Fálkinn - 14.11.1936, Blaðsíða 3
F Á L K I N N
3
Þórðnr J. Thoroddsen áttræðnr í dag
Elsti starfandi læknirinn á íslandi.
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Framkvæmdastj.: Svavar Hjaltested.
Aðalskrifstofa:
Bankastræti 3, Reykjavík. Simi 2210.
Opin virka daga kl. 10—12 og 1—6.
Skrifstofa í Oslo:
A n t (i n S c h j ö t h s g a d e 14.
Blaðið kemur út hvern iaugardag.
Askriftarverð er kr. 1.50 á mánuði;
kr. 4.50 á ársfjórðungi og 18 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftanir groiðist fyrirfram.
Auglf/sitigaverð: 20 aurn millimeter.
Herbertsprent prentaði.
Skraddaraþankar.
Með aukinni tækni í verklegum
efnuni vaxa vandræðamál þjóðanna.
I>að er hið raunalega fyrirbrigði.
sem fylgir hinni vaxandi „menningu"
nútíinans. Tæknin er orðin að vand
ræðamáli. sem þjóðirnar eiga í höggi
við.
Fyrir þrjátiu árum voru flestir
sammála um að dásama hina sívax-
andi sigurvinninga mannsandans yfir
náttúruöflunum. Tuttugu árum seinna
voru flestir orðnir sammála um, að
það væri einmitt þessi áukna tækni,
sem stjórnaði mesta böli mannkyns-
ins. Böli, sem m. a. hefði borið þann
ávöxt, að menningarþjóðirnar hefðu
lagl í hernað innbyrðis, lil þess að
skapa sjer framtíðarvonir fyrir þa
þegna sína, sem vjelamenningin hefði
annars gert atvinnulausa. Og böli
sein Iiefði svo eftir ófriðinn orðið
lil þess, að yfir allar þessar þjóðir
dundi svo sú hörmung, sem þær
höfðu óttast mesta: að hafa ekki
vinnu og brauð handa þegnum sín-
um.
Vinnu og brauð. Lífið er ekki ann-
að en þetta tvent: vinna og brauð.
Þetta tvent er óaðskiljanlegt. Þó að
margt þyki úrelt þá heldur hið
gamla orð fullu gildi sínu, að „sá
sem ekki vill vinna á heldur ekki
mat að fá“. En nú er þetta ekki
vandamálið, heldur hitt, að sá sem
vili vinna, fær það ekki fyrir þvi,
og matinn verður hann að þiggja af
opinberri náð. í þvi liggur raunasaga
nútímamenningarinnar.
Vjelarnar hafa áorkað því, að nú
er hægt að framleiða ákveðið magn
af ákveðinni vöru með margfalt
minni mannafla en áður. Og sú gáta,
sem ekki hefir enn verið' leyst er
þessi: Hvernig á þá að sjá hinuin
farbórða, sem vjelarnar hafa svifl
atvinnunni? Heimurinn framleiðir
og framleiðir, liann er eins og kvörn-
in Grótti, sem „malaði bæði malt og
salt“. Sú gamla saga er saga of-
framleiðslunnar. En öfugmæli nú-
límamenningarinnar er þetta: að svo
og svo mikill hluti fólksins þarf að
líða nauð, vegna þess að of mikil er
framleitt. Hendurnar eru atvinnulaus-
ar. Fólkið sveltir af því að of mikið
er framleitt!
Fyr á timum svelti fólkið vegna
þess að móðir náttúra sveik það.
Nú á tímum sveilir það, af þvi að
móðir náttúra sjer ekki við þeim
afkastamiklu „mjaltavjelum", sem
mannsandinn hefir uppgötvað, Þl
þess að ná gæðum hennar of fljótt
og auðveldlega. En getur þá ekki
mannsandinn fengið hemil á þessa
tækni, svo að tæknin sjálf verði ekki
til þess að drepa mannfólkið.
Það er talið að læknarnir endist
yfirleitt illa og verði skammlífir og
er það eðlilegt því að starf þeirra er
lýjandi og erilsamt. En Þórður J.
Tlioroddsen er undantekning. Hann
verður áttræður í dag og mundi eng-
um detta í hug að giska á að hann
væri nema sextugur, ef það væri
ekki „skjallega staðfest" að hann er
fæddur þann 14. nóvember 1856. Hann
og þeir bræður eru synir hins góð-
kunna skálds Jóns Thoroddsen sýslu-
manns, sem öllum landslýð er vel
kunnur fyrir ljóð sín og hinar fyrstu
íslensku skáldsögur í nýrri stíl. Éru
þeir bræður Þorvaldur jarðfræðing-
ur, Sigurður verkfræðingur, Skúli
sýslumaður og Þórður læknir allir
þjóðkunnir nienn og Þorvaldur heit-
inn var kunnur vísindamaöur um
mörg lönd.
Þórður læknir lauk stúdentsprófi
og varð kandídat hjeðan árið 1881
Hann vakti athygli í skóla sem náms-
maður, ekki síst fyrir kunnáttu sina
i stærðfræði og jafnframt læknis-
nárninu kendi hann starðfræði hjer í
Latínuskólanum og var það sjaldgæft
um svo ungan mann. Næstu árin tvö
dvaldi hann hjer í Reykjavík en varð
hjeraðslæknir í Keflavíkurhjeraði 1883
og gegndi því embætti til vorsins 1903
er hann var skipaður gjaldkeri hins
nýstofnaða íslandsbanka. Það var
ekki stórt embætti, því að bankinn
var þá ekki eins stór stofnun og
síðar varð, og stundaði Þórður því
lækningar hjer í Reykjavík jafnframt
gjaldkeraembættinu. Þórður hafði
notið sjerstakra vinsælda sem hjer-
aðslæknir þau tuttugu árin, sem hann
dvaldi í Kelflavík og ekki urðu þær
vinsældir minni eftir að hann fór
að gegna læknisstörfum í höfuð-
staðnum. Átti ljúfmenska hans i allri
framgöngu og hepni hans í læknis-
slörfum öllum hvorttveggja jafnan
þátt i þesum vinsældum. Sjerstaklega
hefir verið til þess tekið, hve vel
Þórði lækni hefir tekist að lækna
lungnabólgu. Má ýkjulaust fullyrða,
að enginn læknir þessa bæjar eigi
jafnbetri vinsældum að fagna en
þessi síungi öldungur á enn í dag, þó
að hann geti nú litið yfir 55 ára
starfsferil.
Þórður Thoroddsen ljet af gjald-
keraembættinu árið 1911 og siðan
hefir hann eingöngu gefið sig við
læknisstörfum en jafnframt var hann
um langt skeið einn ötulasti starfs-
eru það sem Hafnarfjarðarkirkja lief-
ir eignast nýlega. Forðum var meiri
áhersla lögð á það en nú, að afla
kirkjunum dýrmætra gripa og voru
það merkir fjársjóðir, sem kirkjurn-
maður Templarareglunnar hjer i bæ
og var um eitt skeið stórtemplar.
Þrátt fyrir áttatíu árin að baki er
liann sífelt i sjúkravitjunum frá
morgni til kvölds, og að öllum jafn-
aði gangandi. Hann hefir aldrei
keypt sjer bíl til þess að ljetta sjer
störfin, eins og flestir læknar bæj-
arins gera, en þó kemst hann yfir sín
störf, enda eru fáir bæjarbúar ljett-
ari i spori en hann.
Fálkinn hefir haft tal af afmælis-
barninu. Og vitanlega lá næst fyrir
að spyrja, hvernig læknirinn liefði
farið að því að verjast ellinni.
— Það er vitanlega ekki mjer að
þakka, segir Þórður læknir, að jeg
liefi enst svona vel. Jeg hefi fengið
hraustan og heilbrigðan líkama og
það svo, að jeg get ekki sagt að mjer
hafi orðið misdægurt í síðastliðin
fjörutiu ár. En að öðru leyti held jeg.
að besta ráðið til þess að varðveita
heilsuna og ofþreyta ekki líkamann
sje það, að hreyfa sig mikiö — ganga
mikið á hverjum einasta degi. Og svo
vitanlega það að hafa ljetta lund.
Mjer hefir verið það gefið að vera
jafnan í góðu skapi og það liefir ó-
trúlega mikil áhrif. Og svo eitt enn,
sem jeg vildi ráðleggja flestum: að
leggja sig stutta stund um miðjan
daginn. Það endurnærir líkama og
sál alveg ótrúlega vel.
— Eruð þjer þá aldrei þreyttur?
— Vitanlega getur maður þreysl
þegar of mikið er að gera. En það
er sjaldan, sem jeg liefi svo mikið
að gera að jeg sjái ekki út úr því.
Jeg minnist til dæmis spönsku veik-
innar 1918, þá veiktist jeg aldrei en
það gerðu flestir læknarnir og um
eitt skeiö var jeg einn af þeim fáu
læknum, sem gat sint sjúkravitjunum
úti i bæ. Þá var mikið að gera —
aldrei friður hvorki nótt eða dag.
Það voru erfiðir dagar, sem maður
minnist meðan maður lifir. Og það
væri efni i langa sögu, að rifja upp
ýms atvik, sem þá komu fyrir. Það
gæti orðið fróðleg saga.
— Þjer eruð vitanlega langelsti
starfandi læknir á íslandi?
— Já, það er jeg. En árin eru mjer
alls ekki þungbær ennþá. Ellin hefir
ekki sótt mig heim.
Og Þórður læknir ber það með
sjer. Þarna situr hann og rabbar,
fullur af fjöri og áhuga eins og ung-
ur maður. Það er blátt áfram ótrú-
legt að það skuli vera áttræður mað-
ur, sem talar. Margir ungir menn
mundu öfunda liann af áratugunum
átta. — En meðalið er sem sagt:
ljett skap, nóg hreyfing — og ofur-
lítill blundur um miðjan daginn!
ar geymdu í þá daga, eins og sjá
má af hinum mörgu merkilegu grip-
um, sem Þjóðminjasafnið hefir að
geyma, en því miður hefir margt af
þessum gripum einnig verið selt úr
landi. Konurnar í Hafnarfjarðar-
sókn hafa nú gefið öðrum fagurt
Frh. ú bls. 11.