Austri - 09.02.1931, Blaðsíða 1

Austri - 09.02.1931, Blaðsíða 1
djr==Tg) Ábyrgöarmaöur: Árni Kriitjánsson. Afgreiöslumaður: Sigurgeir Jónsson. (é>T T<S) <S>T....... ’ Tjaj? Kemur út vikuiega. Verö 3 kr. árg. Auglýsingar kr. 1,50 cm. (ch. ■................jg) I. ár. Seyöisfiröi, 9. febrúar 1931. 1. blaö. Blaðakostur. Framsóknarflokkurinn og atvinnuvegirnir. Undanfarin 15 ár hafa tvö Framsóknar- vikublöð orðið að skapa mótvægi gegn tveim stórum dagblöðum og 10—12 viku- blöðum íhaldsflokksins og ennfremur 4—5 blöðum Jafnaðarmanna. Það ber vott um eigi lítinn þroska ís- lenzkra þjóðfélagsborgara, að einmitt þessi tvö blöð skyldu ná hlutfallslega langmestu fylgi við málstað síns flokks við síðustu al- mennar þingkosningar. Sést af því hversu almenningur á landi hér metur málstað og hversu hann er fjarri því, að láta fyrirferð blaðútgáfunnar villa sér sýn. En slíks eru dæmi með öðrum þjóðum. Með þessu litla blaði bætist þriðja Fram- sóknarblaðiö í hópinn. Hvort því verður langra lífdaga auðið fer eftir þeim viðtökum, sem það fær, og þá einkum í Austfirðingafjórðungi. Fyrir hann er. því sérstaklega ætlað að vinna. Og sá stuðningur, sem því kynni að auðn- ast að veita landsfjórðungnum í lausn hinna aðkallandi vandamála hans, vildi það helzt kjósa að yröi hjálpin til að hjálpa sér sjálfur. Nafnið á blaöinu. Austri er tvímælalaust æskilegt nafn á blaði sem beitist sérstaklega fyrir málefnum Austurlands og út er gefið hér í fjórðungn- um. Auk þess er nafniðfað fornu fari vin- sælt, vegna þess að elsta og útbreiddasta blaðið sem hér hefir verið gefið út bai þetta nafn. það hefir því orðið að ráöi, og það með góðu samþykki þeirra eigenda Austra gamla »em til hefir náðst, að láta þetta nýja blað bera han» nafn. Framsóknarfélag. Á föstudagskvöld var áformað að stofna Framsóknarfélag Seyðisfjaröar og ákváðu 25 menn að beitast fyrir félagsstofnun þess- ari, og voru í þeim hóp margir áhrifamestu og starfhæfustu menn bygöarlagsins. Ljós vottur um vaknandi áhuga Seyðfirðinga um úr- lausnarefni flokkanna í atvinnu og félags- málum, er áheyrn sú sem veitt hefir verið á nýafstöðnum landsmálafundum. Fundurinn í gær var hinn fjölsóttasti fundur sem hér hefir verið háður, þó var stórhríðarbylur, og helmingur fundarmanna varð að standa samfleytt í 8 klukkustundir. Þegar íslendingar tóku að færast í auk- ana um athafnalíf, stóðu svo sakir, að meir var trúað á sjóinn en sveitirnar. Og á stríðs- árunum, þegar öll eðlileg verðhlutföll rösk- uðust og stórútgerðin gaf sem mestan gróða, þá var svo komið, að jafnvel hinir reynd- ustu búhöldar í sveitum landsins tóku frem- ur þann kostinn, að leggja fé sitt í togara- hlutabréf eða kaup á vélbátum, heldur en að verja fénu í ræktun heima á bújörðún- um. Enda mátti heita að sveitirnar væru þá að því komnar að leggjast í auðn. þá varð Framsóknarilokkurinn til. Þá tóku saman höndum þeir menn, sem sáu til hvers það mundi leiöa, fjárhagslega og menningarlega, ef hinn þúsundára gamli atvinnuvegar liði undir lok og landið yrði aðallega fiskiver. Síðan hefir það verið eitt höfuðviðfangs- efni Framsóknarflokksins, að rétta við og tryggja framtíð landbúnaðarins. En það sem mest létti undir, var hik það sem kom á almeaning um trúna á upp- gripin við sjávarsíðuna, þegar hin miklu töp skullu yfir í kreppu þeirri, sem yfir reið skömmu eftir stríðslokin. Síðan hefir trúin á möguleikana sem búa í gróðurmoldinni farið hraðvaxandi. Og fyrir forgöngu Framsóknarflokksins hefir með löggjöf verið stutt svo við bakiö á landbúnaðinum, að fullvíst má heita að á næstunni náist það takmark, að í stað þess að bændur heyjuðu 300—800 hesta langflestir og að mestu leyti á óræktaðri jörð, og með dýrum aðkeyptum vinnukrafti, þá geti þeir heyjað 300—800 hesta á rœkt- aðri jörð og án þess að kaupa vinnukraft nema þann, sem í vélum býr. Og úr því að íslenzkum Iandbúnaði hef- ir flotast yfir undanfarin ár í hinni hörðu samkepni við sjávarútveginn m. a. um vinnu- aflið, þá virðist mega ætla, að einmitt á þessum atvinnuvegi megi lifa menningarlífi þegar stundir líða. En sá sigur sem hér er unninn, er að eigi litlu leyti þeirri aðvörun að þakka, sem hin miklu töp fjárkreppunnar 1920 leiddu yfir þjóðina. Nú er önnur kreppa yfirstandandi. Það sem upp úr þeirri kreppu þarf að hafast er aukin þekking á ágöllúm sjávar- síðuatvinnuveganna. Og höfuðgallinn sem þar er á, mun fólg- inn í skipulagi því, sem viö er búið. ihaldsflokkurinn — samkepnisflokkurinn, vill haga því svo, að einstakir menn eigi atvinnutækin og aðstööu alla, fái lánsfé hjá bönkunum, og að þessir atvinnurekend- ur sjeu sem stærstir og geti „skaffað al- menningi vinnu“. Jafnaðarmennirnir vilja að ríkið sjálft eða sveita- og bæjafélög eigi hin stóru atvinnu- tæki, t. d. togararna. En þetta er hugmynd sem ekki hefir unnist fylgi. Framsóknarmenn vilja fara meðalveginn. Þeir vilja stofna til samvinnu um útveginn, þar sem allir eigi hlutfallslega þátt í gróða og áhættu, þeir sem að vinna. Úrræöi íhaldsflokksins er hið algengasta, og hið einasta, sem reynt hefir verið um stórútgerð hér viö land. Höfuðókostur þess er sá, að þar er um of hugsað um stund- arhag, hlutafélögin hirða lítt um að safna í tryggingarsjóði þegar vel árar, heldur skifta upp öllum gróðanum, jafnvet upp í 100°/o, en af því leiðir svo aÖ bolmagnið er lítið þegar móti blæs, og töpin koma óbrotin yfir á lánsstofnanirnar og þaðan yfir á al- menning. — Framsóknarmenn eru handvissir um það, að yrði samvinnuleiðin farirs alment um út- gerðina, þá mundu kaupdeilurnar færri og tögararnir sjaldnar bundnir við hafnargarða. En nú er komið í þá sjálfheldu í sjálfum höfuöstaðnum, að atvinnuvegirnir til lands og sjávar megna ekki að greiða það kaup- gjald, sem samtök verkalýðsins hafa megn- að að skapa, og verkamaður, sem hefir þetta háa kaup og missir aldrei úr klukku- stund allan ársins hring, hann er samt á sveitinni eigi hann konu og fjögur börn að framfæra. Slíkt er nú ástandið. í höfuðstaðnum eru aðallega tveir stjórn- málaflokkar, samkepnismenn og jafnaðar- menn. Samvinnumenn eru þó að koma þar til sögunnar, reyndu í fyrsta sinn á sfð- astliðnu ári að bjóða fram menn í bæjar- stjórn og komu að tveim mönnum. Jafnaðarmennirnir hafa hingað til lagt einhliða áherslu á kaupgjaldið, en hugsa síður um hitt, hvaö fyrir þetta háa kaup- gjald fæst. En íhaldiö hefir töglin og hagldirnar t. d. í bæjarstjórninni, þaö selur lóðirnar, þær

x

Austri

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Austri
https://timarit.is/publication/593

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.