19. júní - 01.03.1994, Blaðsíða 6

„Erfiðara að
fá konur
til starfa"
um. I’ær konur sem eru meðvitaðar
kvennapólitískt gefast einnig frekar upp í
stjórnmálum ef þær ná ekki þeim áhrifum
sem þær óska eftir heldur en hinar sem eru
sáttar við að vera sætar dúllur og tilbúnar
til að þoka fyrir körlunum. Það er oft erfitt
að sameina jafnréttismál og flokkspólitísk
mál. Það er hætt við að það verði átök þar
á milli og flokkspólitíkin verði ofan á. Eg
var einn af stofnendum Rauðsokkahreyf-
ingarinnar og vildi halda henni utan við
flokkspólitíkina. En svo náði flokkspólítík-
in yfirráðum. Það má líkja Rauðsokka-
hreyfingunni við hressa stelpu sem giftist
eldri manni með meiri reynslu en hún og
fór að taka tillit til hans.“
Óbeint vaid kvcnna og
nieðvilaðar konur
— Nú hefur oft verið talað um að konur
hafi mikið óbeint vald, hafi heihnikil völd
á bak við tjöldin. Hverju svarar þú því?
„Með óbeinu valdi er átc við að konur
geta haft mikil völd innan heimilanna og
fjölskyldunnar. En þær geta ekki gert karl-
inn að talsmanni sínum þegar út fyrir
heimilið er komið. Konan hefur ekkert
vald yfir karlinum eftir að hann lokar úti-
dyrunum að heimili sínu. Sá sem á allt sitt
undir því að annar leiti réttar hans og tali
hans máli er aldrei vel settur."
- Þú talar um meðvitaðar og ómeðvit-
aðar konur. Er eitthvað betra að hafa
ómeðvitaða konu í valdastöðu? Gerir hún
eitthvað meira fyrir konur og kvennapóli-
tík en karl?
„Sá sem er ekki meðvitaður um ríkjandi
ástand er ekki líklegur til að vinna að
breytingum á því. Jafnvel getur hann unn-
ið gegn breytingum með því að gangast
gagnrýnislaust undir þau viðhorf sem eru í
gildi.“
— Nú er Kvenréttindafélagið þverpóli-
tískt félag sem hefur það m.a. á stefnuskrá
sinni að fjölga konum í ábyrgðastöðum.
Hefur verið gert eitthvert átak í því skyni
að fjölga félögum og hvetja konur til að
taka þátt í félaginu?
„A síðasta ári sendum við út nokkur
þúsund kynningarbæklinga til að kynna fé-
lagið og blað okkar 19. jiíní. Við höfum
haldið nokkra vel heppnaða stóra fundi og
vakið þannig athygli á félaginu. í hverjum
mánuði ganga nú á annan tug kvenna í fé-
lagið, flest yngri konur.“
Lilja segir að lokum að því miður sé enn
langt í land að konur geti verið sáttar við
hlut sinn í íslenskum stjórnmálum. „Auð-
vitað þokast mál í rétta átt, hægt en stöð-
ugt, en við verðum að gera betur. Við
verðum að treysta á okkur sjálfar!
Heiðrún Sverrisdóttir var full-
trúi Alþýðubandalagsins í bæj-
arstjórn Kópavogs í tvö kjör-
tímabil, frá 1982-1990. „Ég
hef alltaf haft áhuga á félags-
málum, er lærð fóstra og hafði unnið að fé-
lagsmálum fyrir Fóstrufélagið þegar leitað
var til mín um að taka þátt í forvali Al-
þýðubandalagsins fyrir kosningarnar 1982.
Ég tók þátt í því og lenti í öðru sæti, Al-
þýðubandalagið átti þá þrjá fulltrúa og ég
gerði mér því grein fyrir því að ég var
komin inn í bæjarstjórn. Ég átti alls ekki
von á þessu en úr því sem komið var
reyndi ég að gera mitt besta.“
- Hvers vegna ákvaðstu að hætta eftir
tvö kjörtímabil?
„Mér fannst átta ára seta í bæjarstjórn
alveg nógu langur tími, því þetta er mjög
mikil vinna. Við vorum í meirihluta þessi
átta ár og því mikið
álag á okkur. Ég
þurfti að skipta mér
niður á þrjá staði, var
með tvo drengi, tveggja og þrettán ára,
þegar ég byrjaði í bæjarstjórn, og var í fullu
starfi sem leikskólastjóri. Síðara kjörtíma-
bilið minnkaði ég við mig vinnu, varð for-
stöðukona á skóladagheimili hálfan dag-
inn, en ég stóð frammi fyrir því að þurfa
að velja milli starfsins og bæjarstjórnarinn-
ar, því það var ekkert vinsælt að vera í
hálfu starfi sem forstöðukona. Ég bjó þó
það vel að maðurinn minn hugsaði mjög
vel um drengina, ég þurfti ekki að hafa
áhyggjur af því að þeir væru einhvers stað-
ar í reiðileysi. En mér fannst vera kominn
tími til að hvíla mig á stjórnmálunum
bæði vegna fjölskyldunnar og starfsins. En
þetta var gífurlega skemmtilegur tími,
maður kynntist mörgum málum sem mað-
ur hefði aldrei kynnst öðruvísi og því var
þetta ómetanleg reynsla. Mér finnst synd
hve margar konur hætta eftir eitt kjörtíma-
bil, það er gríðarlega flókið að setja sig inn
í mörg mál, eins og t.d skipulagsmál, og
eftir eitt kjörtímabil er maður rétt búinn
að setja sig inn í málin.“
- Hvað fannst þér erfiðast við störf í
bæjarstjórninni?
„Mér fannst fundartíminn erfiðastur,
því þegar ég byrjaði voru bæjarstjórnar-
fundir klukkan fjögur á föstudögum.
Menn voru ekkert að flýta sér, þar sem það
var frídagur næsta dag og því drógust
fundirnir oft á langinn, jafnvel fram yfir
miðnætti. Ég vakti fljótlega athygli á því
hvort ekki mætti flytja fundartímann og
við konurnar í stjórninni komum því til
leiðar að fundirnir voru fluttir yfir á
þriðjudaga. Um leið urðu þeir markvissari
og tóku þar af leiðandi skemmri tíma.“
— Hvað finnst þér ætti að gera til að
reyna að fjölga konum í sveitarstjórnum?
„Þetta liggur að einhverju leyti í uppeld-
inu, það er meira sussað á konur og reynt
að þagga niður í þeim, strákarnir fá miklu
meiri hvatningu. Það þarf líka að gera stór-
átak í dagvistarmálum
og skólamálum því
uppeldis- og heimilis-
störfin eru enn miklu
meira í höndum kvenna og þær því lítið til
í að bæta á sig vinnuálagi. Mér hefur fund-
ist æ erfiðara að fá konur til starfa í stjórn-
málum, hvernig sem á því stendur. Við
gerðum heilmikið hér í leikskólamálunum,
það var mikið byggt og boðið upp á sveigj-
anlega vistun fyrir alla. Þá komum við upp
mataraðstöðu fyrir börnin í skólunum,
þeim var boðið að kaupa jógúrt, brauð og
ávexti á kostnaðarverði. Þá var komið upp
skólaseli við Hjallaskóla, þar sem börnum
var boðið að vera utan skólatíma. Þá var
unnið að því að gera skólana einsetna. Ég
held að það væri hægt að gera margar
breytingar í skólunum ef starfsfólk skól-
anna væri jákvæðara. Á þessum tíma var
einn kvenskólastjóri í Kópavogi og það var
mikill munur á afstöðu hennar til margra
mála og starfsbræðra hennar, þeir virtust
oft hafa miklu minni skilning á þörfum
fjölskyldunnar. Starfsfólk leikskólanna hef-
ur verið mildu tilbúnara til að reyna ýmsar
nýjungar, jafnvel þó að það hafi kostað það
mikla vinnu og fyrirhöfn."
Viðtal: Valgerður K. Jónsdóttir
6