Morgunblaðið - 26.01.2008, Blaðsíða 20

20 LAUGARDAGUR 26. JANÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
LÍFIÐ hefur leikið Frank tösku-
bera grátt, en nú sér hann fram á
betri tíð. Frank töskuberi, eða
Frank the Baggage Handler, er
stytta í bænum Panticton í Bresku
Kólumbíu.
Frá því að hann var skapaður
hefur Frank töskuberi staðið á
torgi í bænum, kviknakinn innan
um töskurnar sínar, og borg-
arbúum hefur sumum hverjum ekki
alls kostar líkað fataleysi Franks; –
ja, nema þeir séu sérstaklega
ánægðir með það. Alltént hefur
Frank ekki fengið nokkurn frið fyr-
ir fólki sem hefur séð sig knúið til
að pota í og skemma hans við-
kvæmasta part.
Svo rammt kvað að, að skapari
Franks, myndlistarmaðurinn Mich-
ael Hermesh, sótti Frank til þess
að hann þyrfti ekki að líða frekari
niðurlægingu af hálfu samborgara
sinna.
Borgaryfirvöld brugðust illa við,
riftu samningi við Hermesh og
stöðvuðu greiðslur til hans fyrir
verkið. Listamaðurinn sá sér þann
kost vænstan að höfða mál gegn
bæjaryfirvöldum og er skemmst
frá því að segja að í vikunni var
bærinn dæmdur til að greiða hon-
um 14 þúsund dali í bætur fyrir
skemmdir á verkinu.
„Ég er mjög glaður,“ sagði
myndlistarmaðurinn í viðtali við
kanadíska miðla. „Þetta snerist
ekki um peninga og bætur, heldur
það að halda reisn“.
Frank hefur nú fengið nýjan
samasatað á vínbúgarði í nágrenni
bæjarins.
Frank
fær bætur
Bæjarfélag dæmt
bótaskylt vegna
skemmda á styttu
Frank Með ferðatöskurnar sínar.
FJÓRÐA námskeið Sinfón-
íuhljómsveitar tónlistarskól-
anna hófst 5. janúar og lýkur
með tónleikum í Langholts-
kirkju á morgun kl. 16. 115 tón-
listarnemendur skipa hljóm-
sveitina sem Guðni Franzson
stjórnar. Einleikari á horn er
Halldór Bjarki Arnarson, en á
efnisskránni eru þættir úr
Blindingsleik eftir Jón Ás-
geirsson, Konsert fyrir horn og
hljómsveit eftir Franz Strauss, Sinfónía nr. 1 í C-
dúr eftir Beethoven, og Flower Shower eftir Atla
Heimi Sveinsson. Hljómsveitin er samstarfsverk-
efni tónlistarskóla á höfuðborgarsvæðinu en nem-
endur 13 tónlistarskóla taka þátt í námskeiðinu.
Tónlist
Sinfóníuhljómsveit
tónlistarskólanna
Halldór Bjarki
Arnarson
ÚT er komin hjá Máli og
menningu bókin Þorrablót eft-
ir Árna Björnsson þjóðhátta-
fræðing. Þar er grafist fyrir
um upphaf siða sem tengjast
þorrahaldi á Íslandi en sú saga
nær æði langt aftur. Einnig er
greint frá endurvakningu
þorrablótanna á 19. öld þegar
þjóðernisrómantík og fornald-
ardýrkun léku um land og þjóð,
og um viðgang siðarins á 20.
öld. Er fróðlegt að sjá hvað er í rauninni fornt og
hvað eru nútímaviðbætur. Bókinni fylgir viðamik-
ill bálkur þorrakvæða. Eldri bók Árna um þorra-
blótin hefur verið ófáanleg um langt árabil og
þessi nýja útgáfa í kiljuformi bætir úr brýnni þörf.
Fræði
Úldið og súrt á
fræðilega vísu
Gömul auglýsing
Naustsins á kápu
SÝNING Sigrid Valtingojer í
START ART fjallar að stórum
hluta um ástand það sem ríkt
hefur um árabil í Palestínu, að
því er segir í tilkynningu frá
listhúsinu. „Í ljósi nýjustu
frétta af atburðum sem berast
fjölmiðlum þessa dagana þykir
okkur vera veruleg ástæða til
að minna á sýningu Sigrid.
Hún er að mestu unnin eftir
dvöl hennar á þessum slóðum
fyrir nokkru og eru myndirnar mjög áhrifarík list-
ræn túlkun á hennar reynslu í Palestínu.“
Sigrid verður við í START ART, að Laugavegi
12 b á sunnudögum og milli kl. 17 og 18 alla aðra
daga, að mánudögum undanskildum.
Myndlist
Sigrid ræðir um
Palestínuverk sín
Úr einu af verkum
Sigridar
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
STÓRMENNI mannkynssögunnar
njóta þess, að jafnvel þótt þau hafi
fyrir löngu safnast til feðra sinna,
þá eru nógu margir eftirlifendur
minnugir afreka þeirra, til að halda
þeim afmæli og minnast ártíða
þeirra með ýmsu móti.
Eitt þessara stórmenna nýtur
þess þó að það eru ekki bara stór-
afmælin sem eru tilefni hátíðahalda,
heldur hver einasti afmælisdagur.
Þetta er auðvitað Wolfgang Ama-
deus Mozart, listatónskáldið góða,
sem fæddist 27. janúar 1756. Út um
allan heim minnast tónlistarmenn
tónskáldsins á þessum degi, og það
gera þeir líka hér á Íslandi.
Það er Laufey Sigurðardóttir
fiðluleikari sem hefur haldið Mozart
þetta afmælisboð ár hvert og fengið
til liðs við sig valinkunna tónlist-
armenn.
Aldrei gerð nógu góð skil
„Það er auðvitað ekkert að
nenna; þetta er alls ekkert frumleg
hugmynd heldur. Þetta er gert út
um allan heim og margstolin hug-
mynd þess vegna. En það er sjálf-
sagt að gera þetta vegna þess að við
höfum svo mikið að þakka þessum
manni, það má gjarnan helga hon-
um þennan dag, jafnvel þótt manni
finnist honum aldrei gerð nógu góð
skil,“ segir Laufey. Hún segir að
þegar verk Mozarts séu annars veg-
ar, þá sé endalaust hægt að vera að,
og aldrei spila það sama. „Og svo er
heldur aldrei nóg spilað af verk-
unum hans. Þannig lít ég á það.“
Laufey segir frábært að spila á
Kjarvalsstöðum, þar sem tónleik-
arnir verða á sunnudagskvöld.
Borgin styrkir tónleikana og lætur
hópnum einnig húsnæðið í té, og
kveðst Laufey afar þakklát fyrir
þann stuðning. „Flygillinn á Kjar-
valsstöðum er sá besti á svæðinu;
ég er sannfærð um það, því hann er
svo hljómfallegur.“
Laufey segir efnisskrána í ár
vera hefðbundna, og ekkert um
skringilegheit af neinu tagi. Þar eru
tvær sónötur fyrir píanó og fiðlu
KV.376 og KV.481 ásamt píanósón-
ötu KV.576 og Kegelstatt-tríóinu
KV.498 fyrir klarinett, víólu og pí-
anó. Flytjendur ásamt Laufeyju eru
Krystyna Cortes og Valgerður
Andrésdóttir píanóleikarar, Þórunn
Ósk Marinósdóttir víóluleikari og
Einar Jóhannesson klarinettuleik-
ari.
Hvaðan kemur fegurðin?
Frá upphafi hefur það verið ein-
kenni afmælistónleika Mozarts að
verkunum er fylgt úr hlaði með tölu
og kynningum á tónskáldinu og
verkunum. Þorsteinn Gylfason pró-
fessor, einn besti vinur Mozarts hér
á landi, sá um þessar kynningar þar
til hann lést árið 2005. Í ár er það
ungur tónvísindamaður, Helgi Jóns-
son, sem talar um afmælisbarnið og
verkin, en hann talar líka um fleira.
„Ég kynni auðvitað verkin, segi frá
tilurð þeirra og því umhverfi sem
þau voru samin í. Ég vitna kannski í
einhver bréf Mozarts. En svo lang-
ar mig að tala um fegurðina – feg-
urðina í Mozart. Það er ofboðslega
huglægt hvernig hver og einn upp-
lifir fegurð, en þó virðist vera ein-
hver samhljómur í skoðun fólks á
tónlist Mozarts. Fegurðin í verkum
Mozarts blasir við á mörgum stöð-
um, það má nefna g-moll sinfóníuna,
píanókonsertana, Sálumessuna; það
er sama hvað er. Sumir hafa lýst
þessu sem beintengingu við hið
æðra – að þarna sé einhver ljósleið-
ari í gangi, en það er erfitt að henda
reiður á hvað það er nákvæmlega,
nema þá að það sé sérstök náð-
argáfa. Mig langar til þess að velta
því upp. Ég mun ekki verða með
nein gífuryrði, því það hefur ekki
verið ritað og rætt meira um nokk-
urt tónskáld. Hver og einn á „sinn“
Mozart og ég ætla ekki að breyta
því. Mig langar samt að reyna örlít-
ið að setja fingur á það hvað það er
sem er svona fallegt við Mozart. Ég
ætla ekki að vera mjög fræðilegur,
því það var ósk Laufeyjar að ég
yrði persónulegur. Þetta verður því
bara létt spjall,“ segir Helgi Jóns-
son.
Afmælistónleikarnir verða sem
fyrr segir á Kjarvalsstöðum annað
kvöld kl. 20.
Ljósleiðarinn Mozart
Árlegir afmælistónleikar Wolfgangs Amadeusar á Kjarvalsstöðum annað kvöld
Árvakur/Frikki
Mozartvinir Valgerður Andrésdóttir píanóleikari, Þórunn Ósk Mar-
inósdóttir víóluleikari og Einar Jóhannesson klarinettuleikari. Á myndina
vantar Krysztynu Cortes og og Laufeyju Sigurðardóttur.
Í HNOTSKURN
» Wolfgang Amadeus Mozartfæddist 27. janúar 1756 í
Salzburg, en dó 5. desember
1791, aðeins 35 ára.
» Mozart var undrabarn, ferð-aðist með föður sínum og lék
fyrir háa sem lága.
» Fyrstu tónsmíðarnar samdihann á barnsaldri, en hann
samdi verk af öllum gerðum, sin-
fónísk verk, kammerverk, ein-
leiksverk, sönglög, andleg verk
og óperur.
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
„ÞETTA lítur mjög vel út,“ segir
Kári Mikines og brosir breitt þar
sem hann skoðar upphenginguna á
verkum föður síns á Kjarvals-
stöðum. Sámal Joensen-Mikines er
kunnasti myndlistarmaður sem
Færeyjar hafa alið og á þessari
fyrstu yfirlitssýningu á verkum
hans hér eru um 50 verk sem sýna
helstu þemu hans; landslag, port-
rett og verk um dauðann.
Kári er einkasonur málarans og
fer með höfundarrétt verka hans.
Hann segist þekkja langflest verkin
vel, þó kom honum á óvart að sjá
verk sem eru í einkaeigu hér á
landi.
„Þetta er mjög vandað yfirlit, og
gefur góða tilfinningu fyrir því
hvernig hann þróaðist sem lista-
maður.“
Mikines átti sér margar hliðar í
listinni. „Það má glögglega sjá það
hér. Sum verkanna eru mjög dimm,
frá því snemma á ferlinum,“ segir
Kári og bendir á stóru líkvökuverk-
in til áréttingar, „...á meðan önnur
tímabil eru miklu bjartari. Á elliár-
unum glímdi hann við margvísleg
veikindi en hann reyndi samt að
finna birtu í drunganum.“
Fjölskyldan bjó í Danmörku þótt
Mikines færi oftast til Færeyja að
mála á sumrin. Kári kom einungis
tvisvar til eyjanna í æsku.
„Færeyjar voru ætíð í huga föð-
ur míns. Þegar hann var ungur
fékk hann styrk til að mála í París.
Hann var með dönskum málurum,
sem fóru daglega út til að mála í
borginni, en faðir minn var inni og
málaði myndir frá sinni heima-
byggð.“
Mikines er í afar miklum metum
meðal Færeyinga og Kári segir
hann einnig vel kynntan í Dan-
mörku, þar sem hátt verð fáist fyr-
ir verk hans á uppboðum.
Leitaði birtu í drunganum
Árvakur/Einar Falur
Sonur málarans Kári Mikines við eina af grindhvalaadrápsmyndum föður
síns. Hann hefur bannað andstæðingum veiðanna að nota þær í baráttunni.
Sonur Mikines segir verk föður síns hafa margar hliðar