Íslendingur - 02.09.1932, Blaðsíða 2

2
ÍSLHMDINGUR
öðru fólginn. Pann koslnað er
auðvelt að fá iækkaðan með bætt-'
um vinnubrögðum á Aiþingi. Pað
verður að setja takmörk við þeirri
gegndariausu frumvarpamergð —
sem. nú rignir yfir Alþingi, og sér-
stakiega verður að finna hagkvæm-
ari leið við afgreiðslu fjárlaga. —
Fengist bót á þessu, mundi spar-
ast stórfé og það margföld sú upp-
hæð, sem leiddi af smávegilegri
fjölgun þingmanna.
Símskeyti.
Rvík 1. sept. 1932.
Útlend:
Frá Berlín: Tilkynnt hefir verið
opinberlega, að stjórn Pýzkalands
fari fram á hernaðarlegt jafnrétti við
stjórn Frakklands. — Hindenburg
hefir veitt v. Papen heimild til að
rjúfa ríkisþingið, ef hann álítur þess
þörf. — Samkv. fregn frá sendi-
herra Bandaríkjanna í Berlín til
verzlunarráðuneytisins í Washing-
ton, áforma Þjóðverjar víðtækar
innflutningshörnlur.
Frá Khöfn: Forvextir í Noregi og
Svíþjóð hafa lækkað um 2
/nn/end:
Nýi kirkjugarðurinn í Fossvogi
verður vígður á morgun. — Tveir
botnvörpungar eru farnir á ísfisk-
veiðar og þann þriðja er verið að
útbúa,— Halldór Hansen hefir sam-
ið doktorsritgerð, sem tekin hefir
verið gild, og á vörnin að fara fram
í haust. — Viðskiptasamningsum-
leitanir Norðmanna og fslendinga
hófust á ný í Odo í gær, og hefir
deild Norska bændasamlagsins í
Setesdai sent samninganefndinnni
mótmæli gegn iækkun kjöttolisins í
Noregi. —
Gunnar Pálssan
söng í Nýja Bió síðastliðið miðviku-
dagskvöld. Frú Else Pálsson kona
söngvarans var við hljóðfærið. Gunn-
ar Pálsson er allmörgum Akureyring-
um kunnur sem söngmaður, frá þeim
tímum sem hann dvaldi hér, áður
en hann fór til Vesturheims. Einnig
kom hann heim nokkrum árum síð-
ar, snöggva för, og lét þ:i um leið
til sín heyra.
Ekki er um að villast, að nú hef-
ir rödd hans tekið framförum, vaxið
að tónmagni að miklum mun. Hún
er hár og bjartur tenör, sæmilega
stöðugur í rásinni að ofan en dýpstu
tónarnir hreimlitlir, í sönginn vantar
nokkuð þá hlýju, þann innri yl, sem
hann þyrfti að hafa til að bera og
ef til vill beitir söngvarinn rödd
sinni um of á kostnað fegurðarinnar.
En samt sem áður verður ekki
annað sagt en að víða kendi tilþrifa
og töluveiðrar glæsimennsku í söng
hans, og hann syngur ávalt hreint,
sem er ómetanlegur kostur.
Af lögum er mér fanst einna best
með farið, vil eg nefna:
• Consider and hear me« (Wooler)
»Jeg elsker dig« (Grieg), »Questa o
quella« (Verdi), »Kveldriður« (Kalda-
lóns). Söngvarinn hlaut hinar beztu
viðtökur hjá tilheyrendum sínum,
sem hefðu gjarnan mátt vera miklu
fleiri. Söngvinur.
Afskorin garðablóm til
■ .sölu á-Sjónarhæð.
Síðastliðinn sunnudag var hin nýja
Siglufjarðarkirkja vígð af biskupi
landsins Dr. theol. Jóni Helgasyni-
Hófst athöfnin með því að biskup
og 5 klerkar gengu í skrúðgöngu
frá gömlu kirkjunni og báru muni
hennar, biblíu, handbók, kaleik, pat-
ínu og annað til nýju kirkjunnar. —
Var hún þá þegar orðin troðfull af
fólki og komst ekki líkt því allt þaö
fólk inn sem vildi. Nú fór biskup
fyrir altari og tók þar við mununum
úr höndum klerkanna. Skrýddust
þeir síöan rykkilínum og tóku sér
sæti í kór. Var síðan sunginn kirkju-
vígslusálmr.r, en að honum loknum
flutti biskub vígsluræðu frá altari.
Að ræðunni lokinni fór vígslan
fram og aðstoðuðu við hana prófast-
ur Eyjafjarðarprófastskjördæmis og
sóknarprestar Hvanneyrar, Möðru-
valla og Akureyrarprestakalla.
Að vígslunni lokinni hófst venju-
leg guðsþjónusta og framkvæmdi
sóknarpresturinn hana. Skírði hann
um leið 3 börn í messunni. Sú ný-
breytni var viðhöfð í messulokin, að
þrír þjónuðu frá altari, biskup, pró-
fastur og sóknarprestur staðarins.
Hefir það sennilega ekki sézt hér á
landi fyr.
Sönginn annaðist blandaður kór
og karlakórinn »Vísir«. Fór hann
prýðilega og yfirleitt var athöfnin
öll tilkomumikil.
Hin nýja kirkja er í alla staði hið
veglegasta Guðshús og Siglfirðingum
til hins mesta sóma. Teikningu
hennar hefir Arne Finsen gert en
en bygginguna hafa þeir Jón Guð-
mundsson og Einar Jóhannsson ann-
ast að öllu leyti. Eftir því sem
næst verður komist, kostar hún eins
og hún stendur nú um 130 þúsund
kr.. en auk þess hafa henni gefist
ýmsir góðir hlutir, svo sem ljósa-
tæki öll, altari og prédikunarstóll,
orgel, sem að vísu er ennþá ekki
komið, og margt fleira. Má fullyrða
að með hinu gefna kostar hún full-
búin að minnsta kosti 150 þú.s. kr,
Við vígsluna munu hafa verið um
1000 manns.
HelsÉf í mufe'sfraifaðj
1931.
(Úr skýrslu til landlæknis).
Framh.
ÁJengisnaiitn.
Mér dylst það ekki, að ofdrykkja
hefir farið í vöxt í héraðinu á síð-
ustu árum, einkum meðal yngri
manna — og kvenna einnig nokkuð.
Margir unglingar hafa fallið í freistni
fyrir Spánarvínunum og lært á þeim
að drekka. En nú heíir bæzt í bú-
ið, í þessu læknishéraði eins og
fleirum, ef ekki flestum héruðum
lands vors, ný tegund görótts
drykkjar, sem Landi er kallaður hér
1 sveit og líklega svipaður Höskuldi
syðra. Pað er misjafnlega látið af
vörugæðunum, en suma hefi ég
heyrt hrósa þessum íslenzka iðnaði
og telja það framför mikla, sem
margur hefði efast um fyrir 30 ár-
um síðan, að íslenzkir, óbreyttir og
óskólalærðir sveitamenn mundu nú
geta framleitt brennivín, engu lak-
ara en danskt kornbrennivín, bæði
handa sjálfum sér og jafn vel handa
sjálfum verzlunarstjórunum í kaup-
staönum, Ekki vantar gáfurnar hjá
vorri frjálsbornu þjóð!
Sá orðrómur gengur hér á Akur-
eyri, að vínverzlun ríkisins hér í bæ
hafi sí-minkandi aðsókn og afsetn-
ingu, síðan Landinn fór að útbreið-
ast, ýmist gefins eða með gjafverði.
Einnig heyri ég því hrósað, að
þetta ísienzka vín hafi þegar dregið
nokkuð úr innsmyglun brenndra
drykkja írá úttöndum. Pykja það
að vissu leyti góð tíðindi, úr því út-
lend munaðarvara á að bannfærast
og viðkvæðið er »styðjið íslenzkan
iðnað«, —
Pað er fyrst á þessu ári 1931,
sem við læknar héraðsins höfum
orðið varir við landann:
Ég heíi nokkrum sinnum séð
mena ýmist góðglaða eða vel
drukkna af þessu heimabruggi. —
í nokkur skipti hefir mér verið boð-
ið að bragða, og hefi ég þá, hlýð-
andi orðum postulans, »reynið og
prófið alla hluti«, og meðfram af
embættisskyldu, sopið á til að for-
vitnast um drykksins bragð og vara-
sömu náttúru. Úað hefir í tvö skifti
vakið furðu mína, hve vel hafði tek-
ist bruggunin, en einnig hefi ég séð
gráleita og grugguga blöndu, er
mér fannst ódrekkandi, Ég skal
þó taka það fram, að hvorki hefi
ég né aðrir læknar héraðsins enn
orðið varir við, að neinum hafi orð-
ið meira meint af landanum en
venjulegu útlendu brennivíni, enda
getur hér tæplega verið að ræða
um annað en etýl-alkohól, þar sem
efnin eru aðeins sykurblanda og
ger, I-linns vegar er fyrirsjáanlegt
að þessi leyni-iðnaður geti haft
margt illt í för með sér. í sveitum,
þar sem einmitt eru miklu meiri
brögð að heimabruggun en í kaup-
túnunum, þar hefir um langa hríð
verið lítið um vínföng, svo að meg-
inþorri manna, einkum þeirra yngri,
hefir lítt eða ekki orðið fyrir freist-
ingum. Nú er eins og uppspretta
sé fundin, þar sem öllum býðst ó-
dýr, ginnandi drykkur. — Hér er
svipuð hætta á ferðnm og þegar
mislingar og aðrar farsóttir koma
að landi eftir langt hlé. Éá verður
sóttin miklu magnaðri en ella.
Líkt verður hér um brennivínið,
sem snögglega sprettur upp að
mönnum því nær óvörum. Menn
glæpast á því, eins og af barnaskap,
óvanir þeirri hættu, sem af því staí-
ar, láta ginnast af tælandi áhrifum
þess og kunna sér ekki hóf. Menn
læra að drekka í laumi — í einlæg-
urn feluleik, sem espar og örfar á-
stríðuna, sem annars dottaði í kyr-
þey. —
Mér er sagt, að sumstaðar í sveit-
inni séu að verða svo mikil brögð
að heimadrykkjuskap, að húsmæður
beri sig illa og kvarti sárt yfir því.
Sagði einn kunningi minn, að nú
væri að upprenna ný öld. -»Áður
komu menn fullir úr kaupstað —
nú koma þeir fullir úr sveitinni.«
Um Akurevri kvað Gröndal forð-
um: »enginn þaðan fullur kemst«.
Skyldi þetta vísuorð eiga eftir að
snúast upp á sumar sveitirnar?
Éað þarf vissulega hið allra fyrsta
að leita snjallra ráða til að kveða
niður laumubruggið í landinu. Til
þess gagnar ekkert, að senda and-
styggilega þefara og njósnara út
um landsins bygðir og inn á heim-
ilin. Það gerir aðeins illt verra.
Ekki er ég heldur trúaður á, að
það hafi nokkra þýðingu, að fara
að skerpa á ný refsiákvæði bann-
laganna, t.d. með því að hóta hýð-
ingum og líílátshegningu, heldur
hygg ég að fyrsta stigið ætti að vera
Hér með tilkynnist að jarðarför
unnustu minnar, Kristínar Valdimars-
dóttur, sem andaðist 28. ágúst, hefst
frá heimili okkar í Hafnarstræti 37
á Akureyri, laugardaginn 3. septem-
ber, kl. 1 e. h.
Jakob Éorsteinsson.
Öllum þeim, sem á einn eða ann-
an hátt auðsýndu okkur samúð og
hluttekningu við jarðarför Guðmund-
ar Halldórssonar, vottum við alúðar-
fyllstu þakkir.
Aðstandendur.
Innilegt þakklæti vottum við öllum
þeim, sem á einn eða annan hátt
sýndu okkur hluttekningu og hjálp-
semi við fráfall ,og jarðarför Stefáns
Éórarinssonar gullsmiðs, og heiðr-
uðu minningu hans með nærveru
sinni.
Fjölskylda hans.
Öllum þeim, sem auðsýndu mér
samúð og hlutlekningu við fráfall
og jarðarför sonar míns, Jónmundar
Sigurvins Sigurðssonar, er andaðist
5 ágúst, vottá ég innilegt þakklæti.
Sérstaklega þakka ég kvenfélagi
Árskógsstrandar alla hjálp þess og
bið guð að blessa það.
Litla-Árskógssandi 27. ágúst 1932.
Jakobfna Gunnarsdóttir.
algert afnám bannlaganna, og að
síðan verði tekin upp ný og mann-
Úðlegvi stefna í baráttunni gegn
áfengisbölinu, og heppilegast að rík-
ið taki algerlega að sér tilbúning
á öllum spíritus og annist alla út-
vegun og sölu vínfanga,
Það hefir löngu sýnt sig, að þjóð
vor hvorki vill né getur hlýtt hin-
um ströngu bannlögum, og að yfir-
völdin hvorki vilja né geta fram-
fylgt þeim eins og skyldi. Þrátt
fyrir röskar tilraunir vors gáfaða
og röggsama fyrverandi dómsmála-
ráðherra (að honum ólofuðum fyrir
sumt annað) varð aðeins litlu áork-
að, og er vart trúlegt að öðrum tak-
ist betur. Þeir drukku karlarnir
eftir setn áður — bi'ennsluspritt,
»glussa«, hárvatn o. fi. þegar ekki
fékkst annað. En nú hefir versnað
um allan heltning síðan landinn
kom til sögunnar — líklega einmitt
fyrir tilstilli alls dugnaðárins.
Bannið hefir orðið samskonar
hneyksli hjá okkur eins og hjá
þjóðunum þremur, sem illu heilli
innleiddu svipuð þvingunarlög. —
Norðraenn og Finnar hafa nú séð
að sér og afnumið þennan ófögnuð,
og ættum við að fara að dæmi þeirra
og verða Bandaríkjunum til fyrir-
myndar. — Geti landinn orðið til
að fiýta afnámi bannsins átti hann
vissulega crindi í lónið.
Frá sjónarmiði vínhneigðra al-
þýðurnanna má skoða framkomu
landuns á sjónarsviði sögu vorrar,
sem hugulsama forsjónarinnar jafn-
réttistilhögun til bráðabirgða. —
Fátæki maðurinn heíir fengið sinn
snaps eins og hann æskti eftir og
getur nú kotroskinn skálað við hina
mörgu samseku, síbrotlegu viský-
smyglandi höfðingja landsins, sem
hafa svo að segja allt af getað liíað
og leikið sér íyrir öllum bannlaga-
vörðum eins og ekkert bann væri
til, meðan hinns vegar hinir um-
komuminni urðu að sætta sig við
suðuspritt, »glussa«, pólitúr og ann-
an óþverra, en fara í steininn ef
uppvíst varð um smyglun heilnæm-
ari drykkja. —