Fálkinn - 17.04.1937, Blaðsíða 4

4
F Á L K I N N
Leikfjelag Reykjavíkur
40 ára.
Saga Leikfjelags Reykjavíkur
verður ekki sögð til neinnai
hlítar í fám orðum. Þeir sem
til þekkja vita að verkefnaval
og útfærsla leikrita á einu leik-
ári getur gefið tilefni til langra
hugleiðinga, hvað þá heldur þeg
ar leikárin eru orðin 40. En á
þeim tímamótum, sem fjelagið
stendur nú, með 40 ára slarfs-
feril að baki, er sjálfsagt að líta
Arni Eiríksson i Áslákur prentari i
„ÞjóöníSingur.
um öxl og sjá livað fjelagið
hefir á orkað.
Leikfjelag Reykjavíkur er
fyrst og fremst menningarfje-
lag — ekki skemtifélag, þó það
Jiafi tíðum skemt íbúum Jiöfuð-
staðarins með gleðileilijum og
gamanleikjum. Fjelagið er stofn
að til að halda uppi leiklist í
höfuðstaðnum, og í þeim anda
hefir það starfað alt frá stofn-
degi. Fjelagið er fyrsti verulegi
vísirinn að reglulegu leikhúsi
lijer á landi. Þetta hefir stofn-
endunum verið Ijóst, því þeir
sniðu starfskrá sina eftir starf-
skrám leikhúsa í nágranna lönd
unum, en síðan liafa lög og
reglur L. R. verið fyrirmyndin,
sem flest leikfjelög landsins
hafa tekið sjer, þegar þau voru
sett á laggirnar.
Leikfjelagið er stofnað 11.
jan. 1897, en það tók ekki til
starfa fyr en á næsta leikári,
en þá, 18. des. s. ár, var fyrsta
leiksýning fjelagsins haldín.
Stofnendur voru 19, en auk
þess gengu í fjelagið á fyrsta
ári tvær ungar stúlkur, sem ekki
fjörðs kaupmanns við Bröttu-
götu, sem síðar varð kvikmynda
hús (Gamla Bíó). Þessi leikhús
voru ekki sambærileg við Iðnó,
sem átti að vera alment sam-
Steján fíunólfsson
og Þuríötir Sig-
uröardóttir, sem
hjónin í „Nýárs-
nóttinni".
voru stofnendur. Af þessum hóp
eru nú ekki lifandi nema sex;
Ungfrú Gunnþórunn Iialldórs-
dóttir, ungfrú Þuríður Sigurð-
ardóttir, Friðf. Guðjónsson
prentari, Brynj. Þorláksson
kennari og Davíð Heilmann
prentari*) úr flokki fyrstu leik-
enda og Magnús Benjamínsson
úrsmiður úr flokki styrktar-
fjelaga.
Drögin til þess að L. R. var
stofnað voru þau, að á árinu
1897 var Iðnaðarmannahúsið,
sem nú er kallað Iðnó, fullbygt
með leiksviði og góðum áhorf-
endasal. í bænum voru þá tvö
leikfjelög slarfandi, en þau voru
bundin við sitt livort hús, Good-
templaraliúsið og leikhús Breið-
‘) Busettur í Kaupmannahöfn.
kvæmishús fyrir bæjarbúa. Nú
vildi svo til, að í vörslu bæjar-
sljórnar Reykjavíkur var sjóð-
ur einn, „Coulissu-sjóður bæj-
arins“, gefinn af forráðamönn-
um gleðileikjanna 1866, sem
varið skyldi þeim til handa, sem
kæmu upp almefinu samkvæm-
ishúsi með leiksviði, enda tæki
þá leikfjelag við eigrium sjóðs-
ins, sem voru leiktjöld og bún-
ingar auk nokkurra peninga,
til æfinlegrar vörslu og ávöxt-
unar. Leikfjelag Reykjavikur,
sem nú var stofnað fyrir áeggj-
an iðnaðarmanna og með for-
yslu Þorvarðar Þorvarðssonar
prentara, tók nú við sjóðnum
og afhenti Iðnaðarmannafjelag-
iiiU með sjerstökum samningi,
en fjekk inni í hinu nýja leik-
liúsi í staðinn með mjög vægum
Frn Stefanía Guðmuniísdóttir í Frú X.
leiguskilmálum. Alt það vafstur.
sem varð útaf „Coulissjóðn-
um“ er nú fallið i gleymsku
og dá, en ákvæði gjafabrjefs
og samnings liafa aldrei veriö
haldin sem skyldi, og þegar ný-
ir eigendur tóku við húsinu
virðist hvorttveggja hafa verið
dottið upp fyrir.
Fjelagið tók nú til starfa, en
í stjórn þess voru kosnir: Þorv.
Þorvarðsson form., Borgþór
Jósefsson gjaldkeri og' Friðfinn-
ur Guðjónsson ritari. Báðir
þeir siðarlöldu áttu sæti í stjórn
fjelagsins um langa liríð, Borg-
þór sem gjaldkeri í 19 ár og
Friðfinnur ritari í 25 ár, en
formaður i eitt ár. Annars hafa
tið stjórnarskifti átl sjer stað í
fjelaginu, og það m. a. dregið
mjög úr vexti þess og viðgangi
Þeir, sem verið hafa formenn
fjelagsins, eru:
Þorvarður Þorvarðarson prent-
smjðjustjóri 1897 1904.
Arni Eiriksson kaupm. 1904 ’1ri
og 1913—’15.
Jens B. Waage bankastj. 1910
’13.
Kristján Ó. Þorgrimsson kaupm.
1915, dó sama ár.
Jakob Möller alþm. 1915—’17 og
1928— ’'29.
Einar H. Iívaran rith. 1917—’22
Guðrún Indriðadóttir leikkona
1922—’24.
Stefanía Guðmundsd. leikkona
1924—’25.
Kristján Albertson rithöf. 1925
—!'26.
Indriði Waage bankaritari 1926
—28.
Friðfinnur Guðjónsson leikari
1929— ’30.
Har. Björnsson leikari 1930—’33
Lárus Sigurbjörnsson rithöf.
1933—’'35.
Har. Á. Sigurðsson konsúll 1935
—36
og núverandi form. Ragnar E.
Kvaran.
Þau leikrit, sem fjelagið lók
lil sýningar voru fyrst framan
af fremur veigalítil, mestmegnis