Stúdentablaðið - 07.05.1979, Blaðsíða 6

6
Stúdentablaðið
Peterson virkar á m
segir Guðmundur Ingólfsson Ljósmyndir:
í viðtali við Stúdentablaðið Halldór Guðmundsso
„Djass, nýtisk, hávær (dans)músik, einkum sér-
stök (dans)músik með sérkennilegu og sterku
hljóðfalli (upprunnin hjá bandariskum negrum)”.
Svo mælir orðabók Menningarsjóðs.
Fyrir tæpum tveimur áratugum gerðist sá at-
burður vestur á landi, nánar tiltekið i Dölum, að
ungur drenghnokki leitaði útskýringar á orði er
hann hafði þá nýlega numið, djass? Nærstödd eldri
kona varð fyrir svörum og átti fá orð svo sterk að
fengju útlistað eyðileggingarmátt og ógn þá er staf-
aði af þessu voðalega fyrirbæri, ónafngreindur
maður hafði orðið fyrir þeirri ógæfu á réttardans-
leik úti á Strönd að leggja hlustir við djasslagi. Svo
megn voru áhrifin að hann hljóp að lagi loknu beina
leið i nærliggjandi bervatnsá og hugðist drekkja
sér, hvað reyndar ekki tókst.
Fáir munu hafa látið lifið af völdum djassins, en
þeim mun fleiri svamlað sælir i tónlistarelfi sveifl-
unnar. íslenskir hafa sem aðrir látið fallerast fyrir
seiðandi áhrifum sveiflutónlistarinnar. Saga
islenska djassins er engu að siður slitrótt og ber þar
margt til sem eigi verður hér fram talið. Á siðustu
árum hefur sveiflan þó átt vaxandi vinsældum að
fagna meður islenskum. Sá þeirra islensku
djassista sem hvað lengst hefur náð i kúnstinni er
Guðmundur Ingólfsson pianist og virtúós. Fyrir
skömmu var hann inntur um eigin feril og
islenskt djasslif og fylgja svörin hér á eftir.
Spyrlar auk ritstjóra voru þeir Einar Már
Guðmundsson og Halldór Guðmundsson.
Skirdagur á páskum 1979, laust
eftir hádegi. Veöurguöiö minnist
dags kvöldm átlöarinnar og slettir
vænum hryöjum framan i þá fáu
vegfarendur sem skjótast millum
húsa I miöbænum.
Nokkur haröskeytt djassfön
gefa skit i páskahryöjur Kára og
hlaupa niöur Laugaveginn og
nema staöar þegar þau eru á
næstu grösum viö Lyf jabúöina Iö-
unni. Þaöan er skotist bak viö hús
og hafin krosslaus páskaganga
upp marga stiga, uns komiö er
um siöir á fjóröu hæö. Þar er
leitaö áletrana og I þann mund aö
menn greina nöfnin Guömundur
Ingólfsson / Birna Þóröardóttir,
berast hugljúfir sveiflutónar út
um dyr. Leitinni er lokiö.
Upphaf þins langa tóniistarfer-
ils?
— Eg byr jaöi aö leika á pianó
sex ára gamall. Á þeim tlma var
Rögnvaldur Sigurjónsson
nágranni minn i Kleppsholtinu,
og heyröi mig glamra á gamalt,
stigiö stofuorgel. Hann otaöi for-
eldrum mlnum út i aö kaupa
pianó og siöan fór ég aö læra hjá
honum. Siöar læröi ég hjá mörg-
um kennurum og var i Tónlistar-
skólanum 1946-1954. Siöustu tvo
veturna var ég hjá Wilhelm
Lansky Otto. Eftir þaö fór ég til
Ka u pm ann ah afn ar.
Sveiflað með áhöfnum
herskipa
— Ég var i einkatimum á píanó
tæpt ár i Kaupmannahöfn. Fram
til þess var svo til eingöngu um
klassik aöræöa, þó maöur stælist
i boogie-woogie og þess háttar.
Þetta ár skipti sköpum — þaö var
mikiö djasslif i Höfn og ég taldi
mig hvorki hafa taugar né getu til
aö gerast klassiskur konsertplan-
isti. Ég fór aö leika á bar og
djassferillinn hófst meö þvi aö
spila i bigbandi meö áhöfnum af
tveimur dönskum herskipum.
— 1955 var svo haldiö til klak-
ans aö nýju. Hvaö var þá aö
gerast I tónlistarlif inu?
— RoUciö var þá rétt ókomiö og
gamlir swingstandardar mest
spilaöir. Þaö var mikil breidd i
múslkinni — margir góöir blás-
arar eins og Gunnar Ormslev,
Björn R. Vilhjálmur Guöjónsson
og margir fleiri. KK-sextettinn i
fullu fjöri og gamla Þórscafé viö
lýöi.
Þá var mikiö af kabarettum,
t.d. I Austurbæjarbiói. Þar kvaddi
ég klassikina endanlega á tón-
leikum — byrjaöi á Chopin, Bach
ogfleirislikum, en klykkti út meö
boogie-woogie! Mörgum þótti
mikiö tap aö „missa” af klassik-
pianistum á þann hátt.
Um þetta leyti kom hingaö til
lands Friedrich Gulda, lék hér á
symfóniutónleikum, en haföi ein-
hvern pata af þvl aö hér væri til
djasslií og kom eftir á í Stork-
klúbbinn, enn i kjólfötunum og
sveiflaöi þar af miklum móö.
Mikil gróska 1956-59
Þaö var mikil gróska i
islensku djasslifi á árunum
1956-59. Þá var djassaö i
Breiöfiröingabúö, þar sem helstu
pianóleikarar voru þeir Kristján
Magnússon og Arni Elfar.
Haukur Morthens var á gamla
Rööli, á móti Stjörnubiói, á
sunnudagseftirmiödögum og
Gunnar Reynir og fleiri meö
honum þar.
— Hvers konar djass var þá
helst framinn?
— Þaö var mest swing.
Bebopiö kom ekki fyrr en seinna,
þegar Andrés Ingólfsson kom frá
Bandarikjunum, þar sem hann
haföi veriö á styrk frá djass-
blaöinu Downbeat.
— Hvaö geröir þú á þessum
tima?
— Ég byrjaöi aö spila á böllum
fljótlega eftir heimkomuna, — fór
beint i swingiö — þaö var dans-
músik þá. Stofnaöi hljómsveit
meö Reyni Sigurössyni stuttu
eftir heimkomu. Þar var Gunnar
Gunnarsson á gitar og banda-
riskur trommuleikari. Viö
notuöum nikku töluvert — hún
,,Ég er ekki A LEIÐINNI aö breytast”.
var mikið notuö á þessum tima.
Olafur Stephensen var aöal djass-
harmonikkuleikarinn.
Viö spiluöum ekki á föstum
staö, lékum á skólaböllum og
viöar. Rokkiö kom til á þessum
tlma og þaö var ekki spurt um
smekk — menn uröu aö spila
rokk. Ahrif rokksins höföu.I för
meö sér aö djassinn hvarf úr
danshúsunum og einangraöist.
Hann var ekki viöurkenndur af
unga fólkinu og takmarkaöist viö
priVat lóköl.
Leikið um vikuskeið
með Dexter Gwdon
— Ariö 1962 fór ég út til Noregs
og fór I tournée meö Sigrúnu
Jónsdóttur.sem þá varoröiöstórt
nafn i Noregi. Hún haföi sungiö
neö KK-sextettinum hér heima,
in var fyrstog fremst djasssöng-
kona.
Aþeim tima varrikjandi deyöa
i norskum djassi, en samt aöeins
aö byrja aö rofa til. Þaö var
meira lif- i Sviþjóö. Metropol var
eini djassklúbburinn i Osló um
þetta leyti. 1 þessari för leysti ég
pianóleikara Dexters Gordons af
um vikutima, en hann var þar á
hljómleikaferö.
— Hvernig var aö spila meö
Gordon?
— Þaövarupp ogniöur. Fyrsta
kvöldiö var hann meö öllu óspil-
andi, en næstu kvöld spilaði hann
eins og engill.
Bítles koma til
— Hvenær fæddust Haukar?
— Helgi Steingrimsson var
búinn aö stofna Hauka noröur I
Hrútafiröi I kringum miöjan sjö-
unda áratuginn. Á þessum tima
varég meötrióáloftinui Glaum-
bæ, þar sem voru auk min
Gunnar Ingólfsson og Sveinn
Ingvarsson. Helgi var áöur meö
örnum, en kom i trióiö eftir aö
Sveinn hætti. Upp úr þvi fæddust
Haukar á ný.
— Bitlestónlistin var aö halda
innreiösinaá þessum tima. Haföi
þaö áhrif á djassinn?
— Tvimælalaust. Maöur
uppliföi byltingu nr. 2, fyrst
rokkiö og svo bitlamúsikin. Hún
haföiáhrif á djassspilara. Fyrstu
tvö ár bitlaæðisins var ekkert
djasslif hér. Siöan kom mikill
kippur 1965-67. Þá var spilaöur
djass á hverju mánudagskvöldi i
Tjamarbúö og þaö var vel sótt.
Þaö var Jazzklúbbur
Reykjavikur sem stóð fyrir þvi.
Jazzklúbbur lslands var svo meö
djass I Glaumbæ á þriöjudags-
kvöldum. Þar lék Erlendur
Svávarsson á trommur, Friörik
Theodórssoná bassa, ég spilaði á
pianóiö og svo höföum viö banda-
riskan básúnuleikara. Við
spiluðum bebop og swingmúsik
Eitt af þvi sem ýtti undir þennan
fjörkipp var framtak Þráins
Kristjánssonar, sem fékk mörg
stórmenni djassins til aö hafa hér
stop-over.
t blúsheima
— Þessi kippur i djasslifinu
„Eins getur gerst þegar spilaöur er kannski eldfjörugur polki, aö fólk
komi og biöji um eitthvaö fjörugt!”