Faxi - 01.01.1961, Blaðsíða 13

F A X I
13
Guðm. Jón Guðnason sjötugur
Þann 11. nóvember síðastliðinn átti Guð-
mundur Jón Guðnason 70 ára afmæli, en
hann er fæddur í Hælavík á Ströndum
11. nóv. 1890, sonur hjónanna, Hjálm-
fríðar Isleifsdóttur og Guðna Kjartansson-
ar, er þar bjuggu allan sinn búskap, kring-
um 40 ár. Frá unga aldri þurfti Guð-
mundur að vinna hörðum höndum alla
algenga vinnu, eins og hún tíðkaðist í
sveit, enda var hann, að sögn kunnugra,
viljugur og ósérhlífinn að hvaða verki sem
hann'gekk.
Kvæntur er Guðmundur ágætri konu,
Jóhönnu Bjarnadóttur frá Miðvík, sem
hefur reynzt honum hin bezta stoð í bú-
skapnum. Þau eignuðust 5 börn og kom-
ust 4 þeirra til fullorðinsára. Búskapinn
hófu þau á Búðum í Hlöðuvík, en þar
bjuggu þau í 17 ár og þangað fluttust for-
eldrar Guðmundar, er þau hættu eigin
búrekstri í Hælavík.
Núna á dögunum áttum við Guðmund-
ur tal saman, og bar þá afmælið á góma.
— Hversu langt er síðan þið fluttuð til
Kelfavíkur, Guðmundur?
— Það var árið 1943.
— Og ástæðan til vistaskiptanna?
— Hreppurinn minn, Sléttuhreppur, var
þá að byrja að leggjast í auðn.
— Hvað er talið, að fólk hafi verið flest
í Sléttuhreppi?
— Mér er sagt, að í hreppnum hafi verið
um 520 manns, þegar þar var flest, en árið
sem við fluttum þaðan, voru íbúarnir eitt-
hvað á öðru hundraðinu.
— Hvernig féllu þér vistaskiptin ?
— Agætlega. Keflvíkingar tóku mér af-
ar vel, voru ekkert að láta mig gjalda þess,
þó ég væri Hornstrendingur, nema
síður væri. Eg hef fram til þessa fremur
notið þess en goldið, hverju sem það er að
þakka.
— Ætli við þökkum það ekki fyrst og
fremst eigin verðleikum. En segðu mér nú
i sem fæstum orðum, Guðmundur, hvert
ævistarf þitt var, þar til þú komst hingað
suður.
— Því get ég í rauninni svarað með
þessum þrem orðum: sjómennska, bú-
skapur, bjargsig. Þar með er öll mín saga
sögð. Annars máttu líta á þessi kvæði, sem
bárust mér á afmælisdaginn, ef þar kynni
að leynast fyllri svör við spurningunni.
Þar með réttir Guðmundur mér búnka

Guðmundur Jón Guðnason.
af kvæðum, sem honurn hafa borizt og
sem öll vitan um karlmennsku þessa aldna
heiðursmanns og óvenju mikinn mann-
dóm og kjark frá búskaparárum hans þar
vestra. Eftir að hafa blaðað nokkuð í búnk-
anum, valdi ég af handahófi eitt kvæði,
sem ég læt fljóta með þessu afmælisrabbi
til skilningsauka.
— Þú varst bjargsigsmaður, Guðmund-
ur, eða fylglingur, eins og það mun vera
almennt kallað?
— Já, ég var fyglingur í 30 ár, frá því
ég var 17 ára.
— Hvernig féll þér það starf?
— Mitt persónulega viðhorf til bjargs-
ins er þetta: Stundum var það mér eins
og hrekkjóttur leikbróðir, sem þarf að
gjalda varhug við. Stundum var það eins
og maðurinn með járnstafinn, er segir frá
í Njálu, — tilbúið að eyða öllu kviku. En
í báðum þessum tilfellum vandist maður
því, að umgangast bjargið og hættur þess
með fyrirhyggju og varúð og umfram allt,
að halda andlegu jafnvægi, liverju sem
tautaði.
— Þú hefur ekki „sigið“ síðan þú flutt-
ir hingað til Keflavíkur?
— Nei, hér gerist lítið af því tagi og
sakna ég þess stundum. Fyrstu árin eftir
að ég kom hingað datt mér oft í hug að
sýna bjargsig, t. d. á Stapanum, en af því
varð samt aldrei, og nú gerist ég of gamall
til slíkra hluta.
Er ég inni Guðmund eftir því, hvernig
bjargsig hafi farið fram, vísar hann um
það til glöggrar lysingar í Barðstrendinga-
bók eftir frænda sinn, Þorleif Bjarnason.
Sá hinn sami Þorleifur sendi Guðmundi
eftirfarandi stöku með heillaóskum á af-
mælisdaginn:
Glaður hló á gammshillu,
gránef hrauð að stuttnefju.
Beitti skalla bergflugu
og bölvaði niðri á sjötugu.
Hér kemur svo afmæliskvæðið, sem ég
gat urn. Er það eftir Hjálmar Gíslason frá
Hesteyri. I næsta blaði birtist afmæliskveðja
frá frændkonu hans, Jakobínu Sigurðar-
dóttur frá Garði í Mývatnssveit.
Þar sem björgin stoltu standa
stefnuföst og halda vörð,
þar sem bárusog við sanda
sverfur hlein og þlettasþörð,
nyrzt á hjara norðurstranda
náðin gaf þér líf á jörð.
Björgin heilla, laða leiða,
loþþa til sín unga menn
til að spranga, til að veiða,
til að starfa og leiþa í senn.
Þeim, sem vill þar œvi eyða,
allt til boða stendur enn.
Björg í björgin sifellt sóttu
sigamenn í fylglingsvað
frá því birti, fram að nóttu,
fœrðu þeir sig stað úr stað.
Þessar ferðir þeirra þóttu
þreþraun víst, en gaman að.
Þessi íþrótt þér var leiþiir,
þreþi, þappi, forsjá með.
Æðrulaus og aldrei smeyþur,
enda glatt og fórnfúst geð.
Að þú stundum vcerir veiþur,
varla noþkur hefur séð.
Manndómsárum öllum beztu
eyddir þú á feðraslóð;
undan tímans árás léztu,
eins og þá i seglin stóð.
Það, sem sþipti máli mestu
með þér fluttir andans glóð.
Hugumstóri, stolti, djarfi,
Strandabyggðar frjálsi sveinn.
Æðrulaus í striti og starfi,
stefnufastur, hjartahreinn.
Þinnar móður þjóðararfi
þú munt sþda hreinn og beinn.
H. G.