Samvinnan - 01.01.1937, Side 8

SAMVINNAN
1. HEFTI
Kaupfélag Austur
í skjóli sunnan undir hinum háu fjöllum Vatnajökuls
teygir Austur-Skaftafellssýsla sig meðl'ram suðaustur-
ströndinni, sem er vökvuað af hlýjum Golfstraumnum.
Fjöllin, jökullinn, sandarnir og breiðar, vatnsmiklar
árnar gera Austur-Skaftafellssýslu hrikalega, en um leið
fagra og volduga. Frjóar, skrúðgrænar sveitirnar eru
einkennilega hlýjar og laðandi fyrir augað, sem er
þreytt af að horfa á jökla og svarta sanda.
Austur-Skaftafellssýsla er afskekkt. Austur-Skaftfell-
ingar hafa þess vegna löngum þurft að sækja verzlun
um torsótta vegi. Fyrr á öldum var öll vei-zlun sótt
út úr héraðinu, aðallega til Djúpavogs og úr vestustu
sveitinni, Öræfunum, til Eyrarbakka og Reykjavíkur.
Seint á nítjándu öld voru reist verzlunarliús við Papós
í Lóni, en verzlun var þar aðeins í nokkur ár. Kring-
Verzlunarhús og geymsluhús kaupfélagsins
-Skaftfellinga
Eftir Ragnar Olafsson
um aldamótin voru verzlunarhúsin llutt að Höfn í
Hornaíirði. Þangað sækir nú öll Austur-Skaftafells-
sýsla verzlun, að Öræfasveit' undanskilinni. Þar er
útibú frá Kaupfélagi Skaftfellinga i Vík.
Fyrstu tuttugu árin, sem verzlun var á Hornaíirði,
var þar kaupmannaverzlun eingöngu, en í árslok 1919
stofnuðu um 200 bændur í Austur-Skaftafellssýslu
kaupfélag, sem þeir nefndu Kaupfélag Austur-Skaft-
fellinga. Kaupfélagið byrjaði á því að kaupa verzlunar-
hús og vörubirgðir Þórlialls kaupmanns Daníelssonar
og setti upp verzlun á Höfn í Hornafirði 1. júní 1920.
Kaupin við Þórhall Daníelsson fóru fram áður en
verðfallið mikla skall á. Kaupverðið var miðað við
hið liáa verðlag ársins 1919 og bjartsýni þess. Verð-
fallið var því afar-tilfinnanlegt fyrir hið unga kaup-
félag. Var eklci annað sýnilegt en að kaupfélagið yrði
þegar að gefast upp, en Austur-Skaftfellingar völdu
aðra Ieið. Tapinu af kaupunum og tapi af sölu á
innlendum vörum 1920, samtals um 48 þús. krónur,
var jafnað niður á félagsmenn. Upphæð þessa greiddu
þeir næstu ár á eftir, og var hún að fullu greidd
1935. Jafnliliða var samkvæmt ráðleggingum S. í. S.
Jón ívarsson, ungur og efnilegur samvinnumaður,
ráðinn kaupfélagsstjóri, og tók hann við starfi í árs-
byrjun 1922.
Útistandandi skuldir lijá Kaupfélagi Austur-Skaftfell-
inga voru í árslok 1921 kr. 181 397,21. Árið 1923 var
fært til skuldar í viðskiptareikninginn hið niðurjafnaða
tap, sem áður er getið um, og ná þá skuldirnar há-
marlci kr. 254 138,09. í árslok 1935 var útistandandi
Bátar við bryggju félagsins
8