19. júní - 01.10.1993, Blaðsíða 16

16
3. TBL.1993
„Vertu ekki með
þessa dellu"
Texti: Valgerður Katrín Jónsdóttir
Geta konur beitt börn sín
kynferðislegu ofbeldi? Flestum
finnst sá möguleiki ógnvekjandi
og leyfa sér ekki einu sinni að
hugsa hugsunina tii enda, hvað
pá að orða hana eða setja á prent.
Igrein í tímaritinu Spectator er því
haldið fram að konur, sem fram að
þessu hafi ekki verið skráðar fyrir
„nema“ um 2-3% kynferðisbrota
gegn börnum, séu í raun miklu
stærri hópur eða einhvers staðar á bilinu
20-50%. í greininni er sagt frá því að þessi
brot séu einmitt ólíklegri til að koma upp
á yfirborðið þar sem meðferðaraðilar trúi
ekki þeim drengjum sem bera slíkt upp á
mæður sínar. Nógu erfitt var fyrir þær
stúlkur sem brutu ísinn og sögðu frá kyn-
ferðisbrotum feðra sinna eða annarra fjöl-
skylduvina. Þeir drengir sem segja frá því
hvernig mæður þeirra hafa brotið á þeim fá
litla athygli og er hreinlega sagt að vera
ekki með þessa dellu.
í greininni eru viðtöl við nokkra með-
ferðaraðila sem fullyrða að kynferðisbrot á
drengjum séu mun algengari en fram komi
opinberlega. „Það er erfitt að segja til um
hvað þessi brot eru algeng hér á landi, það
fer eftir því hvernig kynferðislegt ofbeldi er
skilgreint,11 segir Sæunn Kjartansdóttir,
hjúkrunarfræðingur á Borgarspítalanum.
Hún telur þó að talan sé mun lægri en
fram kemur í grein Spectators. Talsvert sé
þó um líkamlega misnotkun af þessu tagi
en hún sé mun leyndari en kynferðismis-
notkun karla.
„Þar að auki alast fjölmargir drengir upp
hjá einstæðri móður og ef gerðar éru til-
finningalegar kröfur til drengsins um að
hann gangi í stað maka, þó að ekki sé um
líkamlegt ofbeldi að ræða, er hægt að
segja að um tilfinningalegt ofbeldi sé að
ræða í þeim tilvikum. Það er full ástæða
til að vera vakandi fyrir þessum mál-
Tilhugsunin um að konur geti
gert börnum slíkt vekur liarkaleg
viðbrögð par sem flestir eiga erf-
itt með að trúa pví að konur sem
uppalendur og mæður geti brotið
af sér á pennan Jtátt.
um, því það er erfitt að bregðast við vanda-
máli og hjálpa viðkomandi aðilum ef
vandinn er ekki talinn vera fyrir hendi,“
segir Sæunn.
Guðrún Jónsdóttir hjá Stígamótum
sagði að í viðtölum hjá þeim hafi komið í
ljós að gerendur væru í 99% tilfella karlar
en „aðeins“ um 1% kvenna. Hún sagði að
auðvitað kæmu upp einstök tilvik þar sem
kona bryti gegn barni sínu, en í flestum til-
fellum þar sem það á sér stað á konan við
geðræn vandamál að stríða eða neytir
vímuefna í óhófi. I bæklingi um sifjaspell,
sem Stígamót hefur gefið út, kemur fram
að um 30% þeirra karla sem beita börn of-
beldi hafa þolað það sama sem börn og í
flestum tilfellum hafa gerendur verið karl-
ar. Velta má vöngum yfir því hvort karl-
ar þegi um það ef þeir hafa verið beitt-
ir kynferðislegu ofbeldi af konu, hvort
skömmin sem fylgi því sé meiri en að segja
frá kynferðisbrotum karla.
Litlar upplýsingar er að fá í dómskerfinu
varðandi mcint brot kvenna þar sem konur
eru svo til aldrei kærðar.
í kandídatsritgerð Áslaugar Þórarins-
dóttur í lögfræði, er fjallar um kynferðis-
brot gegn börnum og unglingum, kemur
fram að konur eru nánast aldrei kærðar
fyrir kynferðisafbrot, hvorki gegn drengj-
um né stúlkum. Áslaug kannaði kærur sem
bárust rannsóknarlögreglunni og voru
brotaþolar 37 börn, 33 stúlkubörn og 4
drengir, sem voru tengd eða skyld brota-
manni. Brotamaður var í flestum tilfellum
faðir eða stjúpfaðir en fleiri tengsl voru
nefnd, svo sem að brotamaður hafi verið
bróðir eða afi stúlkubarnanna.