Verklýðsblaðið - 06.10.1936, Blaðsíða 3

VERKLÝÐSBLAÐIÐ
VEBKLÝÐÍBLAÐIÐ
útgefandi:
KOMMúNISTAFLOKKUR ISLANDS
Ritetjóri:
EINAR OLGEIRSSON
Afgveiðsla: Laugaveg 38.
Sínii 2184. — Pósthðlf 57.
Prentsmiðja Jóns Helgasonar.
K OMMÚNISTAFLOK KUR
ISLANDS
(Deild úr alþjóða-
sambandi kommflnista).
Formaður:
BRYNJOLFUR BJARNASON
Skrifstofa: Mjólkurfélagshúsinu
Simi 4757.
Viðtalstími:
Daglega kl. 6—7, virka daga.
Flugumenn
Með hverjuim deg'inum sem liður
verður ölluim almenningi Ijósari
straumhvörfin innan Sjálfstæðis-
flokksins. Flokkurinn þróast í sí-
fellu meira, og meira. í áttina til
fasisrnanis., Það er ekki nema
skammt s-íðan ,að ein íhaldsamasta
sprauta sjálfstæðismanna gaf það
fyllilega til kynna, að ef sjálfstæð-
ismenn næð'u ekki völdunum í
næstu kosningum, þá mundu þeir
cklci láta við svo búið sitja. Ögn-
anir sem þessar verða aðeins skild-
ar á einn veg. Sjálfstœðismenn
œtla að beita ofbeldi, ef þeir vinna
chki næstu kosningar. Jafnframt
því sem fulltrúar flokksins eru
látnir boða slíkan boðskap í hópi
trúnaðarrna.nruanna úti um allt
land, þreytist Morgunblaðið aldrei
á að dásama lýðræðisást sína. Hins
gæta þeir síður að venjulega er í
næsta dálki blygðunarlaus lof-
songur um ofbeldisverk erlendra
fasista, Þetta. verður að vísu dálítið
lijáróma samsöngur, enda finnst
jafnyel sumum sj álfstæðismönnum
að skynsamlegar mætti fara, í sak-
irnar.
SjáLfetæðisflokkurinn á að því
leyti erfiða aðstöðu, að hann verð-
ur að ta,la tveimur tungum. Sjálf-
ur hefir hann varpað öllu lýðræði
fyrir borð í baráttu sinni, en veit
hinsvegar að mikill þorri kjósenda
ha,ns aðhyllist lýðræði. Vegna þess
verður hann að koma fram fyrir
kjósendur sína eins og flugumenn-
irnil’, sem til forna fóru dulbúnir
um héruð, til þess að vinna hin
verstu níðingsverk. En stundum
vildi svo til að þeir gátu ekki leynt
sinum innra manni og liluítu þá
venjulega makleg málagjöld.
Slíkur er málflutninguo.’ sjálf-
stæðismanna um þessar mundir.
Einræðið og ofbeldið sem þeir eru
stundum að bannsyngja hefir náð
svo föstumi tökum á flokknum,
einkum síðan á Þingvallafundjnum
fræga í vor að þeir geta, nú varla
skrifað eina línu þannig að úlfur
fasismans gægist ekki fram undan
sauðargærunni.
Þess er skemmst að minnast, að
Gísli Sveinsson sýslumaður og þing-
maður ritaði lhald,sþanka sína um
framtíð Islands. Þegar ritsmíð
Halldór Kiljan Laxness
á allieimsþingi rithöfunda í Argentínu
Þingið bannar ineölimum síuuin stríðs-
iindiiTÓðiir eftir tiilögu H. K. Laxness
Framkoma fasistaima Marinetti og Uogaretti
ósamlioðiii siðuðnm mönnum
//. K. Laxness, rithöfundur.
[ argént'skum blöðum, sem hing-
að ha.fa borist, er skýrt frá um-
ræðum á þingi P.E.N-sambandsins.
hinn 8. sept„ en þann dag hófu
frönsku fulltrúarnir Georges Du-
hamel og Jules Romains imræður
um friða.rmálin. Báru. þeir að lok-
um frajn tillögu um áskorun til
ríkisstjórna og þjóða í öllum lönd-
u m, þar sem svo er að orði komist
»að á þessum tímum, {jegar ógnir
nýrra,r styrjaldar eru fyrir dyrum,
snúi rithöfundaþingið sér til rikis-
sfjórn.anna og- þjáðanna. og skori á
þær að láta skynsemi og rólegá yf-
irvegun ráð.a í öllum málum. Stríð
er bölvun og smán og að stofna til
þess getur aldrei afsakast. Öfriður
leysir engin deiluimál og því ber að
hindjra það, að þær skelfingar, sem
yfir dundu eftir 1914, endui’takist.
Allar styrjaldip, bæði trúarbragða
og aðrar, eigia það sammerkt, að
kynda bál haturs«.
Samhliða þessari áskorun var
rætt um, fasisma. og stríðsun.djr-
búning’. Itölsku fulltrúarnir þoldu
ekki hin rólegu rök Frakkanna,
Duhamel, Cremieux, og Romains,
Þeir u.rðu hvað eftir annað trylltir
af æsingi.
Tidagan var samþykkt með
lófataki. Urðu Italirnir, einkum
Ungaretti, þá enn æfari og lá við
sjálft að þeir myndu, eyðileggja
þingið. Jules Romains hafði lesið
upp nokkur atriði úr stríðsfagnað-
arerindi ítalska fasistans Maa’in-
etti, sem einna verst lét. I þessum
boðskap, sem prentaður var í ár,
talar Marinetti um nauðsyn á
hernaðarlegu uppeldi barna og
unglinga og segir berum orðum, að
y.stríðið sé einasta heilbrigðisráð-
■stöfun ve raldarinnar«.
Áheyrendur og boðsgestir létu ó-
spart í ljósi samúð sína með and-
stæðingum stríðsins, en Italirnir
rnættu, hvergi stuðningi.
Seinna um daginn bar íslenzki
fulltrúinn, Halldór Kiljan Lax-
ness fram svohijoðandi tillögu, sem
einnig var samþykkt með lófataki
og miklum fögnuði:
»Eftir að hatfa samþykkt ávarp
til ríkisstjórna og þjóðanna, þar
sem skorað er á þær að gera allt,
sem hægt er, til þess að vernda
friðinn, sem nú er í hættu, vonar
14. alþjóðaþing rithöfunda, saman-
komið í Buenos Aires, að allir rit-
höfundar, sem tilheyra þessum al-
þjóðafélagsskap beiti staj'fi sínui og
ritverkum í þeim friðaranda, sem
er uppistaða fyrnefn.ds boðskapar.,
Sömuleiðis felur þingið fram-
lcvæmdastjórn sinni að tilkynna
deildum sínum þetta og taka hart
á og refea brotum í þessum efnum
P.E.N.-félög' neínast samtok rithiií-
unda í ölluin lönduni. l>au liafa nnð
sfr nlhcimssnmband og lialila liiim
á noklíiirra ára frosti. Síðasta liiuglð
var lialiliú fjrri liluta septcmber s. 1.
og mættu Jiar fulltriiar fjrir 44 lijóð-
ir. Þingið var iialdið í Hueno.s Aires,
liöfuðborg Argentínu í Snðtir-Ame-
ríku. Islenzkur fulltrúi var þar Hali-
ilór Kiljan Laxness.
á þann hátt sem viðeigandi er«.
Þegar tillagan hafði verið lesin
upp og samþykkt með á-
kaflegu lófataki urðu Italirnir
tryltir og meira að segja froðu-
felldu og öskruðu óprenthæf ó-
kvæðisorð og stviindum orðalaust
eins og dýr, út yfir þingheiminn,
En fögnuður brðsgesta og áheyv-
enda var að snma skapi mikill.
T-illaga Iæssi er ekki afturvirk,
en í framtíðinni mun eng.um fas-
istum eða íhaldsmönnum innan
þessa stærsta félagsskapar rithöf-
unda leyfast að nota, penna sína, og
ritverk í þjónustuj stríðsundirrcð-
urs, eins og nú tíðkast í Italíu,
Þýzkalandj eða IMrtiigal. Slíkum
rithöfundum verður þá tilkynnt að
staður þeirra sé ekki í alþjóðasam-
tökuim rithöfunda.
Bókbindarafé!ag Reykjavíkur
kaus á síðasta fundi sínum þá Pét-
ur G. Guðmundsson og Aðalstein
Sigurðsson, sem fiiltrúa félagsins
á Alþýðusambandsþingið og sem
varafujltrúa þá Guðgeir Jón-son
og Jens Guðbjörnsson,
Bifreiðastjórafélagið »H > eyfiU «
kaus þessa fulltrúa á Alþýðusam-
bandsþing: Pétuir Guðmundsfon og
Sigurgeir Steindórsson.
þessi birtist í Morgunblaðinu stóðu
þannig sakir, að nazistar höfðu
fyrir fáum dögum ráðist á útifund
verkamanna. við Kalkofnsveg. Yfir-
valdið kom in,n á þetta atriði í
bollaleggingum sínum og kvaðst
efcki óttast um framtíð þjóðarinn-
ar, ef hún cet.ti mörgum slíkum föá-
urlandsvinum á að sJcipa. Um svip-
að leyti lét formaður sjálfstæðis-
flokksins I>ess getið, að nazistar
væru áberandi »hreinir í hugsun-
um«.
Slík eru ummæli hinna gætnustu
foringja Sjálfstæðisflokksins um
mestul menningarspellvirkja nútím-
an,s. Það kemur því fáum á óvart
þó að hinir fljótfæra,ri eins og Öl-
afur Thors og Sigurður Kristsjáns-
son eigi bágt með að leyna aðdáun
sinni á ofbeldinu,
Þegar sú frétt barst út um bæ-
inn fyrir skömmu, að nazistar
hefðu stolið einkaskjölum manna
til birtingar í blaði sínu, brá svo
einkennilega við, að sjálfstæðis-
mönnum þótti nóg um í bili. Þeir
vissu ennþá ekki hvað rannsóknin
kynni að Ieiða í ljós og fannst því
réttara að leika tveim skjöldum 1
málinu. En þegar yfir.heyrslu.num
var lokið og ekkert hafði sannast
um hvernig stæði á hvarfi vasa-
bókai'innar snúa sjálfstæðismenn
við blaðinu. Nú tekiu’ Mbl. upp
hanskann fyrir fósturbörn sín. I
fyrsta lagi ver það málstað þeirra
beinlínis, með því að reyna að gera
allt málið hlægilegt og ómerkilegt,
en þó miklu fremur óbeinlínis með
allskonar rangfærslum og útúr-
snúningum, sem koma þessu máli
ekki frekar við en t, d. sjóðþurð
Einars Jónassonai', sem íhaldið
gafet upp við að verja á siínum
tímai.
Það er full ástæða fyrir alla þá
sem unna lýðræði og menningu að
gefa nánar gætur að skrifum Morg-
unblaðsins um þessar mundir. t
allt sumlar hefir það aldrei þreytst
á því að lofsyng-ja lau.nmorð hálf-
viltra Afríkumanna í einu elsta
menningarríki álfunnar., Allir
frjálslyndir og- sæmilegir menn
hafa haft megnustu andstyggð á
þeim málaflutningi og eiga vonandi
eftir að gjalda hann með verðugri
fyrirlitningu Iægar íhaldið kemur
næst til þeirra á biðilsbuixunum og
með lýðræðisgrímuna utan yfir
andliti fasismans afmyndaða af að-
dáun á hverskonar glæpum og of-
beldisverkum innlendra og er-
lendra, fasista.
»Segðu mér hverja þú umgengst
og ég- skal segja þér hver þú ert«.
Sjálfstæðisflokkurinn hefir valið
sér sálufélag við fasismann. Efast
nokkrir um hvert er þeirra rétta
andlit.