Faxi - 01.11.1946, Blaðsíða 1

7.-—8. tbl. 6. ár.
Útgefandi: Málfundafélagið Faxi, Keflavík
Sigvaldi S. Kaldalóns, tónskóld
„Æ, hvar er blómið blíða“.
ÞaS var SA hversdagsleiki yfir skvja-
fari himinsins. Dökkgrá láskýin virtust
kiprast saman og það varð ekki betur séð
en þau ættu fult í fangi með að tárfella
ekki. Mest bar þó á tveimur næstum svört-
um hnoðrum suður yfir Reykianesfjall-
garði. Þeir litu tít eins og sorgarslæður yfir
Fjallinu eina og Heiðinni há. Það var
heldur ekki að ástæðulausu þó að jafnvel
þau væru slegin sorg. Tónskáldið, sem
með titrandi tónum sínum hafði gert vin-
áttusamning milli mannanna og einstæð-
ingslegra eldfjallanna, sem mennirnir hafa
hatað og óttast frá ómuna tíð, — Sigvaldi
Kaldalóns var við gröf þá, er átti að
geyma jarðneskar leifar hans, en sál hans
ómaði í sálum viðstaddra förunauta hans,
sem urðu eftir af honum að sinni. .
Líkfylgdin leið ofur hægt áfram að leg-
stað læknisins sem hlotið hafði í vöggugjöf
þá snilligáfu að hagnýta töframátt tón-
anna og taka þá í þjónustu þess málefnis
sem honum var hugleiknast, það er fegr-
un mannlífsins.
Matkmiðið er ekki dulið, enda ræðst
Kaldalóns ekki á garðinn þar sem hann
er lægstur. Stax í fyrsta lagi sínu er hann
auðmjúklega biðjandi og leitandi að blómi.
Hann þekkti og kunni að rneta blómskrúð
og blómaangan, vissi gildi þess fyrir mann-
legan þroska og fegurðartilfinningu en
fannst hinsvegar varanleiki þessara verð-
mæta varla viðunandi sökum óhagstæðrar
veðráttu. Hinn ungi ofurhugi og hug-
sjónamaður vildi færa út kvíjar sumarsins
en þrengja veldi vetrarins. Hann hafði
valið sér læknastörf sem ævistarf. I því
sýnir hann fyrst og fremst vilja sinn í
verki að verða mcðbræðrum sínum til fró-
unar og í því starfi hefur hann kynnzt
hversu mjög Islendingar koma oft þjak-
aðir undan oki vetrarins. Það var ekki að-
eins líkamlegt heldur og andlegt þrek, sem
hnekki hlaut í hríðarbyljum og hamslaus-
um ofsa náttúruaflanna, oft við vaneldi og
vágesti, svo að fólk sligaðist undir ör-
birgð, örvæntingu og öryggisleysi. Nei,
það var ekki vanþörf á að gera hér úr-
bætur ef unnt var, hugsaði hinn ungi
mannvinur.
Kaldalóns hefur sjálfsagt frá upphafi gert
sér grein fyrir því, að ekki væri auðhlaupið
að hjörtum þessa fólks með söngsins máli.
Hann fer sér heldur að engu óðslega, hann
gefur sér tíma til að læra að meta, skilja
og leita að fólkinu. Og hann fann fólkið,
fann það í gleði og dýpstu sorg, í tötrum
aumustu betlikerlinga og konunglegum
ævintýraljóma. I birkilaut sveiflar hann
tónum í ástaróð sveins og svanna, og hann
á leið með verkamanninum, sem verður
að kaupa gamalt brauð í hliðarstræti til að
seðja sárasta hungur barnahópsins. Eða
hefir nokkur maður tekið eins mikla hlut-
tekningu í sorg fólksins, þar sem auð hím-
ir ströndin, eins og Kaldalóns í „Alfaðir
okt.—nóv. 1946
ræður“? Sigváldi, sem ólst upp í mikilli
trúrækni, krýpur með þeim, sem sorgin
hafði slegið, að altari Alföður og biður
um styrk og vernd af svo mikilli auðmýkt
og alvöru og þrótti, að öllum vex þrek,
sem sorgin hefur þjakað.
Allstaðar, þar sem Kaldalóns dvelur til
langframa og við störf sín, tekur hann ást-
fóstri við staðinn og fólkið, sem þar býr,
allir verða vinir hans. Honum er því t. d.
hugleikið að semja lag við ljóð Arnar
„Góðan daginn Grindvíkingur", þar sem
hraði og tilbrigði eru svo létt og laðandi
og minnandi á hin gömlu góðu ár, að
manni finnst næstum að maður sé staddur
við litla klappartjörn í hlýjum andvara á
sólbjörtum vordegi, með örlitla skútu eða
skel eða bara hertan þorskhrygg í smá út-
gerðar hugleiðingum með nokkrum jafn-
öldrum.
Reykjavík er fæðingarbær hans. Hann
elzt þar upp við heldur þröngan kost en
mikla atorkusemi. Hljóðsnilli og sönggáfa
er honum í blóð borin og þar fær hann
sína fyrstu tilsögn í orgelleik — en það
var eina hljóðfærið sem hann naut tilsagn-
ar á enda þótt hann spilaði svo á fleiri. I
Reykjavík naut Kaldalóns gleði og drauma
æskumannsins. Þar vöknuðu vonir hans
og þrár til göfugra starfa. Hann gat því
af alhug gert játninguna „Eg elska þig
fegursti fæðingarbær“.
En hann söng ekki einungis „serenade"
til dvalar og uppáhaldsstaða heldur og til
annesja og eyðisanda, atvinnuveganna og
yfirleitt alls, sem íslenzkt er. Lagið til
okkar Suðurnesjamanna hefur borið hróð-
ur okkar um allt land, enda taldi hann sig
sterkum böndum bundinn Suðurnesjun-
um. Lag hans við „ísland ögrum skorið"
er svo þróttmikið, en þó svo auðvelt og
iallegt, að það er nú iðulega notað í stað
þjóðsöngsins. Það eitt nægði til þess að
halda nafni skáldsins á vörum þjóðarinnar
um óralangan aldur. Annars er ég ekki
fær um að spá neinu né leggja dóm á tón-
smíðar, en ég veit að allri alþýðu manna