðarkveðjur mínar.
Jónas H. Haralz.
Kveðja frá Safnahúsinu
á Húsavík
Sumt fólk setur mark á umhverfi
sitt öðrum fremur um sína daga. Slík-
ur maður var Sigurður Pétur Björns-
son eða Silli eins og hann var almennt
kallaður. Stafaði þetta af þátttöku
hans og áhuga á ýmsum málefnum
sem og í margskonar félagsskap.
Einnig því hlutverki að miðla úr Þing-
eyjarsýslum til alþjóðar á síðum
Morgunblaðsins í tæplega sjö áratugi
ýmsu því sem honum þótti vert að
geta. Það hlutverk var afar mikilvægt
meðan samskiptamáti var ekki á net-
væddum leifturnótum. Silli miðlaði al-
mennum fréttum sem og af því sem
hann mat jákvætt og til menningar-
auka fyrir Þingeyinga – neikvæðu
hliðar mannlífsins fengu ekki mikið
rými. Átti hann þó til meinlegar at-
hugasemdir í pistlum sínum og apr-
ílgabb Morgunblaðsins 1960 þótti
hafa heppnast vel en Silli sauð þá
saman ósanna mynd og frétt um veiði
á þeim stærsta laxi er veiðst hefði í sjó
við Ísland.
Þær stofnanir og félög, sem hann
fékk áhuga á, fengu góðan stuðnings-
mann. Húsavíkurkirkja, Sjúkrahúsið
á Húsavík, Íþróttafélagið Völsungur,
Rotary o.fl.
Safnahúsið á Húsavík – Menning-
armiðstöð Þingeyinga á honum afar
margt að þakka. Um flest átti ekki og
mátti ekki tala er gert var. Silli varð
snemma áhugamaður um myndlist og
hóf söfnun verka snemma á lífsleið-
inni. Löngu síðar varð hann hvata-
maður að stofnun myndlistarsafns
Safnahússins. Er styttist í opnun
Safnahússins tók hann sig til, vorið
1978, og ritaði ýmsum aðilum bréf þar
sem hann fór fram á stuðning við upp-
byggingu á slíku safni listaverka „svo
veggir stæðu ekki tómir í sýningarsal
þegar ekki væru sérstakar einka- eða
samsýningar“ – heldur mætti þá sýna
verk úr eigu Safnahússins. Þetta varð
til þess að listamenn af þingeyskum
meiði gáfu verk og aðrir gáfu fé til
listaverkakaupa. Myndlistarsafn
Safnahússins, sem í dag er tæplega
400 númer, geymir mörg verk sem
Silli hefur gefið.
Silli kom manni á óvart fram undir
það síðasta – aldrei mátti segja frá
ákvörðun hans um að gefa innbú sitt.
En er hann varð níræður 1. nóvember
sl. brá hann skyndilega út af venj-
unni. Hann gaf ekki einvörðungu
verðmætt og sérstætt innbúið heldur
húsið á Garðarsbraut 17 sem heim-
anmund meðan ekki fengist rými fyr-
ir sýningu úr innbúinu í Safnahúsinu.
Er slíkt rými verður fyrir hendi kem-
ur það í hlut stjórnar að ákveða hvað
gert verður við húsið, hvort nýtt verði
til útleigu og menningarstarfs eða
selt. Landsbanki Íslands hefur þá for-
kaupsrétt að eigninni.
Fyrir menningarsögu Þingeyinga
er þó líklega hið mikla filmusafn, frá
síðustu tæpum 70 árum, það verð-
mætasta sem hann lætur eftir sig.
Peningalegu mati verður heldur ekki
slegið á þetta safn, sem hann eftirlæt-
ur Þingeyingum. Einnig bætist nokk-
uð við af skjalagögnum til viðbótar áð-
ur komnu í Héraðsskjalasafni
Þingeyinga.
Frá Safnahúsinu er Silla send
þakklætiskveðja að leiðarlokum fyrir
áhugann og viðskipti öll.
Aðstandendum eru sendar samúð-
arkveðjur.
Guðni Halldórsson.
Kveðja frá
Þingeyjarprófastsdæmi
Hinn aldni höfðingi, Sigurður Pét-
ur Björnsson, Silli á Húsavík, er fall-
inn frá. Silli var að flestu leyti ein-
stakur maður. Hann var einstaklega
frjór og hugmyndaríkur, oftast hress
og glaður, sístarfandi að ýmsum
hugðarefnum sínum og lét ekki lík-
amlega fötlun hindra sig í neinu. Það
var því mikil blessun að hann skyldi
leggja kirkjustarfinu á Húsavík lið, og
raunar Þingeyjarprófastsdæmi öllu.
Eftir að eiginlegum starfsdegi hans
sem útibússtjóra Landsbankans á
Húsavík lauk, hófst hann handa við að
teikna upp alla kirkjugarða, þar með
talda heimagrafreiti, í Þingeyjarpró-
fastsdæmi og vinna legstaðaskrár
þeirra. Þar var um mikið starf að
ræða, sem teljast verður ómetanlegt,
ekki síst þegar fram líða stundir. Þar
sparaði hann hvorki krafta né tíma til
þess að upplýsingar mættu verða sem
réttastar. Rétt fyrir síðustu mánaða-
mót fékk ég senda frá honum leg-
staðaskrá gamla Presthólakirkju-
garðsins, sem hann hafði þá nýgengið
frá. Hann Silli nýtti svo sannarlega
krafta sína meðan hann mátti. Þá var
hann gjaldkeri héraðssjóðs áratugum
saman og sinnti því starfi, eins og
vænta mátti, af mikilli natni og trú-
mennsku. Hann var fremur fastheld-
inn á fjármunina, og lítið gefinn fyrir
óþarfa bruðl. Hann vildi þó ætíð
kappkosta að styrkja barna- og æsku-
lýðsstarf með myndarlegum hætti og
ekki hvað síst lagði hann lið uppbygg-
ingu Kirkjumiðstöðvar á Vestmanns-
vatni alla tíð. Munaði mjög um liðsinni
hans og velvild sem framkvæmda-
stjóra Sparisjóðsins á Húsavík á sín-
um tíma, þegar verið var að hefja
reksturinn þar.
Hann fylgdist vel með starfi okkar
prestanna, jafnan óspar á hvatningu
og uppörvun, og raunar líka umvönd-
un, ef honum þótti á því nauðsyn.
Minnti hann okkur oft á að láta ekki
undir höfuð leggjast, að vitja hinna
öldruðu og sjúku. Sjálfur varði hann
tíma sínum oftar en ekki til þess að
heimsækja gamalt fólk og lasburða,
veita því nærveru og stuðning.
Ég vil fyrir hönd kirkjufólks í Þing-
eyjarsýslum þakka af alhug allt það
góða starf sem Silli hefur unnið kirkj-
unni til heilla og blessunar og votta
ástvinum hans samúð. Hann trúði á
Guð sem gefur lífið, veitir styrk og
blessun, og yfirgefur okkur ekki í
dauða. Hann skal hér kvaddur með
bæn Sigurðar Jónssonar frá Prest-
hólum:
Vertu yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni,
sitji Guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
Jón Ármann Gíslason.
Enn er höggvið skarð í nemenda-
hóp okkar, sem útskrifuðumst úr
Verzlunarskóla Íslands vorið 1940, í
þetta skipti okkar kæri vinur Sigurð-
ur P. Björnsson, eða Silli á Húsavík
eins og við kölluðum hann jafnan.
Okkur tókst að senda honum skömmu
fyrir níræðisafmæli hans þann 1. nóv-
ember innilegt árnaðarkort í tilefni
þessa merka afmælis, undirritað af
mörgum skólasystkinum hans, sem
saman voru komin í kaffi á hóteli hér í
borginni. Þar þökkuðum við honum
hjartanlega fyrir allar samverustund-
irnar, ekki aðeins á skólaárum okkar
heldur allar götur síðan.
Silli var á flestum sviðum fremstur
meðal jafningja og ávallt talsmaður
hópsins þá er hann kom saman á
merkum tímamótum. Á skólaárum
okkar var hann tvímælalaust samein-
ingartákn okkar, á málfundum okkar
helsti og fremsti ræðumaður og mik-
ils virtur af kennurum skólans og öll-
um nemendum skólans, er til Silla
þekktu. Hans er að vonum sárlega
saknað en eigi þýðir að kvarta því að á
braut okkar um lífsins þjóðvegi er
þetta síðasta ferðalag okkar allra.
Við eigum flest okkar í fórum okkar
mynd, sem við höldum mikið upp á.
Hún er tekin á peysufatadegi skólans
vorið 1940 af Silla með pípuhatt á
höfði og okkar indæla skriftarkenn-
ara, frk. Sigríði Árnadóttur. Eins og
Silli man vafalaust var stundum er-
ilsamt í tímum hjá frk. Sigríði en hún
lét það ekki á sig fá, alltaf jafn prúð,
róleg, æðrulaus og virðuleg. Hennar
markmið var ekki að sussa á okkur
eða segja að nú væri nóg komið af
ólátum, heldur að kenna okkur að
skrifa; það held ég að henni hafi tekist
með mikilli prýði og er rithönd Silla
ekki síst fyrsta flokks dæmi um það.
Hægt væri að rifja upp margar
fleiri endurminningar frá skólaárun-
um og samverustundum okkar með
Silla en um leið og ég við leiðarlok læt
hér staðar numið, þökkum við öll Silla
dásamlega og alveg ógleymanlega
viðkynningu og samveru um sex ára-
Sigurður Pétur
Björnsson