Eimreiðin


Eimreiðin - 01.01.1923, Blaðsíða 66

Eimreiðin - 01.01.1923, Blaðsíða 66
62 NYMÆLI I VEÐURFRÆÐI eimreiðin Á stað sem liggur norðan við miðju sveipsins verða veður- breytingar með svipuðum hætti að undanteknu því, að hlýja loftið nær þar ekki til jarðar en streymir norður á við í nokk- urri hæð yfir jörðu og myndar ský og úrkomu (1. mynd 0- Vindurinn er austlægur og regnið óslitið, þar til gengur í norðrið. Þá smábirtir upp með skúrum eða éljum að vetrarlagi. ]afnframt því sem hlýja loftið streymir upp eftir brekkufleti kalda loftsins á framhlið sveipsins, tæmist það frá yfirborði jarðar og kalda loftið á bakhliðinni ryður sér fram í staðinn. Hlýja tungan mjókkar því smámsaman (sjá A á 1. mynd), þar til að lokum skúralínan skellur saman við kalda loftið á fram- hlið sveipsins. Er þá sagt að sveipurinn sé »lokaður« (occlusio). — Hlýi straumurinn nær nú ekki lengur til jarðar en heldur áfram hið efra, í nokkurri hæð í sömu stefnu sem áður og myndar ský og úrkomu á takmarkafleti sínum við kalda loftið sem undir liggur. Eftir því sem brúnir kalda loftsina síga meira saman, lyfta þær hlýja bftinu hærra og hærra. Kólnar það þá við útþenslu sína (dynamisk) þar til það er orðið jafn kalt og loftlögin umhverfis í sömu hæð. — Venjulega eru köldu loft- straumarnir á framhlið og bakhlið sveipanna með mismunandi hitastig, svo úrkoma getur enn fremur myndast á takmörk- um þeirra. Orka sú sem aðallega myndar sveipana og sefur þá í hreyf- ingu er staðorka kalda loftsins, þar sem það liggur upp að hlýrra og léttara lofti. Sfaðorkan breytist smámsaman í hreyfi- orku, og þegar sveipurinn er orðinn »lokaður« er staðorkan eydd að mestu leyti. Hreyfist hann þá enn um stund áfram, uns hreyfiorkan er eydd af núningsmótstöðu við yfirborð jarð- ar og af því að halda eingöngu köldu lofti í hreyfingu. »Lok- aður sveipur« missir því smámsaman mátt sinn og hverfur úr sögunni. En nýir sveipar myndast jafnharðan og feta í fótspor hans. Allir eru þeir þættir í sama verki: hringrás loftsins milli hitabeltis og heimsskauts. Loks má geta þess að skifting láðs og lagar á jörðinni, fjallgarðar, o. fl. raska að ýmsu leyti rás og myndun sveip- anna, svo þeir verða sjaldan eins reglulegir í verunni eins og hér hefir verið lýst. Verður auðvitað að taka þannig löguð
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136

x

Eimreiðin

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.