Eimreiðin - 01.07.1958, Blaðsíða 50
Bríkin míkla írá Skálliolti
eftii' Kristján Eldjám.
Veglegasti helgigripur, sem enn er til frá fyrri tíð í íslenzkn
kirkju, er taflan yfir altari dómkirkjunnar á Hólum í Hjalta-
dal, geysistór vængjatafla með fjölda útskorinna mynda, sem
eru fagurlega gylltar og málaðar. Munu margir kannast við
brík þessa, sem er höfuðprýði hinnar gömlu kirkju. Þetta
listaverk lagði Jón biskup Arason dómkirkjunni til, og lík-
legt að hann hafi keypt bríkina erlendis, er hann var í vígsln-
för sinni 1525. í samtíma kvæði sínu um Jón biskup segn
Ólafur Tómasson svo um þessa brík:
A Hólum er ein herleg brík,
sem hingað gjörði að færa,
engin finnst nú önnur slík,
allir mega þar læra,
hvað drottins dýrðin vann,
um hingaðburð og herrann Krist,
hversu að píndist hann,
flúruð öll með fagra list
hún fræðir margan mann.
Sú þjóðsaga hefur verið sögð, að Danir hafi rænt þessaH
brík árið 1551, en gengið frá henni skammt fyrir norðan stað
á Hólurn, sökunt þess hve þung hún var og erfið í flutningb
og hafi hún þá aftur verið flutt á sinn stað, þar sem hún el
enn þann dag í dag. í þessari sögu birtist hugmynd alþýðunn-
ar um ofurþyngd bríkarinnar, en jafnframt má þar skynja
nálægð hulinnar handar, sem því fær til leiðar komið,
Danir verða að láta þetta herfang sitt laust á holtinu norðan
við Hóla.
í dómkirkjunni í Skálholti var einnig altarisbrík miki^
sem naumast hefur verið öllu smávaxnari en Hólabríkm-
enda svipuð henni að gerð og líklega álíka gömul. Eins og