Iðnneminn - 01.05.1997, Blaðsíða 10

Eru iðnnemar aðeins
ódýrt vii
egar maður hefur skólagöngu í iðnnámi hugsar maður um
ýmsa hluti áður en maður hefur nám t.d. er ég tilbúinn að
stunda þá iðn, sem ég hef Iært, alla mína ævi. Oft er það mjög erf-
itt fyrir nema að ákveða í hvaða nám skal fara. Mjög gott er að hafa
áhuga á iðngreininni en oft horfa rnenn frekar á launin sem eru í
boði. Það er ekki sama við hvaða iðn maður vinnur við, launa-
mismunur nema er gífulegur allt upp í 150%. Þcir nemar sem eru
á hærri laununum hafa oftast sveinafélögin á bak við sig, en það
virðist ekki vera nóg í vissum tilfellum. Það er traðkað á þeim
nemum sem eru utan félaga með þeim hætti að þeim eru borguð
laun undir þeim mörkum að hægt sé að lifa á þeim. Dæmi um
iðgrein þar sem nemar eru í þessari stöðu eru kokkanemar, sumir
eru á launum allt niður í 23.000 kr á niánuði fyrir flilla vinnu!
I mörgum tilfellum er það þannig að nemar halda uppi vinnunni
á staðnum. T.d. geta verktakar boðið lærra í verk með því að hafa
fjöldann allann af nemum á launaskrá. Eins og áður er greint frá
talaði ég um það þegar nemar eru utan sveinafélaga t.d. í
hárgreiðslu þar eru launin mjög lág en það er vegna þess að laun
sveina eru líka lág. Það virðist vera stefna Vinnuveitendasambands-
ins (VSI) að hafa laun iðnema sem lægst, í sumum tilfellum er
enginn sem semur fyrir iðnnema og virðist VSI ekkert vilja gera í
því máli sem er mjög skrítið. Með því að hafa reglur um laun
iðnnema og hver samnigsaðilinn er verður launaréttur þeirra
skýrari. Þegar samingar standa yfir við sveinafélögin þá er rætt um
kröfur iðnnema síðast. En það gildir ekki um öll félögin t.d.
Rafiðnaðarsambandið hefur ætíð staðið á bak við sína nema og
jafnvel neitað að skrifa undir samninga vegna nemalauna. Líka
sannast það að rafiðnaðarnemar eru mikið yfirborgaðir, langt yfir
taxta en eru þó með hæstu taxta sem nemum er borgað. En í
sumum iðngreinum er borgað stíft eftir taxta, yfirleitt í sömu
iðngreinum er oftast um réttindabrot á iðnnemum. En þetta á ekki
við alla því sumir meistarar borga vel sínum starfsmönnum og það
sést að á þeim vinnustöðum er mun betri vinnuandi og vinnan er
betri. I sumum iðngreinum eru ekki virk sveinafélög og sést það
vel hversu illa er borgað í þeim iðngreinum. Því meiri virkni í
nemafélögunum því rneira er hlustað á nemana. Því að í flestum
tilfellum vita þeir sem vinna í iðninni meira um sín kjör en þeir sem
ekki vinna í henni. VSI vill semja við sveinana um laun ncma, ef að
samninganefndir sveina eiga að semja um laun nerna þá eiga nemar
rétt á því að vera í þeim samninganefndum. Þannig er það hjá Raf-
iðnaðarmönnum, þar velja nemarnir sina menn í samninganefnd-
ir. Oft finnst manni að VSI vilji bara vera í endalausum deilum við
allt og alla. Þcir myndu ekki drepast ef þeir myndu semja beint við
iðnnemana sjálfa. Ef sveináfélögin eru eitthvað hrædd við að
nemarnir fái meira en þeir, ættu þeir að skipta út samniganefndum
sínum og fá færara fólk í staðin, á þetta einnig við um
Vinnuveitendasambandið. Því oft vilja menn fá allt fyrir ekkert.
Iönnemar eru launamenn eins og aðrir þótt að vissir karlar niður í
VSI segi annað, því þegar menn fá borguð laun fyrir vinnu eru
menn ornir launamenn. Því finnst mér að allir iðnnemar ættu að
vera á lámarks launum. Gallinn við kjarabaráttu iðnnema er það að
oft vilja allir fá launahækkun en enginn nennir að berjast fyrir
henni. Menn sem eru í forustu fyrir sveina í kjarabaráttu ættu að
líta á nemana sem jafningja í stað annars flokks fólks. Aukin virðing
fyrir öðru fólki er góð byrjun. Eitt sinn voru þessir menn nemar,
kannski var það í lagi 1960 og eitthvað, en nú í dag hafa hlutirnir
breyst. Nefna má að flestir nemar voru ekki nema lítinn hluta árs í
skóla og unnu með námi jafnvel 7-8 mánuði ársins, einnig var það
þannig að þeir voru í flestum tilfellum tengdir launum sveina með
prósentum. Það er staðreind að nernar hafa verið að dragast aftur
úr lestinni hvað varðar launamál, dæmi eru um að allt að 40 %
kjaraskerðingu á síðustu 20 árum. I lokin vil ég nefna það sem
áður hefúr komið fram að ef nemar eru ekki tilbúnir að standa á
rétti sínum þá er þetta eins og að fara í þriðju heimstyrjöldina með
baunabyssu að vopni!
Borgþór Hjörvarsson
Formaður Kjaramálanefndar INSI
10 Iðnneminn