Skírnir - 01.08.1917, Blaðsíða 85
Utan úr heimi.
X>Fátt sr svo ilt at einugi dugi«, sögðu forfeður vorir. Þetta
datt mér ósjálfrátt í hug daginn sem símskeytið kom hingað til
Hafnar um stjórnarbyltinguna rússnesku. Má vafalaust telja hana
markverðasta og stórvœgilegasta atburð síðan ófriðurinn hófst. En
blöðin hafa flutt freguir um stjórnarbyltinguna, og enn ekki sóð
fyrir endann á öllum afleiðingum hennar, svo eg vík ekki nánar aS
henni hór.
En spakmælið gamla getur átt víðar við. Við þurfum ekki
annað en líta til nágranna okkar Englendinga og gefa gætur að
því, hvað er að gerast heima fyrir hjá þeim núna, til þess að
ganga úr skugga um, að þeir hafa allan hugann á því að láta
ófriðinn verða sór að kenningu.
Það var ekki með öllu að ástæðulausu, að heimspekingurinn
þýzki, dr. Ostwald, sagði í byrjun ófriðarins, að »afltaug Þýzka-
lands væri í því fólgin, að þeir hefðu uppgötvað hver hagnaður
væri að samræmi í öllu fyrirkomulagi«. — »ASrar þjóðir búa enn
við einstaklingsveldi, en við búum við heildarsamræmi. Og þaS
stig er æðra menningarstig«.
Deila má um það, hvort stigið er æðra sem menningarstig; en
víst er um það, að hið aðdáanlega fyrirkomulag Þjóðverja á öllum
sviðum er að iðnaði lúta, hefir orðið'þeim stoð og stytta í ófrlðn-
um. Lesendur Skírnis hafa getaS gert sór ljósa hugmynd um það
af hinum fróðlegu greinum »Utan úr heimi« í síðasta árgangi. 0g
eig* er það síður víst, að Englendingar hafa vaknað við vondan
draum og sóð að mörgu var ábótavant heima fyrir.
Bretland hið mikla er eins og kunnugt er mesta verzlunarland
heimsins, bvo hefir verið nú um langan aldur, og meðvitundin um
það hefir ef til vill átt nokkurn þátt í því, að þeir gáfu fremur
lítinn gaum að ýmsu því, er aflaga fór heima fyrir, einkum ef þaS
stóð ekki 1 beinu sambandi við verzlun þeirra. Þó var Þýzkaland
20*