Iðnneminn - 01.04.1995, Blaðsíða 12

1. mai avarp INSI
1. maí er baráttudagur
verkalýðsins um allan heim.
1. maí er þó ekki haldinn há-
tíðlegur alls staðar, en víðast
hvar í heiminum kemur fólk
saman og setur fram kröfur
vinnandi stéttar. Stjómvöld í
þó nokkmm ríkjum hafa
bannað öll hátíðarhöld á 1.
maí, nærtækasta dæmið er
Rússland þar sem óeirðalög-
reglu er sigað á fólk sem kem-
ur saman af þessu tilefni. Hin
alþjóðlega verkalýðslireyfing
verður að vera á varðbergi
gagnvart þeirri þróun sem
breytt heimsmynd og aukið
vald auðvaldsins hefur á
verkalýðsmál.
Atvinnuleysi
Enn einn atvinnuleysisvet-
urinn er að baki, milli sjö og
átta þúsund Islendingar em
atvinnulausir. Því miður virð-
ast engar raunhæfar aðgerðir í
sjónmáli til að spoma við við-
varandi atvinnuleysi á ís-
landi. Sumir gera sér ekki
grein fyrir því hvaða „tölur"
þetta em, sjö til átta þúsund,
aðeins tölur á blaði. Á bak við
þessar tölur er lifandi fólk,
fólk sem margt hvert er að
upplifa fjölskylduharmleik. Á
bak við þessar tölur em þús-
undir fjölskyldna og tugþús-
undir bama og aðstandenda.
Allir þekkja einhverja sem em
án atvinnu.
Síðan atvinnuleysið jókst
hefur hjónaskilnuðmn fjölgað
gífurlega og fjölskyldur flosn-
að upp. Þetta er háalvarlegt
mál í þjóðfélagi sem segir að
fjölskyldan sé hornsteinn
samfélagsins. I kjölfar viðvar-
andi atvinnuleysis fylga
auknir glæpir. Þessari þróun
verður ekki snúið við nema að
atvinnuleysinu linni.
Margar kenningar em um
atvinnuleysi. Ein er sú að það
verði að vera hæfilegt at-
vinnuleysi til þess að atvinnu-
lífið geti valið úr fólk. Onnur,
að margt af því fólki sem er at-
vinnulaust nenni ekki að
vinna. Þriðja, að notast megi
við atvinnuleysi sem hag-
stjómartæki. Verst af öllu er
þó sú að atvinnuleysi sé af-
leiðing bágrar afkomu fyrir-
tækja vegna of hárra launa og
því þurfi að lækka laun!
Síðan atvinnuleysi jókst hér
á landi hefur kaupmáttur
launa hrunið og er nú svo
komið að félagsmálastofnun
Reykjavíkurborgar greiðir
hærri framfærslustyrk en sem
nemur lágmarkslaunum í
landinu. Atvinnuleysisbætur
em heldur ekki beysnar, bæt-
umar duga engan veginn fyr-
ir lágmarksframfærslu.
Atvhmuleysisvofan er orðin
það alræmd að atvhmurek-
endur skáka sér í skjóli hennar
og nauðbeygja þannig launa-
fólk til undirgefni. Ekki mun
líða á löngu þar til atvinnurek-
endur ná tangarhaldi á verka-
lýðshreyfingumh vegna ótta
almennra launamanna um at-
vinnuöryggi, starfi þeir að
verkalýðsmálum. Hvað verð-
ur þá um þau réttindi sem tek-
ið hefur áratugi, eða árhund-
rað að vinna að?
Markaðslögmálið!
Það er skoðun Verzlunar-
ráðs Islands að nauðsynlegt sé
að hafa „hæfilegt" atvmnu-
leysi til þess að atvinnulífið
geti nýtt það vinnuafl sem því
þóknast. Samfélagið er orðið
sýkt af þessum áróðri. At-
vinnurekendur vilja ekki ráða
til sín fólk sem er komið yfir
fhnmtugt eða konur á bam-
eignaraldri. Þessi stóri þjóðfé-
lagshópur hefur orðið hvað
verst úti.
Þeir sem boða fagnaðarer-
indið um markaðslögmálið
em famir að bíta í skottið á
sjálfum sér! Það vita það allir
að launafólk sem ekki hefur
mannsæmandi laun getur
ekki keypt vöm og þjónustu í
neinum mæh. Við aukið at-
vinnuleysi og lækkun laxma
hrynur innri markaðurhm og
þá um leið möguleiki á mark-
aðssetningu á ytri mörkuðum.
Mannsæmandi laun hafa
margfeldisáhrif út í þjóðfélag-
ið, m.a. auknar tekjur fyrir rík-
issjóð og aukinn hagnað fyrir-
tækjanna. Rökin fyrir því að
laun á Islandi megi ekki
hækka, svo að afkomu fyrir-
tækja verði ekki ógnað, á ekki
við rök að styðjast. Ef htið er til
nágrannalandanna sést glögg-
lega að sambærileg fyrirtæki,
sem búa við sama hráefnis-
verð, greiða helmingi hærri
laun en á Islandi.
Stöðugleiki!
Ríkisstjóm Sjálfstæðisflokks
og Alþýðuflokks sem sat á
síðasta kjörtínrabili jók gríðar-
lega tekjumisréttið í þjóðfélag-
inu. Skattar vom lækkaðir á
fyrirtækjum og velt yfir á
tekjulægsta hópinn í þjóðfé-
laginu í formi ótekjutengdra
jaðarsskatta. Millistéttar og
hátekjufólk gat keypt sér ýms-
an skattaafslátt í formi verð-
bréfa og hlutabréfa. Á sama
tíma vom bamabætur skertar
og skattleysismörk lækkuð.
Kaupmáttur launa hrundi og
atvinnuleysið hélt áfram að
aukast. Þessi sama ríkisstjóm
hrósaði sér í lok kjörtímabils-
ins af þeim stöðugleika sem
ríkti í þjóðfélaginu.
Er það stöðugleiki að fólk á
atvinnuleysisbótum þurfi að
leita á náðir félagsmálastofn-
aima? Stöðugleiki, að kaup-
máttur launa lækki? Stöðug-
leiki, að sjö til átta þúsundh ís-
lendinga gangi um atvinnu-
lausir? Stöðugleiki, að skatt-
leysismörk séu undir fátækt-
armörkum? Stöðugleiki, að
skattar hækki? Slíkur stöðug-
leiki er félagslegt ranglæti.
Launamisrétti
Þegar stór hluti launafólks
getur ekki framfleytt sér án
þess að fá félagslega aðstoð, á
meðan aðrir flatmaga á sólar-
strönd reglulega án þess að
vinna fullan vinnudag, þá er
komið hrópandi launamis-
rétti. Ofan á launamisrétti
starfsstétta höfum við nú
fengið að sjá hyldjúpt misrétti
milli kynjaima. Þess em dæmi
að konur sem stunda sama
starf og karlar og inna jafn
mikið af hendi fái helmingi
lægri laun. Verkalýðshreyf-
ingin getur ekki sætt sig við
þetta ranglæti öllu meir, nú er
thni til kominn að snúa við
blaðinu.
Réttindabrot á iðnnemum
Seint virðist ætla að lirtna
réttindabrotum á iðnnemum.
Verstir í þessum efnum em
meistarar og iðnfyrirtæki í
þjónustugreinum, s.s. mat-
reiðslu-, framreiðslu- og
háriðnum. Það virðist þurfa
stöðugt eftirht með þessum
aðilum og öflugt upplýsinga-
flæði til iðnnema í þessum
gremum til að til að koma í
veg fyrir að allt keyri í þver-
bak í þessum ehium. Alvar-
legast í þessum efnum er þó
þegar fyrirtæki blekkja ung-
menni og telja þeim trú um að
þau séu á samning hjá við-
komandi þrátt fyrir að ekkert
nemaleyfi sé fyrir hendi, enda
aðstæður á engan hátt fuh-
nægjandi til að þar fari fram
kennsla í iðngreininni.
Iðnnemasamband íslands
stóð fyrir viðamikilli kjara-
könnum í lok síðasta árs í hár-
1 2 IÐNNEMINN