Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 2000, Blaðsíða 9

Náttúrufræðingurinn - 2000, Blaðsíða 9
2. mynd. Gróskumikill gróður í Þjófhellisrjóðri í Eldborgarhrauni. - Luxuriant vegetation in a depression with favourable conditions in Þjófhellisrjóður, in tlie lava field Eldborgarhraun. Ljósm./photo A.H.B. (ló.júlí 1999). hraunbreiðuna af Eldborg, að svartur og úfinn bruni teygir sig til norðurs, vesturs og suðurs frá borginni, og stingur í stúf við meginbreiðuna, slétta og víðast vel gróna. Meginröksemdir Jóhannesar fyrir því að hraunin séu tvö, voru: 1) Sýnilegur greinar- munur er á gróðri hrauna og 2) segulstefnan er ólík í þeim. Að auki benti hann á að bergið í hraununum væri mismunandi - það þurfi ekki skilyrðislaust að tákna aldursmun þeirra en sé síður en svo til marks um að ekki sé aldursmunur á þeim. Haukur Jóhannesson (1978) er hins vegar á annarri skoðun og telur að ekkert bendi til þess að Eldborgarhraun hafi myndast í tveimur gosum, heldur sé sennilegra að það sé allt runnið í einu og sama gosinu fyrir 5000-9000 árum. Meginröksemdir Hauks eru: 1) Þar sem bruninn er apalhraun en hinn hluti hraunsins („eldra hraunið") hellu- hraun, er ekki hægt að draga neinar ályktanir af mismunandi gróðri. 2) Segulstefna í sögulegum hraunum er mjög breytileg og ekki er unnt að nota slíkar segulmælingar í þeim tilgangi sem Jóhannes vitnar til. 3) Munur á bergi milli hraunanna er ekki eins mikill og Jóhannes vill vera láta. - A hinn bóginn bendir Haukur á að sennilega hafi sögnin upphaflega átt við Rauðhálsa og Rauðhálsahraun, en færst yfir á Eldborg og Eldborgarhraun. ■ ÞJÓFHELLISRJÓÐUR En svo aftur sé vikið að tilgangi ferðar, er þess að geta að jarðhitastaðurinn er í svonefndu Þjófhellisrjóðri (1. mynd). Að baki nafninu er saga sem verður ekki rakin hér (sjá meðal annars Jón Árnason 1956: íslenzkar þjóðsögur og ævintýri: Smalarnir frá Snorrastöðum, IV: 160). Norðaustast í þessu rjóðri er hraunbrún brunans og undir henni er lægð. I lægðinni, sent er misdjúp 71
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.