Skinfaxi - 01.04.1930, Blaðsíða 22

118
SKINFAXI
að sjálft lögþing Færeyinga hafði samþykkt 7. grein ineð
meirihluta atkvæða og komið henni fram, og að Fred. Peter-
sen prófastur — sá sem orti: „Hvat kann röra hjartastreing-
ir?“ á æskuárum sínum — var aðalmaður í þessu pólitíska
óbótaverki. En það var almenn trú, að undireins og móður-
málsvinir fengju meirihluta i lögþinginu, mundu þeir að sjálf-
sögðu nema 7. grein úr gihli. Þá trúði enginn því, sem vér
höfum nú fengið að vita, að það eru danskir kenslumála-
ráðherrar og dönsk stjórn yfirleitt, sem neita oss um, að fá
7. grein breytt, þó að jieir viti, að hún er dagsdaglega brot-
in. Ráðherrar úr öllum stjórnmálaflokkum hafa sagt, að eitf.
allsherjarmál (Rigssprog) skuli gilda í ríkinu — Færeyjum
og Danmörku.
Kennarafélagið, sein bezt sá, hve fráleitt ástandið var, bað
lögþingið, áður langt um leið, að nema 7. grein úr gildi. Nú
voru móðurmálsvinir í meirihluta á þingi, og samþykkt var
1918, að biðja kennslumálaráðherrann að breyta konunglegu
tilskipuninni þannig, að 7. grein félli burt. Ekki vildi ráð-
herrann verða við þessu. Lögþingið samþykkti liið sarna
hvað eftir annað, en jafnan urðu úrslitin hin sömu.
Nú í vetur tók landsþingmaður vor, Jóhannes Patursson,
þessa víðkunnu 7. grein upp í landsþinginu danska og spurði:
„Ætlar kennslumálaráðherrann að verða við tilmælum lög-
þingsins viðvíkjandi 7. grein í skólatilskipuninni frá 1G. jan-
úar 1912, þcss efnis, að kennslumálið í færeyskum barna-
skólum skuli vera móðurmál barnanna, færeyska?“
Eitt er það, sem vert er að gefa gætur í svari ráðherrans,
sem annars er neitandi. Ilann skýrir frá, að færeyska sé meir
og meir að bola dönsku hurt sem kennslumáli. Og hann seg-
ir frá rannsókn, sem farið hefir fram i 82 færeyskum skól-
nm. Hún sýnir, að í 52 skólum var færeyska kennslumál,
í 24 skólum voru bæði málin jafnrétthá, og í einum 6 skól-
um var danska aðalmál. En samt á allt að sitja við sama. 7.
grein á að vera í gildi og danska fyrirskipað kennslumál.
Svona er stjórnmála-rökfræðin i Danmörku.
Auðvitað hefir málið í kirkjunum einnig komið til álita í
orðasennu þessari. Lögin um sóknanefndir veita færeyskrt
tungu svo mikinn rétt til, að koma inn fyrir kirkjudyr, að
prédika má á færeysku nokkrum sinnum á ári, ef sóknar-
nefndir vilja það, Aðrir hlutar guðsþjónustunnar, sáhnar,
bænir o. s. frv., eiga að vera á dönsku, nema ef Kaupmanna-
hafnarbiskup leyfir annað i einstökum tilfellum, eftir með-
mælum sóknarnefndar. Sama gildir um aðrar kirkjulegar at-