Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.2003, Blaðsíða 29

Frásögn Jay D. Lane, sigmanns björgunarþyrlu varnarliðsins,
af björgunarafrekinu xið Sxörtuloft
„Svona menn eru hetjur“
Jay D. Lane heilsar Eyþóri Garöarssyni. Aö baki Lane er Javier Casanova, flugstjóri þyrlunnar.
Ljósm. Ragnar Axelsson, Morgunblaðið.
Fyrir síðustu jól kom út bókin Suður-
nesjamenn eftir Gylfa Guðmundsson. í
bókinni láta þeir gamminn geisa: Rúnar
Júliusson, Ellert Eiríksson, Sigríður Jó-
hannesdóttir, Hjálmar Árnason, Reynir
Sveinsson og Dagbjartur Einarsson, auk
Jay D. Lane, sigmanns á Keflavíkurflug-
velli.
Jay D. Lane vann einstakt björgunara-
frek við Svörtuloft, þann 7. desember í
hittifyrra, þegar hann bjargaði skipverja
af Svanborgu SH við afar erfiðar aðstæð-
ur, en fjórir menn voru á bátnum og fór-
úst þrír af þeim í þessu hörmulega sjó-
slysi. Lane hlaut rnikið lof fyrir dirfsku
sína og áræði og var hann meðal annars
sæmdur Afreksmerki íslenska lýðveldis-
ins fyrir þátt sinn í björguninni. Kom
gullmerkið í hans hlut og var þetta var í
fyrsta skiptið sem það var veitt, en félag-
ar hans í björgunarþyrlunni hlutu hins
vegar silfurmerkið.
En hvernig lýsir þessi hugaði Banda-
ríkjamaður sjálfri björguninni og aðdrag-
anda hennar. Gefum Lane orðið:
Sigmaður á þyrlu
„Eg er ekki flugmaður. Ég er fyrst og
fremst björgunarmaður, sigmaður í
þyrlu. Flugstjórinn er sá sem ræður en
auðvitað ræðum við saman og leggjum á
ráðin sem ein heild. Áhöfnin vann
þannig þegar hún undirbjó björgunina
úndir Svörtuloftum.
Þetta er ekki verk eins manns þó að
það hafi komið í minn hlut að síga niður
í bátinn. Það liggur mikil og löng þjálfun
að baki áður en þú ert fær um að taka
þátt í að bjarga manni í sjávarháska.
Við Svörtuloft voru afar slæmar og erf-
iðar aðstæður. En við þjálfum á hverjum
ehrasta degi. Þetta er starf mitt.“
þúð mátti engu muna að við
kaemumst í loftið
„Þetta var í fyrsta sinn sem ég vann að
svona erfiðri björgun úr sjó. Ég hef oft
^nt í slæmu veðri á íslandi. Á vetrum lít
eg stundum út um gluggann minn og
horfi í undrun á norðanvindinn, snjó og
el næða við rúðuna.
Við, sem erum í svona starfi, björgun-
annenn á þyrlu, erum búnir að fá rnikla
^fingu, bæði yfir sjó, á sjó og á jöklum
l^ndsins, já hreinlega alls staðar sem
þjálfurum okkar dettur í hug að æfa hóp-
tnn. Við leitum stöðugt nýrra leiða, nýrra
staða til æfinga.
Ég hef farið upp á íslenska jökla og
lent þar í illviðri, fannfergi, byl og hávað-
aroki, bálviðri. En mér datt samt aldrei í
hug, svona í alvöru, að ég ætti eftir að
fara í þyrlu í veðri sem þessu eins og það
var þegar það var verst.
Björgunarþyrla kemst ekki á loft í
mjög miklu roki og alltaf þarf að gæta
öryggis þeirra senr eru unr borð. Við vor-
um í raun mjög heppnir að konrast í loft-
ið 7. desember. Þar mátti engu muna.
Kannski vorunr við heppnir og svolítið
óforskammaðir að fara á loft ef þú skilur
hvað ég á við. Líkurnar á því að við fær-
um af stað voru „svona litlar“ segir Jay
og táknar þetta „pínulitla“ með fingrun-
um.
Sj ávarveggurinn
„Ég talaði áðan um íslensk veður eins
og ég hef kynnst þeinr verstu út um
gluggann minn, uppi á jöklum eða úti á
sjó. Það er hins vegar allt annað þegar þú
stendur frammi fyrir því að ætla að síga
niður í bát í miklu veðri.
Þar kemur lil viðbótar þungur sjórinn,
sjávarveggurinn sem rís upp og þú sérð
ekki í gegnum. Það er hrikalegt að sjá.
Það er erfitt að lýsa þessu.
í okkar tilfelli ýrðist sjórinn á þyrluna
fremst, fyrir neðan sérðu svo grilla í
mann sem berst fyrir lífi sínu og síðan
bergbrúnir allt unr kring þar sern bátur-
inn er skorðaður fastur.
Sjórinn getur verið slíkur ógnvaldur og
þú verður svo ósköp lítill í námunda við
hann og hamfarir hans. Þetta er stundunr
daglegt líf hjá íslenskum sjómönnunr.
Þeir eru hetjur.“
Aðstæður voru slæmar
„Það var mjög slæmt veður, við fórum
yfir Faxaflóann. Við vorunr tæpa klukku-
stund á lofti þar til við komunr að bátn-
unr. Það var búið að segja okkur á leið-
inni að það væru fjórir menn í ltfsháska
um borð.
Þegar við konrum á slysstaðinn sáum
við strax bátinn. Aðstæður voru afar
slæmar, báturinn veltist þarna unr alveg
upp við bergið. Það er varla hægt að lýsa
þessu svo menn skilji hvernig þetta var.
Kassar, belgir og ýnrislegt lauslegt hentist
til og frá og kastaðist upp í loftið eins og
þvi væri skotið á loft. Skipið slóst til við
klettavegginn og við vissum að nú var að
lrrökkva eða stökkva."
Undirbúningur á leiðinni
„Við undirbjuggum þetta allt á leiðinni
svo ég var tilbúinn að síga niður að bátn-
um ef skapaðist til þess möguleiki.
Þegar við komunr að bátnunr sá ég að-
eins einn mann unr borð. Hann veifaði til
okkar. Hann lá uppi á stýrishúsi bátsins,
á þakinu, mjög vel skorðaður og hélt sér
fast. Ég sá að tínrinn gæti orðið knappur
fyrir okkur að bjarga manninum.
Sjómannablaðið Víkingur - 29