Fréttablaðið - 23.01.2010, Blaðsíða 60

32 23. janúar 2010 LAUGARDAGUR
timamot@frettabladid.is
Tilkynningar um merkis atburði, stórafmæli og
útfarir má senda á netfangið
timamot@frettabladid.is.
Auglýsingar á að senda á auglysingar@frettab-
ladid.is eða hringja í síma 512 5000.
GUÐNÝ HALLDÓRSDÓTTIR KVIK-
MYNDAGERÐARKONA FÆDDIST
ÞENNAN DAG ÁRIÐ 1954.
„Bjartsýnin hefur alltaf
komið mér í bobba.“
Guðný lét þessi orð falla er
hún tók við bjartsýnisverð-
laununum árið 2007. Hún er
þekkt fyrir myndir sínar, svo
sem Ungfrúin góða og húsið,
Karlakórinn Heklu, Stellu í
framboði og Veðramót.
MERKISATBURÐIR
1741 Sjö manns farast í hús-
bruna á Hvítárvöllum í
Borgarfirði.
1907 Jón forseti, fyrsti togari
sem smíðaður er fyrir Ís-
lendinga, kemur til lands-
ins.
1943 Duke Ellington spilar í
fyrsta sinn í Carnegie Hall
í New York.
1973 Eldgos hefst á Heimaey
um klukkan tvö að nóttu.
1988 Mesta frost í 70 ár mælist
í Möðrudal á Fjöllum, -32
stig.
2005 Viktor Júsjenkó tekur við
embætti sem þriðji forseti
Úkraínu.
2007 Ríkisútvarpinu er breytt í
opinbert hlutafélag með
lögum á Alþingi.
Guðmunda býr í reisulegu, rauðu húsi
sem hæfir henni vel. „Hér hef ég verið
í yfir 20 ár,“ segir hún. „Sif dóttir mín
og hennar maður búa á efri hæðinni.
Auðvitað er dýrt að eiga timburhús
en indælt. Það er lifandi.“ Við setj-
umst inn í litla og hlýlega stofu. „Má
ég halda áfram að reykja?“ spyr hún og
tekur hálfreykta sígarettu. „Ég byrjaði
ekki fyrr en ég var fertug. Missti söng-
röddina þrjátíu og sjö ára og hafði allt-
af langað að reykja en fannst það ekki
fara saman við sönginn. Ég smápúaði í
fyrstu en svo varð þetta að ávana.“
Þessi játning rifjar upp bókina um
Guðmundu, Lífsjátningu sem kom út
1981 og var skrifuð af Ingólfi Marg-
eirssyni rithöfundi. Þar kom hún til
dyranna eins og hún var klædd. Hún
hefur ekkert breyst.
„Ég er af Arnardalsættinni,“ segir
Guðmunda innt eftir ætt og uppruna.
„Móðir mín hét Sigríður Jensdóttir og
var frá Arnardal við Ísafjörð en faðir
minn hét Elías Magnússon og var for-
maður í Bolungarvík og fórst þaðan
líka. Það var 1923. Ég var vel á fjórða
ári og systir mín, Þorgerður Nanna,
sex mánaða en Elísabet, systir mín af
fyrra hjónabandi mömmu var á ungl-
ingsaldri.“
Tólf ára flutti Guðmunda til Reykja-
víkur með móður sinni og systrum og
fimm árum síðar til Kaupmannahafn-
ar – ein. „Ég vildi læra og var komin
í hjúkrunarnám úti en var líka allt-
af syngjandi. Það varð úr að mér var
beint inn á þá braut og ég komst í nám
við Konservatoríið. Ég var í Kaup-
mannahöfn öll stríðsárin og var orðin
gift kona og móðir þegar ég kom heim.
Eiginmaðurinn var danskur gullsmið-
ur sem hét Henrik og við áttum litla
dóttur sem hét Bergþóra en misstum
hana unga. Síðar eignuðumst við börn-
in Hans Albert og Sif.“
Fyrsta óperuhlutverk Guðmundu
var í Rigoletto eftir Verdi, í nýju Þjóð-
leikhúsi 1951. „Þetta var menningar-
viðburður sem fékk góða krítik,“ segir
hún og rifjar líka upp eftirminnilegt
hlutverk sem Madame Flora í óper-
unni Miðlinum í Iðnó. „Maður lærði
alltaf eitthvað nýtt á hverju hlutverki
og gleðin var mikil yfir að geta glatt
aðra,“ segir hún og geislar.
Eins og gerist eftir langa ævi eru
endurminningarnar bæði ljúfar og
sárar. Guðmunda rifjar upp söngnám
í París, búsetu í New York, skilnað við
Henrik, hjónaband með Sverri Kristj-
ánssyni sagnfræðingi og söngkennslu
í sextíu ár. Að missa söngröddina hlýt-
ur að hafa verið óskaplegt áfall. „Já,
það var svipað eins og ef píanóleik-
ari vaknaði upp og hefði engar hend-
ur. Sorg er óttaleg til að byrja með en
maður lærir að lifa með henni og temja
sig.“ Hún talar af reynslu. Nýlega sá
hún á eftir syni sínum úr þessu jarð-
lífi. „Þetta er Hans Albert,“ segir hún
og bendir á mynd af fallegum manni í
hillu rétt hjá okkur. „Hann dó núna rétt
fyrir jólin af völdum krabbameins. Var
búinn að búa í yfir þrjátíu ár í Lúxem-
borg og starfa lengst af sem flugmað-
ur. Konan hans er frá Selfossi, indæl
stólpakona og þau eiga tvö börn.“
Spurð hvort listin gangi í erfðir
upplýsir Guðmunda að svo sé og nefn-
ir sem dæmi barnabörnin Sigurlaugu
Knudsen söngkonu og Guðmund Elías
Knudsen dansara. „Sigurlaug á litla
stúlku, ekki tveggja ára, og þegar hún
grætur þarf bara að syngja fyrir hana,
þá steinþagnar hún og fer að brosa.“
Varla er hægt að sleppa Guðmundu
svo að ekki sé minnst á leik hennar á
hvíta tjaldinu. „Það var Hrafn Gunn-
laugsson sem uppgötvaði mig 1984,“
segir hún glaðlega. „Ég er búin að vera
í mörgum smáhlutverkum, síðast hjá
Baltasar í Mýrinni.“ Skyldi hún hafa
fengið einhver tilboð nýlega? „Nei, þú
mátt skrifa að ég sé á lausu!“
Síðasta spurning. Ætlar hún ekki að
halda upp á afmælið? „Jú, ég ætla að
halda upp á það,“ segir hún ákveðin.
„Ég var búin að hætta við það en dótt-
ir mín og tengdadóttir tóku það ekki
í mál. Það er slíkur kraftur í þeim að
maður bara fer undir borðið.“
gun@frettabladid.is
GUÐMUNDA ELÍASDÓTTIR SÖNGKONA OG KENNARI: ER NÍUTÍU ÁRA Í DAG
Þú mátt skrifa að ég sé á lausu
ÓPERUSÖNGKONAN „Maður lærði alltaf eitthvað nýtt á hverju hlutverki og gleðin var mikil yfir
að geta glatt aðra,“ segir Guðmunda. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Fyrsta skipi Eim-
skipafélags Íslands
var hleypt af stokk-
unum í Kaupmanna-
höfn þennan mán-
aðardag árið 1915.
Það var Gullfoss og
hann kom til landsins
tæpum þremur mán-
uðum síðar. Hann var
smíðaður hjá Köben-
havns Flydedocks og
Skibsværft. Gullfoss
var 1.414 tonna skip.
Hann var 70 metrar á
lengd, 10,7 metrar á
breidd og í honum var 1200 hestafla gufuvél og kom
til landsins 16. apríl 1915.
Eimskipafélagið hafði verið stofnað árið áður og
reyndist áhuginn fyrir
skipakaupum svo
mikill bæði til sjávar
og sveita að þrátt fyrir
almenna fátækt lögðu
þúsundir manna
fram hlutafé og svar-
aði hluthafafjöldinn til
15,5 prósenta þjóðar-
innar. Litið var á stofn-
un félagsins sem þátt
í sjálfstæðisbaráttu
þjóðarinnar.
Gullfoss var fyrsta
farþegaskip Íslendinga
en auk hans var strax
lagður grunnur að smíði Goðafoss sem kom til lands-
ins 13. júlí. Fyrstu áætlunarsiglingar Eimskips voru milli
Íslands og Danmerkur með viðkomu í Bretlandi.
ÞETTA GERÐIST: 23. JANÚAR 1915
Gullfossi hleypt af stokkunum
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir,
amma og langamma,
Lydía Pálmarsdóttir
Eskihlíð 5,
sem lést á Droplaugarstöðum hinn 17. janúar sl.,
verður jarðsungin frá Háteigskirkju miðvikudaginn
27. janúar kl. 13.00.
Pálmar Árni Sigurbergsson Jóhanna Snorradóttir
Ólafur Viggó Sigurbergsson Sólrún Jónasdóttir
Grétar Sigurbergsson Kristín Hallgrímsdóttir
Friðrik Sigurbergsson Árný Sigurðardóttir
barnabörn og barnabarnabörn.
Elskulegur eiginmaður minn, faðir,
tengdafaðir, sonur, bróðir og mágur,
Jóhannes Bekk Ingason
kennari, Lambastaðabraut 13,
Seltjarnarnesi,
andaðist á heimili sínu fimmtudaginn 21. janúar.
Jarðarförin verður auglýst síðar.
Alda Svanhildur Gísladóttir
Jón Þór Þorleifsson
Ingi Einar Jóhannesson Aðalbjörg Sigurðardóttir
Ingi Einar Jóhannesson
Elvar Guðmundur Ingason Dagný Selma Geirsdóttir
Brynjar Ingason Guðbjörg Ragnheiður
Jónsdóttir
Innilegar þakkir til allra sem sýndu
okkur samúð og vinarhug við andlát
eiginmanns míns, föður okkar, tengda-
föður, afa og langafa,
Svans Hjartarsonar
Dalbraut 10, Búðardal.
Sérstakar þakkir fær starfsfólk á deildum 11B og 11E
Landspítalans við Hringbraut fyrir umhyggju og hlý-
hug.
Edda Tryggvadóttir
Elísabet Svansdóttir Magnús A. Jónsson
Sigurður Svansson Ólöf Eðvarðsdóttir
Bryndís Svansdóttir Halldór L. Arnarson
Arnar Svansson Sólrún L. Þórðardóttir
barnabörn og langafabörn.
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð
og vinarhug vegna andláts og útfarar
ástkærrar eiginkonu minnar, móður
okkar, tengdamóður, dóttur, systur,
mágkonu og ömmu,
Sigureyjar Guðrúnar
Lúðvíksdóttur
Jörundarholti 4, Akranesi.
Sérstakar þakkir til starfsfólks Sjúkrahúss Akraness
og allra annarra er veittu okkur stuðning á erfiðum
stundum. Hlýhugur og stuðningur ykkar hefur verið
ómetanlegur.
Þorsteinn Kristinn Jóhannesson
Lúðvík Þorsteinsson Nanna Sigurðardóttir
Jóhann Þorsteinsson Kristín Halla Stefánsdóttir
Rúna Dís Þorsteinsdóttir Hilmar Smári Sigurðsson
Lúðvík Björnsson
Björn Lúðvíksson Þórunn Sveina Hreinsdóttir
Fjóla Lúðvíksdóttir Jóhann Þór Sigurðsson
og ömmubörn.
Innilegar þakkir til allra þeirra sem
sýndu okkur samúð og hlýhug við
andlát og útför ástkærrar eiginkonu
minnar, móður okkar, tengdamóður
og ömmu,
Sveinfríðar
Jóhannsdóttur
Holtateigi 26, Akureyri.
Hermann Jónsson
Kristín Hermannsdóttir Sæmundur Sigtryggsson
Sigurður Hermannsson Jóhanna Jóhannesdóttir
Ólafur Hermannsson Ester Lára Magnúsdóttir
Fjóla Hermannsdóttir Carsten Tarnow
og ömmubörn.