Náttúrufræðingurinn - 1935, Blaðsíða 13

Einlembt — tvílembt.
Það er margt í landbúnaði vorum, sem enn er ógert, bæði
óathugað og órannsakað. Með þessari grein ætla eg að drepa
á ýmislegt, er snertir sauðfjárræktina og ,enn þá hefir lítið verið
athugað, enn minna rætt og alls ekkert rannsakað, að svo miklu
leyti, sem rannsókn væri möguleg og gæti leyst úr vafaatriðum.
Þegar litið er á dýrategundina, þá verður sennilega flest-
um einna starsýnast á tvennt, fyrst hvað einstaklingarnir eru
hver öðrum ólíkir, hvar sem á þá er litið, og í öðru lagi á við-
komuna. Fyrra atriðið kemur af því, að hér á landi eru mörg
fjárkyn, sem blandazt hafa saman af handahófi í þúsund ár.
Hér hefir aldrei þekkzt nein fjárrækt í eiginlegri merkingu
þess orðs, og sú, sem að nafninu til hefir verið hér, hefir frekar
miðað að því að rugla kynjunum enn meir saman en áður var,
í staðinn fyrir að aðgreina þau. Út í það atriði skal ekki frekar
farið að þessu sinni. Það er svo margþætt, að það verður ekki
rætt í stuttu máli. Á hinn bóginn skulum við athuga síðara
atriðið nokkru nánar.
Sé litið á spendýr þau, sem hér á landi eiga heima, þá
greinast þau, að því er viðkomuna snertir, mjög greinilega í
tvo flokka, nefnilega einsafkvæmisdýr og fleirafkvæmisdýr. Tak-
mörkin eru mjög skýr. Eg minnist ekki nokkru sinni að hafa
heyrt þess getið, að hryssa hafi átt tvö folöld í senn. Að kýr
eigi tvo kálfa kemur fyrir, en er mjög sjaldgæft. Af hundrað
fæðingum hjá konum fæðast tvíburar aðeins einu sinni. Þá eru
selir og hvalir, ef við viljum fara svo langt, ekki síður ein-
birnisdýr, ef tvíburar koma yfirleitt fyrir hjá þeim. Öll önnur
íslenzk spendýr, hundar, kettir, refir, rottur o. s. frv., eiga 3—4
og oftast fleiri afkvæmi í einu. Hvar á þá að setja sauðkindina
í þessu efni?
Þegar litið er á heildina, þá má segja, að ær séu tvílembdar
frá 8—10 af hundraði og allt upp í 100 %. Af þessu er bert, að
sauðfénaðurinn sker sig greinilega úr í þessu efni. Hann er jafn
skýrt aðgreindur frá báðum áðurnefndum flokkum. Tvílembur