Sjómannadagsblaðið

Árgangur

Sjómannadagsblaðið - 01.06.1998, Blaðsíða 13

Sjómannadagsblaðið - 01.06.1998, Blaðsíða 13
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 13 Örlagarík samþykkt fyrir 59 árum Það var árið 1939 að stefnuskrárnefnd Sjómannadagsráðs lagði til að stefnt yrði að stofnun elli- og hvíldarheimilis fyrir aldraða farmenn og fiskimenn Hrafnistuheimilin í Reykjavík og Hafnarfirði hafa nú um áratuga skeið verið svo stór þáttur í íslenskri öldrunarþjónustu að ætla má að þau komi fólki einna fyrst í hug þegar að þessum málaflokki er vikið. En svo sem verða vill er búið við að með tímanum gleymist fleirum en skyldi hver und- irrótin var að því að heimilin voru reist og að þar var um hugsjón að ræða. Víst var þörfin í upphafi brýn, en til þess að ráðast í svo stórfelldar fram- kvæmdir og gera þær að veruleika þurfti hugsjónamenn. Liggur við að ótrúlegt sé að samtök sem í upphafi áttu sér afar fáar fjáraflaleiðir vísar skyldu setja sér slíkt markmið. En árangurinn blasir við augum, glæstari en frumher jana hefur sjálfsagt nokkru sinni dreymt um. Hrafnistuheimil- in eru gott dæmi um hverju má áorka þegar hugur og hjarta stefna að einu og sama marki, eins og jafnan hefur verið raunin þegar Sjómannadagur- inn í Reykjavík og Hafnarfirði á í hlut. Spyrja má hvort nokkur íslensk samtök eigi sér annað eins tákn um óþrotlegt og fórnfúst starf sitt? Hér á eftir er sagt frá því er samtökin fyrst settu sér að vinna að stofnun elli- og hvíldarheimilis fyrir aldraða farmenn og fiskimenn, en síðan eru nú 59 ár liðin. Við rekjum hvernig og hvenær hugmyndin kom fram og segjum frá fyrstu samþykktinni vegna þessa máls. Það er upphaf sögu þessarar að há- tíðarhöld Sjómannadagsins 1938 tók- ust með afbrigðum vel og ekki leikur vafi á að það varð til þess að auka þeim stórlega hug og dug sem að und- irbúningnum og framkvæmdinni stóðu. Ymsar nefndir voru líka stofn- aðar á fyrsta starfsárinu til þess að vinna að því að daginn mætti halda framvegis á jafn veglegan hátt og verða þær ekki taldar hér, en blað- nefnd og dagskrárnefnd voru þó jafn- an fastar nefndir. En brátt kom í ljós að frumherjarnir voru teknir að hugsa hærra og út fyrir sjálfan hátíðisdaginn sem slíkan. Eða eins og vel er að orði komist í ”Siglingasögu Sjómanna- dagsráðs”: ”Það sem gerir Sjómanna- daginn mikinn í þjóðlífinu er ekki sjálfur ”dagurinn” heldur stefnumál hans. Dagurinn sjálfur varð áróð- urstæki þeirra mála, svo sem vera bar, og sú var hugsunin á bak við stofnun hans. Hann átti ekki að vera nein ”halelúja”-samkoma með þeim til- gangi einum að menn kæmu saman til þess að gráta fallna félaga og skemm- ta sér. Stefnumál ”dagsins” gefa hon- um gildi jafnframt því sem hann hef- ur gildi fyrir hátíðarhöldin.” Stefnuskrárnefndin Hátíðarhaldið skyldi vissulega vera rismikið til að vekja athygli á samtök- unum og stefnumáli þeirra. Án veg- legs hátíðarhalds hefðu stefnumálin hvorki náð að rótfestast með sjó- mannastéttinni né þjóðinni. Skrúð- göngur og fánar og bumbur eru góð- um málum nauðsynleg tæki. Sjómannadagsráð, það er Fulltrúa- ráð Sjómannadagsins, sem hefur alla tíma verið yfirstjórn hans, skildi með réttum skilningi að hin almennt orð- aða stefnuskrá um samhug og starfskynningu og aukna menningu stéttarinnar, væri ekki nóg þessum fjölmennu samtökum. Það þyrfti ein- hverja eina sterka taug til að halda þeim saman og gera þau virk um langan aldur. Fyrsta verk ráðsins var því að stof- na stefnuskrárnefnd á aðalfundi sam- takanna 5. mars 1939. Stefnuskrár- nefnd skipuðu sumir af skilbestu mönnum samtakanna og er þá fyrst að nefna Sigurjón Á. Olafsson, alþingis- mann og formann Sjómannafélags Reykjavíkur, fjölmennasta félagsins. Ekki er kastað rýrð á neinn, þótt Sig- urjón Á. Olafsson sé nefndur næstur Henry A. Hálfdanarsyni í frumherja- tali Sjómannadagssamtakanna. Á fyrsta fulltrúafundi sjómannafélag- anna í Reykjavík og Hafnarfirði vegna undirbúnings fyrsta Sjómanna- dagsins, en hann var haldinn þann 8. mars 1937, kom Sigurjón með ábend- ingu í þá veru. Gat hann um er verið var að ræða um að reisa minnisvarða hclgaðan drukknuðum sjómönnum að verkefni Sjómannadagsins gætu orðið víðtækari og benti á stofnun elliheim- ilis fyrir sjómenn í því sambandi. Hver fitjaði upp á niálinu fyrst? Af þeim gögnum að dæma sem til eru um stofnun og aðdraganda Sjó- mannadagsins, nefnir Sigurjón fyrstur manna elliheimili sem baráttumál þessara samtaka. Þar sem þetta mál átti eftir að verða uppistaðan í starfi samtakanna og þeirra ævistarf, er ekki lítilsvert að gera sér ljóst hver fyrst fitjaði upp á því og fylgdi því síðan manna mest eftir, því það gerði Sigur- jón. Hins vegar sagði Ásgeir Jónasson skipstjóri síðar að hann hafi fyrstur átt hugmyndina að dvalarheimili og það gæti síðan hafa orðið til þess að það tengist elliheimilishugmyndinni þeg- ar fram í sækir. Ásgeir nefnir það á aðalfundi 1940 að hann hafi fyrstur átt hugmynd að heimili ”fyrir upp- gefna sjómenn.” Þessi ummæli Ás- geirs, sem var hinn merkasti maður og ekki líklegur til að eigna sér annað en hann taldi sig eiga, hagga þó ekk-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Sjómannadagsblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sjómannadagsblaðið
https://timarit.is/publication/557

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.