Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1950, Blaðsíða 12

Með andrúmslínuna sem þvemál er teiknaður hálfur
hringur (26 mynd). Þar sem hið „til færða“ línurit
frá þessum mótor er fært 51 %° afturábak, er þetta
hom teiknað á myndina og 5 10 og 15° eru merktar
báðum megin við þessa stöðu, sem er hámarksstaða
(dödpunkt) fyrir „færða til“ línuritið. Með lengd
sambandsstangarnar sem radíus (geisli) í sama mæli-
kvarða og línuritið, og centrum í lengingu andrúms-
loftslínunar, eru þessi merki yfirfærð til andrúmslofts-
línunar og merkin sem fram koma þar, sýna bullustöður,
er svara til „til færða“ línuritsins. 26. mynd sýnir að
kveikingin skeður 5° fyrr en bullan er í hámarki.
Línuritið er hægt að nota við hina strokkana frá
mótornum.
Einnig er hægt að teikna „tíming" línurit er svarar
til venjulegs línurits, og sjá á því sveifarásstöðuna
þegar útblásturinn byrjar.
Útþenslulínan er „polytrop“ eins og þjapplínan,
hitastigið við byrjun útþenslunar er um 1500°,
k = 1,28, ef gert er ráð fyrir að X = 2. Oftast nær er
yfirbrennsla, en hún orsakar það að þrýstingurinn fellur
ekki eins hratt, eins og vænta mátti, þegar eldsneytis-
lokinn hefur lokað. Á milli 14 og Vz slagsins hættir
eftirbrennslan venjulega og n verður hérumbil jafn
stórt og k þegar slagið er hálfnað. í lok slagsins er
hitinn um 500° og k er þá 1,33, en n venjulega stærri,
1,34 til 1,36 en það gefur til kynna að loftið hitnar
í strokknum. Það má reikna með eftirfarandi gildum
fyrir n við útþensluna:
Við 0,1 af slaginu er n = 1
Við 0,2 af slaginu er n = l,2
Við 0,5 af slaginu er n = 1,3 ( == k )
Við lok slagsins er n = 1,34 til 1,36
27. mynd.
Á 27. mynd er þjöppunarrúmið teiknað í sama mæli-
kvarða og línuritið er í. Ef finna á n, er þrýstingurinn
og rúmtakið mælt báðum megin við þann punkt sem n
óskast ákveðið og fæst þá:
Pi' vi " = p2 ' Vr "
ef þessi jafna er leyst fæst:
n • log
Vj
V,
n
log Pi — iog Pi
lOg V2 — log Vi
Sé aðins æskilegt að finna meðalgildi fyrir n, meðan
þjöppunin varir, er þrýstingur og rúmtak mælt við
byrjun og enda slagsins.
Við tvígengismótora er nauðsynlegt að vera viss um
að þjöppunin er byrjuð í þeim punkti sem valinn er, n
fyrir útþennslulínuna er hægt að finna á sama hátt.
Það er einnig hægt eins og sýnt er á 27. mynd að
teikna snertilínu (tangent) við bjúglínuna (útþenslu-
línan), við þann stað sem n óskast ákveðið. Þekkt er:
p . V" = k
og ef p er fundið:
p = k' v • -+- "
Hallastöðullinn er:
_d_p
d v
k • (= n) • v
•+• n 1
H+n)
V" + 1
P _ k (— n) k V-" _ k (— n)
-s-b v" -j- 1 ; — b vn-{-l
og ef n er fundið:
V — n . v " + 1 V
Báðar aðferðirnar eru réttar og það er nákvæmlega
sama hvor er notuð, en það er mikilvægt að þjapp-
rúmið sé nákvæmlega mælt og teiknað.
Ef notuð er síðari aðferðin, verður að teikna snerti-
línuna (tangenten) nákvæmlega. Ef menn vilja vita
hvert hitastigið er í strokknum, þegar brennslan fer
fram og í byrjun aflslagsins, er hægt að finna það
eftir lögmáli Mariotte—Gay—Lussabs, ef hitastigið
í einum punkti línuritsins er þekkt. Eftirfarandi dæmi
sýnir þetta:
Á línurit hefur þjapprúmið verið teiknað í sama
mælikvarða og línuritið. Við byrjun þjappslagsins er
rúmtakið mælt á línuritinu 73 mm, þrýstingurinn 0,95
ato og gizkað er á að hitinn sé þar 90°. Hámarksþrýst-
ingur, meðan brennslan fer fram er 48 ato og rúmtakið
er 7 mm.
Ef brennsluhitastigið er kallað X° verður:
0,05 • 731 _ 48-7
273 !+I90 + 273 + t°
„ 48 ■ 7 • 363
0,95 • 73
-+ 273 = 1490°
Hér er ekki tekið tillit til þyngdaraukningar vegna
innspýtingar eldsneytisins, en áhrifa hennar gætir lítið
að minnsta kosti ef um þrýstiýrun er að ræða.
Hitastigið er einnig hægt að finna með teikningum,
en þá aðferð er ekki heppilegt að nota á litlum línu-
ritum og er sú aðferð því ekki nefnd hér.
Útblásturs- og soglínur ei’u athugaðar á línuriti,
sem tekið er með linum gormi og þar er einnig hægt að
mæla n fyrir síðari hluta afslagsins og fyrrihluta
þjappslagsins, en það verður að mæla þrýstinginn
með mikilli nákvæmni, því smá skekkja í mælingunni
gerir stóra skekkju á útreikningnum á n.
14B
VÍ K I N G U R