Alþýðumaðurinn - 23.12.1947, Blaðsíða 5

1947
JÓLABLAÐ ALÞÝÐUMANNSINS
3
MINNING SKOR VIÐ BREIÐAFJÖRÐ
Skammdegismyrkrið grúfir yfir
landinu. Með jólum tekur dag að
lengja, og valdi myrkurs'ins er
linekkt. Jólin 'eru hátíð Ijóss og
gleði. Þegar þess var því farið á
leit við mig að taka eitthvað saman
handa jólahlaði Alþýðumannsins,
fannst mér nærtækast að rifja upp
stutla ferðaminningu, um sólskins-
og sumardag.
Fáir munu þeir Islendingar vera,
sem ekki kannast við nafpið Skor
við Breiðafjörð. Svo nátengt er
það nafn þeim örlagaríka atburði,
er Eggert Ólafsson drukknaði 30.
maí 1768. Hefir og kvæði Matthías-
ar valdið miklu um að tengja Skor
þeim atburðum.
Mig hafði lengi fýst að koma í
Skor. Satt að segja fannst mér það
eins konar skylda íslenzks náttúru-
fræðings að koma þangað, 1 íkt og
áhangendur Múhameðs telja það
sáluhjálparatriði að fara pílagríms-
ferð til hinna helgu borga Medina
og Mekka. Nú, og pílagrímsferð
Þá — og þá fyrst — getum við
Iialdið jól friðarins á jörðu.
Það er trú okkar jafnaðarmanna,
að' þetta megi takast, og þykjumst
sjá rofa fyrir þessum nýja degi
framundan.
Þess vegna bjóðum við þjóð
vorri og samherjum — þrátt fyrir
öll þau þrumuský, sem í dag grúfa
vfir heiminum — í krafti vonar og
trúar á framtíðina,
GLEÐILEG J Ó L!
minni var svo langt komið, að kom-
inn var ég vestur á Rauðasand og
gisti að Móbergi, næst austasta bæn-
um, sem þar er ljyggðui-.
Milli Barðastrandar og Rauða-
sands gengur fram allmikill fjall-
garður. Heitir Napi þar, sem liæst
ber á honum. Fram af honum er
Stálfjall, og eru þar mörk milli
sveita. Að framan eru fjöll þessi
sæbrött, með hömrum í brúnum, en
neðar eru brattar skriður, og klett-
ar við sjóinn. Sums staðar eru þó
grónir brekkugeirar upp milli
skriðnanna, og I ílils háttar undir-
lendi. Einn sá blettur er í Skor,
spölkorn vestan við Stálfjall. Heita
Skorarhlíðar þar á milli.
Það var sunnudaginn 1. ágúst
1943, sem ég lagði leið mína inn
í Skor. Eg var einn á ferð að vanda.
Heiman frá Móbergi sér inn undir
Skorarhlíðar, en dálítill klettahaus,
sem Söðull heitir, skagar þar fram
úr fjallinu. Var mér sagt að fara
um skarðið fyrir ofan hann, og
mundi ég þá finna götuslóðann inn
í Skor.
Veður var hið fegursta, enda fór
ég mér hægt. Inn fyrir bæinn Mela-
nes er allbreitt undirlendi, er þar
fyrst lágt og kræklótt birkikjarr, en
síðan skiptast á mýrasund og mel-
ar. Alllangt fyrir innan Melanes
er Sjöundá, sem fræg hefir orðið
af harmleik þeim, er þar gerðisl
snemma á 19. öld og Gunnar Gunn-
arsson notar í uppistöðu í söguna
Svartfugl. Eg staðnæmdist þar við
bæjarrústirnar, en bærinn hefir ver-
ið í evði síðan 192]. Ekki veil ég,
hvort þar eru enn á sveimi andar
þeirra, er þátt tóku í harmleiknum
mikla, en einhvern veginn fannst
mér allt umhverfið allt í einu svo
skuggalegt og ömurlegt, þótt sól
skini í heiði og við sjónum blasti
spegilslétt haf svo langt sem augað
eygði. En líklega hafa það einung-
is verið hinar hálfföllnu rústir, sem
orkuðu þannig á hugann. Enginn
kemur þar og svo, að liann finni
ekki til, hversu afskekkt og ein-
inana bæjarstæðið er í kargaþýfðu,
grýttu túni á sjávarbakka, undir
snarbrattri fjallshlíð, en langt til
næsta bæjar. Má fara nærri um, að
þar hafi oft verið ömurlegt í vetrar-
hríðum. Hver veit, hvað margar
raunasögur hafa skapazt á slíkum
afskekktum stöðum, aðeins vegna
einangrunarinnar.
Eg flýti mér frá Sjöundá, enda
er nú skammt inn að Söðlinum, en
þegar þangað kemur, er undirlend-
ið þrotið með öllu. Þegar ég kom
í skarðið, var ekki laust við, að
mér hnykkti við. Götuslóðinn, sem
ég átti að fara, var örmjór, og
bugðaðist þar um snarbratta skriðu,
og svo var hart undir, að hvergi
markaði fyrir fæti. Nú, leiðin var
hættulaus á þurrum sumardegi. Eg
fikraði mig áfram, yfir fyrstu skrið-
una, síðan yfir dálítinn grasgeira,
en þá tók við önnur skriða sýnu
brattari hinni fyrri, en handan við
Iiana hlasti fyrirheitna landið, Skor-
in, við sjónum. Nú var ekki eftir
nema herzlumunurinn. Þá skömm
léti ég aldrei um mig spyrjast, að
(Framhald á 15. síðu.)
II. F.