Tímarit lögfræðinga - 01.07.1973, Blaðsíða 31

Jónatan Þórmundsson, prófessor:
VIÐURLÖG VIÐ SKATTLAGABROTUM OG
SKATTLAGNING EFTIR Á
I. Inngangsorð
Skattalög eru oftar á dagskrá en flest önnur lög, jafnt á Alþingi sem
annars staðar. Skattalög eru sífellt í endurskoðun. Varla líður svo ár,
að ekki séu á Alþingi gerðar meiri eða minni breytingar á þeim. Þau
efni, sem rædd verða í þessari grein, viðurlög við skattlagabrotum og
skattlagning eftir á (skattauki), verða reyndar ekki slíkrar athygli
aðnjótandi og hafa ekki sætt verulegum breytingum á undanförnum
árum. Ákvæðum þessum er þó ábótavant í ýmsum atriðum. Þau eru og
mun fáorðari en hliðstæð ákvæði í löggjöf nágrannaþjóða. Mörg vafa-
tilvik geta því komið upp. Greinargerðir íslenzku skattalaganna veita
litlar leiðbeiningar, og dómsmál eru fá.
Efni þessarar greinar snýst að langmestu leyti um hlutaðeigandi
ákvæði laga nr. 68/1971, sbr. lög nr. 7/1972, um tekjuskatt og eignar-
skatt, sbr. rgj. nr. 245/1963 um tekjuskatt og eignarskatt. Er það eðli-
legt, þegar haft er í huga, að þessi löggjöf er kjarni íslenzkrar skatta-
löggjafar og skattaréttar. 1 greininni verður þó einnig vikið að lögum
um tekjustofna sveitarfélaga (nú lög nr. 8/1972) og lögum nr. 10/1960,
um söluskatt. önnur skattalög íslenzk verða ekki tekin til athugunar
að þessu sinni.
Þess var getið, að dómsmál væru fá um þessi efni. Hins vegar eru
fjölmörg mál útkljáð á vettvangi stjórnsýslunnar bæði um skattlagn-
ingu eftir á og refsilæg viðurlög, sbr. 38., 40.—41. gr. laga nr. 68/1971
(skattlagning eftir á) og 47. gr. og 48. gr. sömu laga (viðui'lög).
Ákvarðanir þær og úrskurðir, sem hér um ræðir, eru ekki jafnaðgengi-
legir sem dómsúrlausnir. Hver sem er á aðgang að dómsúrlausnum,
en óviðkomandi menn eiga almennt ekki rétt á upplýsingum um með-
ferð stjórnsýsluaðila á skattamálum, sbr. 49. gr. laga nr. 68/1971.
Ákvæðið nefnir skattstjóra, ríkisskattanefnd og umboðsmenn skatt-
stjóra svo og aðstoðarmenn þeirra (2. mgr.). Vafalaust tekur ákvæðið
29